- علمی
- سلامت
- گوناگون
- اجتماعی
- احکام اسلامی
- دین و مذهب
- اخلاق اهل بیت
- مباحث زناشوئی
- کودک و خانواده
- آشپزی و آشپزخانه
- گردشگری و تفریحی
- روانشناسی و مشاوره
- الگو سازی و سبک زندگی
- تکنولوژی و فناوری اطلاعات
شیعه نیوز | افسانهها و اطلاعات غلط زیادی درباره مغز وجود دارد که بهعنوان حقایق مغز از آنها یاد میشود. این امر تاحدودی قابل درک است، چراکه مطالعه مغز انسان، یکی از حوزههای علمی است که چندان مورد کاوش قرار نگرفته است.
به گزارش «شیعه نیوز»، حتی متخصصان نیز با این موضوع موافق هستند که ناشناختههای ما درباره مغز نسبت به دانش ما بسیار بیشتر است.
حقایق مغز انسان بر اساس اعداد
۱. مغز معمولی حدود ۲ درصد از کل وزن بدن را تشکیل میدهد، اما ۲۰ درصد از کل انرژی و اکسیژن دریافتی را مصرف میکند.
۲. چیزی حدود ۷۳ درصد مغز از آب تشکیل شده است. کافی است فقط ۲ درصد کمآبی اتفاق افتاد تا روی توجه، حافظه و سایر مهارتهای شناختی شما تاثیر منفی بگذارد.
۳. نود دقیقه تعریق میتواند بهطور موقت اندازه مغز را به اندازه یک سال پیرتر شدن کوچک کند.
۴. مغز حدود ۱۳۶۰ گرم وزن دارد. ۶۰ درصد وزن خشک مغز را چربی تشکیل داده است و به این ترتیب، مغز چربترین عضو بدن است.
۵. حدود ۲۵ درصد کلسترول بدن در مغز قرار دارد. کلسترول بخش اساسی از هر سلول مغزی است. بدون کلسترول کافی، سلولهای مغز از بین خواهند رفت. مغز به شدت به کلسترول وابسته است، اما متابولیسم کلسترول آن منحصربهفرد است.
ازآنجایی که سد خونیمغزی مانع از جذب کلسترول خون توسط سلولهای مغز میشود، مغز باید کلسترول خود را تولید کند. کلسترول خون نسبت به کلسترول اعضای دیگر پایدارتر است، اما وقتی تجزیه میشود، دوباره در مغز بازیافت میشود تا کلسترول جدیدی را بسازد.
۶. کسی با اطمینان نمیداند، اما طبق آخرین برآوردها، مغز انسان حدود ۸۶ میلیارد سلول مغزی دارد.
۷. هر نورون میتواند در هر ثانیه ۱۰۰۰ تکانه عصبی را منتقل کند و دهها هزار اتصال سیناپسی با نورونهای دیگر برقرار میکند.
۸. یک تکه از بافت مغز به اندازه یک دانه ماسه شامل ۱۰۰ هزار نورون و ۱ میلیارد سیناپس است که همه با هم در ارتباط هستند.
۹. تمام سلولهای مغز شبیه هم نیستند. حدود ۱۰ هزار نوع خاص نورون در مغز وجود دارد.
۱۰. مغز به منبع دائمی اکسیژن نیاز دارد. فقط پنج دقیقه بیاکسیژنی میتواند موجب مرگ تعدادی از سلولهای مغز و آسیب شدید مغزی شود.
۱۱. نوزادان دارای سر بزرگی هستند تا جا برای مغز درحال رشد داشته باشد. مغز یک کودک ۲ ساله ۸۰ درصد اندازه بالغ مغز او است.
۱۲. نورونهای جنین در اوایل بارداری با نرخ حدود ۲۵۰ هزار در دقیقه ایجاد میشوند.
۱۳. مغز نوجوانان بهطور کامل شکل نگرفته است. مغز انسان در حدود سن ۲۵ سالگی به بلوغ کامل میرسد.
۱۴. سرعت حرکت اطلاعات مغز به ۴۳۱ کیلومتر بر ساعت میرسد. این سرعت بیشتر از سرعت ماشینهای مسابقه فرمول یک است که حداکثر سرعتشان ۳۸۶ کیلومتر بر ساعت است.
۱۵. مغز حدود ۲۰ وات الکتریسیته تولید میکند که برای تامین انرژی یکی دو لامپ LED کموات کافی است.
۱۶. مغز بهطور متوسط ۴۸٫۶ فکر در دقیقه تولید میکند، بنابراین کل افکار تولیدشده توسط مغز در طول روز به ۷۰ هزار فکر میرسد.
۱۷. هر دقیقه، ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ میلیلیتر خون در مغز جریان دارد. این مقدار خون برای پر کردن یک بطری نوشابه کافی است.
۱۸. مغز میتواند تصویری را که چشمان شما دیده است، در عرض ۱۳ میلیثانیه یعنی طی مدت زمانی کوتاهتر از مدت زمان پلک زدن، پردازش کند.
حقایق جالب در مورد اندازه مغز
پولدار شدن دیگه سخت نیست! تضمینی ماهی 100میلیون درآمد داشته باش
۱۹. بهطور کلی، مغز مردان حتی با درنظر گرفتن اندازه بدن بزرگتر، ۱۰ درصد از مغز زنان بزرگتر است. اگرچه، هیپوکامپ، ناحیهای از مغز که قویترین ارتباط را با حافظه دارد، معمولا در زنان بزرگتر است. درمورد مغز، بزرگتر همیشه به معنای بهتر یا با هوشتر نیست.
۲۰. وزن مغز آلبرت انیشتین ۱۲۳۰ گرم، یعنی ۱۰ درصد کوچکتر از متوسط ۱۳۶۰ گرم بود. اگرچه تراکم نورونهای مغز او بسیار بیشتر از حد متوسط بود.
۲۱. مغز نئاندرتالها ۱۰ درصد بزرگتر از مغز انسانهای خردمند بود.
۲۲. درحالیکه انسانها بزرگترین مغز را نسبتبه اندازه بدن در میان حیوانات دارند، ما به طور مطلق، بزرگترین مغز را نداریم. بزرگترین مغز به نهنگ عنبر تعلق دارد و ۷٫۷ کیلوگرم است.
۲۳. مغز انسان در طول ۲۰ هزار سال گذشته کوچکتر شده است. حجم از دسترفته معادل اندازه یک توپ تنیس است.
۲۴. هیپوکامپ، بخشی از مغز که از آن به عنوان مرکز حافظه یاد میشود، در رانندگان تاکسی لندن بزرگتر است. علت این امر تمرین ذهنی است که آنها حین حرکت در ۲۵ هزار خیابان لندن انجام میدهند.
۲۵. بیشتر وزن مغز انسان (۸۵ درصد) مربوط به مخ است که بزرگترین قسمت مغز به حساب میآید. این قسمت از مغز مسئول وظایف مرتبط با بقا مانند قضاوت، حل مساله، تنظیم دما، هماهنگی حرکت و عملکردهای مرتبط با حواس است.
اثرات سبک زندگی مدرن بر مغز
۲۶. استرس و افسردگی مزمن که در زندگی مدرن شایع است، میتواند موجب کاهش محسوس اندازه مغز شود.
۲۷. رژیم غذایی مدرن دارای مقدار اندک اسیدهای چرب امگا ۳ است که برای سلامتی مغز ضروری است. سطوح پایین امگا ۳ در مغز به کاهش اندازه مغز منجر میشود.
۲۸. از اواخر دهه ۱۸۰۰ میانگین بهره هوشی در هر دهه ۱٫۶ نمره کاهش پیدا کرده و درمجموع ۱۳٫۳۵ نمره کمتر شده است.
۲۹. فناوری موجب شده است توانایی ما در انجام چند وظیفه بهطور همزمان افزایش پیدا کند. اما مغز نمیتواند همزمان روی دو وظیفه تمرکز کند یا همزمان دو چیز را یاد بگیرد. کاری که مغز انجام میدهد این است که به سرعت بین وظایف مختلف جابهجا میشود.
اما انجام این کار موجب کاهش بازه توجه، توانایی یادگیری، حافظه کوتاهمدت و عملکرد کلی ذهن میشود. تلاش برای انجام همزمان چند کار میتواند بهطور موقت بهره هوشی شما را تا ۱۵ نمره کاهش دهد.
۳۰. افرادی که بین سالهای ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۶ به دنیا آمدهاند (معروف به نسل هزاره یا نسل پیش از زد) فراموشکارتر از افرادی هستند که در دوران انفجار جمعیت، پس از جنگ جهانی دوم زاده شدهاند (معروف به نسل پر نوزاد). آنها بیشتر از والدین خود فراموش میکنند چندشنبه است یا اینکه کلیدهای خود را کجا گذاشتهاند.
۳۱. سلولهای مغز بهعنوان آخرین منبع انرژی برای بقا دربرابر گرسنگی شدید همدیگر را میخورند. بنابراین، رژیمهای غذایی که ازنظر چربی بسیار فقیر است، میتواند مغز را مجبور به خودخوری کند.
۳۲. بیش از ۱۴۰ پروتئین در مغز بهطرز منفی تحتتاثیر فرکانسهای الکترومغناطیسی قرار میگیرند، یعنی همان نوعی که توسط تلفنهای همراه و سایر دستگاههای الکترونیکی ما ساطع میشود.
۳۳ .تکیه بر GPS برای پیدا کردن موقعیت، حس ذاتی جهتیابی شما را تضعیف میکند؛ مهارتی که هزاران سال طول کشیده تا اجداد ما آن را به دست آورند. وقتی دیگر از نواحی مغز که در جهتیابی و موقعیت یابی نقش دارند، استفاده نشود، این اتصالات عصبی طی فرایندی معروف به هرس سیناپسی (synaptic pruning) از بین میروند.
بهروزرسانی حقایق مرتبط با مغز: افسانههایی که باطل شدند
۳۴. احتمالا شنیدهاید بازه توجه انسان درحال کوتاهتر شدن است و اینکه بازه توجه انسان عادی کوتاهتر از بازه توجه ماهی قرمز است. البته این باور سرگرمکننده، اما هشداردهنده درست نیست. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد بازه توجه انسان درحال کاهش است یا اینکه ماهی قرمز بهطورخاص بازه توجه کوتاهی دارد.
۳۵. این افسانه رایج که فقط از ۱۰ درصد مغز خود استفاده میکنیم، اشتباه است. ما درواقع از همه مغز استفاده میکنیم. حتی وقتی خواب هستیم، هم بیش از ۱۰ درصد آن را استفاده میکنیم.
۳۶. چیزی به نام شخصیت/مهارت چپ مغز یا راست مغز وجود ندارد. ما چپ مغز یا راست مغز نیستیم، بلکه کلمغز هستیم.
۳۷. برخلاف باور رایج، الکل سلولهای مغز را نمیکشد. البته، مصرف بیش از حد الکل میتواند به بافت همبند انتهای نورونها آسیب بزند. نوشیدن الکل موجب تاری دید، گفتار مبهم و راه رفتن ناپایدار و موارد دیگر میشود.
معمولا وقتی دوباره هوشیار میشوید، علائم یادشده از بین میروند. اگرچه در صورتی که به مدت طولانی و مرتبا الکل بنوشید، الکل میتواند تاثیر پایداری و بازگشت ناپذیری روی مغز شما داشته باشد. اثرات طولانیمدت شامل مشکلات حافظه و کاهش عملکرد شناختی است.
۳۸. اثر موتزارت واقعیت ندارد. درحالیکه گوشدادن به انواع خاصی از موسیقی میتواند حافظه و تمرکز را بهبود دهد، گوش دادن به موسیقی موتزارت مزیت منحصربهفردی ندارد.
۳۹. ممکن است شنیده باشید که تعداد سلولهای مغز ما بیش از تعداد ستارههای کهکشان راه شیری است. اگرچه این تعریف دقیق نیست. بهترین تخمینها حاکی از آن است که ما ۸۶ میلیارد نورون داریم، درحالیکه ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد ستاره در کهکشان راه شیری وجود دارد.
۴۰. اغلب گفته میشود ۱۰ هزار مایل (۱۶٬۰۹۳ کیلومتر) رگ خونی در مغز وجود دارد. درواقع، این عدد به ۴۰۰ مایل (۶۴۴ کیلومتر) نزدیکتر است و همچنان مقدار قابلتوجهی است.
۴۱. تا همین اواخر، این واقعیت رواج داشت که شما با سطح مشخصی از هوش و تعداد مشخصی از سلولهای مغز متولد میشوید که هرگز قابل تغییر نیستند. اما از آن زمان، کشف شده است که مغز به خاطر خاصیتی معروف به «انعطافپذیری مغز» میتواند در طول زندگی تغییر کند و به تولید سلولهای مغزی جدید ادامه دهد.
۴۲. این باور که مغز تحت فشار بهتر کار میکند، درست نیست. اگرچه فشار به پایان رسیدن مهلت انجام کار میتواند شما را تشویق کند سختتر کار کنید، به عملکرد بهتر مغز منجر نمیشود. درواقع استرس به احتمال زیاد عملکرد مغز را مختل میکند.
۴۳. هر زمان که چیز جدیدی یاد میگیرید، چین جدیدی روی مغز ایجاد نمیشود، بلکه سلولهای مغز اتصالات جدیدی ایجاد میکنند.
حقایقی در مورد مغز و حافظه
۴۴. حافظه بهطور دقیقتر نوعی فعالیت یا فرایند درنظر گرفته میشود تا اینکه با ناحیه خاصی از مغز مرتبط باشد.
۴۵. مغز در سن ۲۴ سالگی شروع به کند شدن میکند، اما در سنین مختلفی از نظر مهارتهای شناختی مختلف به اوج خود میرسد. درواقع، در هر سنی، شما احتمالا در برخی مهارتها بهتر و در برخی بدتر میشوید. برای مثال، مهارتهای واژگانی ممکن است در اوایل دهه هشتم زندگی به اوج خود برسد.
۴۶. اگر الکل مصرف کنید و کارهایی را که در آن موقع انجام دادهاید، به خاطر نیاورید به این خاطر نیست که فراموش کردهاید. وقتی به سطح خاصی از مستی برسید، مغز نمیتواند خاطرات جدیدی ایجاد کند.
۴۷. عموما اعتقاد بر این است که افراد دارای حافظه استثنایی، از اول به همین شکل به دنیا میآیند اما بهندرت چنین است. بیشتر اساتید حافظه میگویند داشتن حافظه برجسته مهارتی است که با استفاده از بهترین تکنیکهای حافظه آن را به دست آوردهاند.
۴۸. اظهارات شاهدان عینی مظنونان جنایی معمولا فقط حدود ۵۰ درصد دقیق است، زیرا به خاطر آوردن جزئیات فردی که با او آشنایی ندارید، برای شما دشوار است. رویدادهای آسیبزا نیز میتوانند توانایی به خاطر آوردن جزئیات را تحتتاثیر قرار دهند.
۴۹. هر زمان که خاطره ای را به یاد میآورید یا فکر جدیدی به ذهنتان میرسد، ارتباط عصبی جدیدی در مغزتان تشکیل میشود.
۵۰. حافظه کوتاه فقط چند ثانیه دوام دارد. حافظه کوتاهمدت با ظرفیت مغز شما برای نگهداری مقادیر کم اطلاعات در ذهن فعال مربوط میشود. مغز این اطلاعات را در حالت در دسترس نگه میدارد، اما این کار را فقط به مدت بسیار کوتاهی انجام میدهد.
بیشتر مردم حافظه را برای اعداد حدود ۷ ثانیه و برای حروف در حدود ۹ ثانیه نگه میدارند. علاوهبراین، مغز میتواند تا ۷ رقم را در حافظه کاری خود ذخیره کند. به همین علت است که شماره تلفنها در ایالات متحده هفت رقم است.
۵۱. فراموشی دوران کودکی به علت سرعت بالای تشکیل نورونهای جدید رخ میدهد. ما دوران کودکی خود را فراموش میکنیم، زیرا سلولهای مغزی جدیدی در مغز ما تشکیل میشود. تشکیل نورونهای جدید ممکن است علت فراموشی چیزها باشد و ازآنجا که نورونهای جدید زیادی در دوران نوزادی درحال ایجاد هستند، ممکن است چند سال ابتدایی زندگی خود را به خاطر نیاوریم.
۵۲. مغز برای اینکه به درستی کار کند، باید فراموش کند. همانطور که میتوانید تصور کنید خاطرات بیشماری را در طول زندگی خود ایجاد میکنید که بسیاری از آنها را درنهایت فراموش خواهید کرد. اگر بخواهید تمام آن جزئیات آزاردهنده را به یاد آورید (مانند لحظات خجالتآوری که در مدرسه ابتدایی داشتهاید) برای سلامت روان شما خوب نخواهد بود.
طبق تئوری پژوهشگران، مغز یاد میگیرد برخی خاطرات را فراموش کند تا افراد بتوانند تعامل انعطافپذیرتری با محیط خود برقرار کنند و تصمیمات بهتری بگیرند. درحالیکه در گذشته، فراموشکردن خاطرات به عنوان اختلال عملکرد مغز درنظر گرفته میشد، این تئوری فراموشی را بهعنوان یک ویژگی عملکردی درنظر میگیرد.
۵۳. پرواززدگی مکرر میتواند به حافظه آسیب برساند. هورمونهای استرس که در طول پرواززدگی ترشح میشوند، میتوانند به لوب پیشانی و حافظه آسیب بزنند.
حقایقی در مورد شکل و عملکرد مغز
۵۴. بافت مغز انسان متراکم نیست، بلکه شکننده و نرم است و حالت توفو یا ژلاتین دارد.
۵۵. مغز ما دارای چینخوردگیهای بسیار است که به آن اجازه میدهد درون جمجمه جای بگیرد. اگر چین و چروکهای مغز صاف شوند، ورقهای به عرض ۱۰ سانتیمتر و طول ۹۰ سانتیمتر به دست میآید.
۵۶. مغز هر روز نصف فنجان مایع تولید میکند. مغز در این حمام مایع مغزینخاعی شناور است که بهعنوان ضربهگیر عمل میکند تا از له شدن مغز توسط وزن خودش جلوگیری کند.
۵۷. گاهی اوقات نصف مغز به اندازه کل مغز خوب است. جراحان در مواردی برای توقف تشنج، نصف مغز را طی فرایندی معروف به نیمکرهبرداری (همیسفرکتومی) برمیدارند یا از کار میاندازند. بهطرز شگفتآوری، این امر تاثیری روی شخصیت یا حافظه بیماران ندارد.
۵۸. الگوی ارتباطات عصبی مغز شما به اندازه اثر انگشت شما منحصربهفرد است.
۵۹. اگرچه درد در مغز پردازش میشود، مغز گیرندههای درد ندارد و دردی را احساس نمیکند. درحالیکه احساس میشود سردرد از مغز شروع میشود، درد ناشی از احساساتی است که از پوست، مفاصل، سینوسها، رگهای خونی یا عضلات اطراف ریشه میگیرد.
۶۰. مغز یک مرکز شوخی دارد. گاهی اوقات بیمارانی که لوب پیشانی مغز آنها آسیب دیده است، نمیتوانند شوخی را درک کنند.
۶۱. برخی از بیماریها که عموماً تصور میشود مرتبط با مغز هستند، ممکن است منشاء دیگری در بدن داشته باشند. بیماری پارکینسون به خاطر علائم عصبی بارز آن مانند لرزش و از دستدادن حرکت ارادی معمولا به مغز مرتبط میشود.
اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهد قسمتهای دیگر بدن مانند روده و بینی نیز ممکن است نقش مهمی در شروع و پیشرفت پارکینسون داشته باشد.
۶۲. یخ زدن مغز احساسی مانند درد دارد، اما نمونهای از درد ارجاعی است که از سقف دهان منشا میگیرد. انجماد مغز زمانی اتفاق میافتد که چیزی را میخورید یا مینوشید که سرد است.
این رگهای خونی و شریانهای پشت گلو ازجمله عروقی را که خون را به مغز میرسانند، سرد میکند. این عروق وقتی سرد می شوند، منقبض میشوند و وقتی دوباره گرم میشوند، با باز شدن درد پیشانی را در پی دارند.
۶۳. مغز افراد درونگرا و برونگرا تفاوت محسوسی دارد. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا امآرآی نشان میدهد شبکه پاداش دوپامین در مغز افراد برونگرا فعالتر است، درحالیکه مغز افراد درونگرا ماده خاکستری بیشتری دارد.
۶۴. ترتیب حروف کلمه نوشتهشده برای مغز خیلی مهم نیست. تا زمانی که اولین و آخرین حرف در جای مناسب خود قرار داشته باشد، مغز میتواند حروف را مرتب کند تا بتوانید با سرعت عادی آنها را بخوانید.
به همین دلیل است که اکثر مردم به راحتی میتوانند ازمیان این درهمآمیختگی حروف معنا را پیدا کنند: پژوشهگران داشنگاه کبمریج ثابت کردهاند مهم نیست حروف کملات با چه ترتبیی نوشته شوند، اگر حروف اول و آخر سر جای خود باشند، انسان میتواند متن را بدون مشکل بخواند.
۶۵. نواحی بینایی مغز در پشت سر قرار دارند. بخشی از مغز که مسئول بینایی است و لوب پس سری نامیده می شود در پشت سر قرار دارد. سمت چپ مغز دید سمت راست را کنترل میکند و بالعکس.
۶۶. خواندن با صدای بلند نسبت به خواندن بیصدا از مدارهای مغزی متفاوتی استفاده میکند. خواندن با صدای بلند موجب رشد مغز میشود. کودکان ابتدا خواندن را با گفتن کلمهها با صدای بلند یاد میگیرند. وقتی این دانش ایجاد شد، آنها یاد میگیرند که برای خودشان و بدون صدا بخوانند.
این مورد یکی از حقایق عجیب در مورد مغز است، زیرا ما معمولا به فرزندان خود میآموزیم که مودبانه بخوانند و صحبت کنند. اما برای تقویت رشد مغز کودکان باید در مقابل آنها با صدای بلند بخوانید و صحبت کنید.
۶۷. سرگردانشدن ذهن طبیعی است. مطالعهای نشان داده است وقتی مغز در حال استراحت است، بخشهایی از مغز که افکار غیرمرتبط با وظیفه را کنترل میکنند (مثلا خیالپردازی)، تقریبا همیشه فعال است.
۶۸. هرچه سختتر فکر کنید، مغز شما از اکسیژن و سوخت بیشتری استفاده میکند و میزان مصرف آن میتواند به ۵۰ درصد برسد.
۶۹. مغز انسان می تواند حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه بدون اکسیژن، ۲ روز بدون آب و ۱۱ روز بدون خواب و ۲۰ روز بدون غذا دوام بیاورد. مغز میتواند ۴ تا ۶ دقیقه بدون اکسیژن زنده بماند.
۷۰. هر بار که قلب شما می تپد، شریانهای شما ۲۰ تا ۲۵ درصد خون شما را به مغز میبرند.
۷۱. ارتفاع باعث میشود مغز چیزهای عجیبی ببیند. کمبود اکسیژن احتمالا پردازش بصری و احساسی را دچار اختلال میکند.
مقایسه مغز انسان با کامپیوتر
در طول زمان، مغز با ساعت، تابلو برق، کامپیوتر و اخیرا با اینترنت مقایسه شده است. شاید تعجب کنید اگر بدانید که مغز از هر نظری که آزمایش شده، هنوز بسیار برتر از قویترین کامپیوترهای موجود است.
۷۲. ظرفیت ذخیرهسازی مغز انسان تقریبا نامحدود در نظر گرفته میشود و مانند رم کامیپوتر پر نمیشود.
۷۳. جدیدترین پژوهشها نشان میدهند ظرفیت حافظه مغز انسان در محدوده پتابایت است. یک پتابابت برابر یک کادریلیون بایت (۱۰ به توان ۱۵) است که معادل مقدار فضای موردنیاز برای ذخیره کل اینترنت است.
۷۴. مغز انسان میتواند ۱۰ به توان ۱۶ پردازش در هر ثانیه انجام دهد، بنابراین قدرتمندتر از تمام کامپیوترهای موجود است.
۷۵. پژوهشگران پروژه AI Impacts با اندازهگیری سرعتی که کامپیوتر میتواند اطلاعات را در سیستم خود جابهجا کند، راهی برای مقایسه ابرکامپیوترها با مغز ایجاد کردهاند. طبق این استاندارد، مغز انسان ۳۰ بار قدرتمندتر از «سکویا آیبیاِم»، یعنی یکی از سریعترین ابرکامپیوترهای جهان است.
۷۶. کامپیوتر ژاپنی «کا» یکی از قدرتمندترین کامپیوترهای جهان است. وقتی این کامپیوتر برای شبیهسازی فعالیت مغز انسان برنامهریزی شد، ۴۰ دقیقه طول کشید تا دادههایی معادل یک ثانیه فعالیت مغز را شبیهسازی کند.
شواهد مبنی بر اینکه مغز ما می تواند بهتر باشد
تاکنون شواهد زیادی دراینباره دیدهاید که مغز ما واقعا شگفتانگیز است. اما مغز همچنین میتواند به روشهای غیرمنطقی، اشتباه و مخرب عمل کند.
۷۷. حدود ۲۰۰ سوگیری و تحریف شناختی شناختهشده وجود دارد که موجب میشود غیرمنطقی فکر و عمل کنید.
۷۸. خاطرات غیرقابل اعتماد هستند و در طول زمان تغییر میکنند.
۷۹. از هزاران فکری که در طول روز دارید، حدود ۷۰ درصد آنها منفی و شامل انتقاد از خود، بدبینی و ترس است.
۸۰. فکر میکنید کنترل زندگی خود را دارید؟ مطمئن نباشید. ۹۵ درصد از تصمیمگیریها در ضمیر ناخودآگاه شما صورت میگیرد.
۸۱. سد خونیمغزی با جلوگیری از رسیدن بسیاری از مواد موجود در سیستم عروقی به مغز از مغز محافظت میکند. اما این مانع کامل نیست و بسیاری از مواد مخفیانه وارد مغز میشوند. نیکوتین در عرض ۷ ثانیه وارد مغز میشود. از طرف دیگر، ۶ دقیقه طول میکشد تا الکل وارد مغز شود.
۸۲. مغز تمایل شدیدی به تحریک ذهنی دارد. جالب اینکه مردان ترجیح میدهند به خود شوک الکتریکی بدهند تا اینکه در اتاقی ساکت همراه افکار خود تنها باشند.
۸۳. مغز انسان بسیار پیچیده است و بنابراین میتواند از راههای شگفتانگیزی دچار خطا شود. برخی از عجیبترین اختلالات عبارتاند از:
اختلال سندرم انفجار سر (شنیدن صداهای بلندی مانند انفجار در سر)
سندرم کاپگراس (این افکار که رباتها، افراد دغلکار یا آدم فضاییها جایگزین عزیزانشان شدهاند)
سندرم کوتارد (باور به اینکه مردهاید)
سندرم درد خیالی یا درد فانتوم (زمانی که سیستم عصبی مرکزی همچنان درد عضوی را که قطع شده است، احساس میکند)
۸۴. سندرم ساوانت وضعیتی است که در آن افرادی با ناتوانی ذهنی واضح، قابلیتهای مشخصی فراتر از حد متوسط نشان میدهند. رایجترین حوزههای نبوغ در یکی از این دستهبندیها قرار میگیرند: موسیقی، ریاضی، مهارتهای مکانیکی یا مهارتهای فضایی.
۸۵. بیشتر مبتلایان به سندرم ساوانت به همین شکل به دنیا میآیند، اما ضربه مغزی یا بیماری میتواند موجب سندرم ساوانت ناگهانی شود که در آن افرادی که قبلا تواناییهای معمولی از خود نشان میدادند، به ناگهان تواناییهای در سطح نبوغی را نشان میدهند که قبلا فاقد آن بودند.
۸۶. سلولهای مغز برای زندهماندن به منبع سوخت دائمی نیاز دارند، با اینحال آنها فاقد توانایی ذخیره انرژی هستند. خوشبختانه سیستم پشتیبانی وجود دارد. کبد چربیهای ذخیرهشده را تجزیه و اجسام کتونی را تولید میکند که میتواند وقتی گلوکز خون موجود نیست، بهعنوان جایگزین عمل کند.
۸۷. ورزش برای مغز نیز مفید است. ورزش هوازی ضربان قلب شما را بالا میبرد و جریان خون به مغز شما را افزایش میدهد. با افزایش تنفس، اکسیژن بیشتری به جریان خون پمپاژ میشود و اکسیژن بیشتری به مغز میرسد.
این امر به تولید نورون در بخشهایی از مغز منجر میشود که حافظه و تفکر را کنترل میکنند. عصبزایی حجم مغز را افزایش میدهد و این ذخیره شناختی به محافظت دربرابر اثرات زوال عقل کمک میکند.
حقایق مغزی که صرفاً عجیب هستند
۸۸. حسآمیزی وضعیتی است که در آن تحریک یک حس بهطور خودکار موجب درک حس دیگر میشود. افراد مبتلا به حسآمیزی ممکن است کلمات را بچشند، صداها را بو کنند یا اعداد را به عنوان رنگ ببینند.
درحالیکه علت این امر دقیقا مشخص نیست، تئوری غالب این است که این افراد دارای ارتباط بیشازحد بین نواحی حسی مغز هستند و ممکن است مولفه ژنتیکی نیز وجود داشته باشد.
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد مبتلایان به حس آمیزی یا سینستیتها اغلب باهوشتر یا خلاق تر از حد متوسط هستند. نمونههایی از افراد استثنایی که گزارش شدهاند سینستیت هستند، عبارتاند از نیکولا تسلا، فرانتس لیست و وینسنت وَن گوگ.
۸۹. مغز فقط در سر شما وجود ندارد. مغز دیگری در روده شما است که حاوی ۱۰۰ میلیون نورون است. باکتریهای روده مسئول ساخت بیش از ۳۰ انتقالدهنده عصبی ازجمله ۹۵ درصد سروتونین بدن هستند که به مولکول شادی معروف است.
۹۰. درحالیکه زامبیها وجود ندارند، برخی دانشمندان معتقدند میتوانند وجود داشته باشند. آنها فکر میکنند این امکان وجود دارد که انگل، ویروس یا حتی قارچ جهشیافتهای بتواند به مغز حمله کند و به سرعت در جمعیتهای بزرگ پخش شود و عملا موجب آخرالزمان زامبی شود.
۹۱. مغز طرفداران اپل واقعا با مغز افرادی که از دستگاههای اندرویدی استفاده میکنند، متفاوت است. اسکن امآرآی نشان میدهد محصولات اپل نقطهای معروف به «نقطه خدا» را در مغز کاربرانشان تحریک میکنند که همان بخشی است که با دیدن تصاویر مذهبی در مغز افراد با ایمان فعال میشود.
۹۲. آسیبشناسی که کالبدشکافی انیشتین را انجام داد، مغز او را به مدت ۴۰ سال در شیشهای در زیرزمین خود نگه داشت. درنهایت، او مغز را در ظرفی قرار داد و طی سفری طولانی آن را به نوه انیشتین تحویل دارد.
۹۳. امآرآی میتواند تشخیص دهد عاشق هستید. مطالعات تصویربرداری نشان داده است افرادی که روابط عاشقانه داشتند، دارای فعالیت بالایی در قسمتهایی از مغز بودند که با پاداش، انگیزه، عواطف و عملکرد اجتماعی ارتباط دارد.
در این مطالعه، مغز افرادی که عاشق بودند با اسکن مغز افرادی مقایسه شد که اخیرا رابطه آنها به پایان رسیده بود یا اصلا چنین رابطهای نداشتند. آنها نه تنها متوجه افزایش فعالیت در مناطق مذکور شدند، بلکه دریافتند هرچه فرد مدت زمان بیشتری در رابطه عاشقانه بود، فعالیت مغز او بیشتر بود.
برخی از عجیبترین مغزهای انسان که تاکنون پیدا شدهاند
۹۴. مغز بدون چروک: یکی از عجیبترین مغزهایی که تابهحال پیدا شده است، چنان عجیب است که ممکن است حتی تشخیص ندهید مغز است. این مغز غیرمعمول به شکل تودهی بیشکلی از ژله است که هیچ چین و چروکی ندارد.
مشخصهی این وضعیت که لیسنسفالی نام دارد، فقدان شیار و چینهایی است که معمولا در مغز انسان دیده میشود. کسانی که به این عارضه دچار هستند، طیفی از علائم ناتوانکننده، از اسپاسم عضلانی و تشنج گرفته تا طیفی از ناتوانیهای یادگیری را تجربه میکنند.
لیسنسفالی بیماری نادری است که زندگی فرد را بسیار کوتاه میکند به طوری که بسیاری از مبتلایان، قبل از ده سالگی از دنیا میروند. اگرچه درموردی استثنایی مغز بالغ مبتلا به لیسنسفالی پیدا شد که در دانشگاه تگزاس نگهداری میشود.
۹۵. مغز دو پاره:در طول دهه ۱۹۰۰، درمان طیف وسیعی از مشکلات روانپزشکی مانند هیستری و صرع با این باور که اختلالات ناشی از اتصالات مغزی غیرعادی هستند، این بود که ارتباط اصلی بین دو نیمکره مغز (جسم پینهای) را قطع کنند. این کار معمولا موجب اثرات عصبی عجیب دیگری میشود، زیرا دو نیمه مغز دیگر نمیتوانند با هم ارتباط برقرار کنند.
اگرچه افرادی که در مراحل بعدی زندگی آنها این ارتباط قطع میشود، توانایی انجام وظایفی را که نیازمند همکاری هر دو نیمکره است، از دست میدهند. بااینحال، افرادی که هنگام تولد جسم پینهای را به طور کامل ندارند، با چنین مشکلاتی مواجه نمیشوند، زیرا مغز انعطافپذیرتر از چیزی است که تصور میکردیم و میتواند در طول رشد به نوعی خود را ترمیم کند.
۹۶. مغز بدون مخچه: درحالیکه فقدان قسمتهایی از مغز مانند جسم پینهای خیلی غیرعادی نیست، زن ۲۴ سالهای از چین واقعا استثنا بود. او به خاطر سرگیجه و تهوع مکرر به بیمارستان مراجعه کرده بود و پزشکان متوجه شدند مخچه ندارد.
مخچه نقش مهمی در کنترل حرکتی، زبان، حرکات ارادی و تعادل دارد. به گفته مادر بیمار، دخترش تا شش سالگی حرف زدن را یاد نگرفته بود و تا هفت سالگی حتی نمیتوانست راه برود. بیمار در ۲۴ سالگی هم در زمینهی تعادل مشکل داشت. این علائم عجیب نیست؛ زیرا جایی که معمولا در آن مخچه قرار دارد، فضای خالی پر از مایع مغزینخاعی بود.
اگرچه مخچه فقط ده درصد از حجم مغز را تشکیل میدهد، ۵۰ درصد از نورونهای مغز را درخود جای داده است. این واقعیت که زن بدون نشانه آشکار دیگری که نشان میداد او بخش حیاتی از مغز خود را از دست داده است، به سن ۲۴ سالگی رسیده بود باورنکردنی بود. البته نُه بیمار دیگر نیز شناسایی شدهاند که بدون مخچه زندگی کردهاند.
نوابغی که مغزشان مطالعه شده است
۹۷. انیشتین: پس از مرگ انیشتین، مغز او بدون اجازه خانوادهاش توسط توماس استولز هاروی بیرون آورده شد. مغز او حفظ، عکسبرداری و تشریح شد و حتی برای دانشمندان دیگر فرستاده شد، با این امید که با مطالعه آن منبع نبوغ او کشف شود. مغز انیشتین در موزه ماتر در فیلادلفیا، پنسیلوانیا نگهداری میشود.
۹۸. رنه دکارت: رنه دکارت فیلسوف فرانسوی بود که در ریاضیات نیز توانا بود. مغز دکارت که در سال ۱۶۵۰ از دنیا رفته بود، مدتها دست نخورده بود تا اینکه دانشمندان بعدا با استفاده از سیتی اسکن آن را مورد مطالعه قرار دادند.
۹۹. کارل فریدریش گاوس: مغز گاوس، ریاضیدان آلمانی پس از مرگش توسط عصبشناس مشهوری به نام رودلف واگنر مورد مطالعه قرار گرفت.
۱۰۰. ولادیمیر لنین: مغز لنین رهبر انقلاب ۱۹۱۷ روسیه اندکی پس از مرگش به دستور ژوزف استالین بیرون آورده شد تا برای اثبات نابغهبودن لنین مورد بررسی قرار گیرد. مغز او به مدت چند سال توسط حزب کمونیست نگهداری شد و بعدا توسط دکتر اسکار فوگت عصبشناس آلمانی مورد مطالعه قرار گرفت.