وظایف شیعیان نسبت به امام زمان علیه السلام چیست؟

در این مقاله به صورت تیتروار، به ذکر برخی از وظایف و تکالیف بندگان نسبت به امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف در عصر غیبت پرداخته شده است. باشد که با عمل به وظایف در شمار منتظرین ایشان قرار بگیریم.

• شناخت صفات و ویژگیهای حضرت حجت :

باید به گونه ای صفات ظاهری و باطنی خاص حضرت را با توجه به روایات صحیح بشناسیم تا اگر مدعیان دروغین نیابت امام عصر ادعا ی نیابت کنند آنان را رسوا سازیم و فاصله بگیریم.

           معرفت صحیح به مقام امام زمان برای آن است که ماهم متصف به صفات عالیه و سیره و اخلاق متعالی و مکارم اخلاقی ایشان شویم. در کتاب اصول کافی از فضیل بن یسار از امام باقر (علیه السلام) آمده که فرمودند : « هرکس بمیرد در حالی که امام برحقی نداشته باشد مردنش مرگ جاهلیت است و هرکس که امام معصومش  را بشناسد و بمیرد اورا زیانی نرساند که ظهور حضرت دیر باشد یا زود، و هرکس بمیرد در حالی که امام زمان معصومش را بشناسد گویی در خیمه ایشان باشد .» .[1]

شناخت امام زمان باید به گونه ای باشد که شبهات و انحرافات کفار عقاید ما را سست نکند، لذا شناخت امام زمان و مهدی موعود هم با نام و نسب و هم شناخت ویژگی های خاص ایشان همراه باشد.

کمترین درجه شناخت امام عصر این است که بدانی که بجز مقام نبوت همتای رسول خدا محمد مصطفی است و تسلیم بودن به گفتار و سیره او از مراتب شناخت است و بدانی که او دوازدهمین امام پس از پیامبر اسلام است . [2]   

• محبت و مودت به امام عصر علیه السلام :

در حدیث آمده است از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله که خداوند به حضرت داوود وحی کرد: « مرا دوست بدار و نزد خلق مرا محبوب ساز، داوود پرسید چگونه تورا نزد مردم محبوب سازم، فرمود نعمت های مرا نزد خلق یادآوری کن تا مرا دوست بدارند ».  

 از جمله نعمات الهی وجود اهل بیت پیامبر است ، اهل بیت پیامبر را دوست بدارید ». [3]   

• انتظار فرج و گشایش و ظهور آن حضرت :

در کتاب کمال الدین از امام صادق علیه السلام آمده است : « منتظران حکومت و امر ما شبیه آنند که در راه خدا به خون غلتیده باشند ». [4] 

    کسی که منتظر واقعی امری هست تلاشش برای آمادگی ملاقات آن امر یا شخص و پذیرایی از او خواهد بود، با پرهیز از کارهای خلاف و کوشش در راه تهذیب نفس و پاکسازی درون از زشتیها، تا با روحی پاک به دیدار رهبرش بشتابد.  هرقدر انتظار بیشر باشد امتحان مومن سخت تر است و اجر و پاداش بیشتر خواهد بود.

یاس و ناامیدی از عدم ظهور حضرت حرام است زیرا قیام امام عصر از ضروریات دین است و انکار آن انکار و تکذیب پیامبر است.

• ذکر مناقب و فضایل امام عصر علیه السلام :

امام کاظم علیه السلام فرمودند : « برادران ایمانی با یکدیگر دیدار کنند و بیاد خدا باشند  و فضایل مارا یاد آوری کنند، شیطان را خشمگین و خدا را خوشنود می سازند». [5] 

• حضور در مجالس مناقب حضرت حجت :

امام رضا عایه السلام: «هرکس در مجلسی بنشیند که امر مارا احیا میکنند و حدیث مارا بگویند دل او نخواهد مرد زمانی که همه دلها می میرند». [6] 

• تشکیل مجالس ذکر مناقب حضرت مهدی علیه السلام :

امام صادق: « هرگاه هرکس در مجالس خود ذکر فضایل مارا بکند، رستگار شود و هرگاه به یاد ما نباشید گمراه شوید ». [7] 

این مجالس چه خیابانی یا در مسجد و غیره باشد امر به معروف است و موجب اشاعه  خیرات می گردد.

• گریستن در فراق آن حضرت :

امام صادق علیه السلام: « هیچ چشمی بر مصایب ما نگرید مگر حوض کوثر را در بهشت بنگرد و از آن بهره مند شود. هرکس بخاطر خون ناحقی که از ما ریخته شده یا حقی از ما سلب شده گریان شود یا بخاطر ظلمی که بر یکی از شیعیان مظلوم ما وارد شده اندوهگین و دردمند شود خدا جایگاهش را بهشت قرار دهد». [8] 

در کتاب کمال الدین از مفضل از امام صادق علیه السلام نقل شده: « امام شما زمانی طولانی از شما غایب خواهد شد و آزمایش های سخت مبتلا خواهید شد تا جایی که بسیاری میگویند امام مرده یا هلاک شده است، بسیاری مایوس میشوند و شما در امواج فتنه ها واژگون خواهید شد و نجات نمی یابد مگر کسی که خداوند پیمان از او گرفته و او بر پیمانش استوار بماند.». [9] 

• شناخت برخی از علایم ظهور حضرت :

از جمله علایم ظهور عبارتند از:   ندا یا صیحه آسمانی ، خروج سفیانی و یمانی و کشته شدن نفس زکیه و خسف یا فرورفتن لشکر سفیانی بین مکه و مدینه از جمله علایم پیش از ظهور حضرت است.  [10] 

• صدقه دادن به نیابت و برای سلامتی حضرت :

علی بن طاووس در کتاب کشف المحجه آورده است: «در وفاداری و دلبستگی به ولی عصر علیه السلام حاجات و دعاهای آن حضرت را بر حاجات خودتان مقدم بدارید، صدقه برای سلامتی حضرت هر روز بدهید و هر کار خیری هرروز انجام میدهید ثوابش را برای حضرت حجت بدهید. ». [11] 

• زیارت مراقد ائمه معصومین به نیابت از مولایمان صاحب الزمان علیه السلام :

در کتاب کافی از امام کاظم علیه السلام آمده است: « هرگاه نزد مرقد پیامبر یا سایر معصومین  رفتی دو رکعت نماز بگزار و بگو سلام بر تو ای پیامبر از طرف والدینم و فرزندانم ( و به نیابت امام زمان نماز بخوان و سلام بده )  . [12] 

مومنین دوران آخر الزمان ایمانشان از مومنین صدر اسلام قویتر است زیرا پیامبر و ائمه را ندیده اما ایمان آورده اند . [13] 

• خدمت رسانی بخاطر حضرت صاحب الزمان علیه السلام :

برای مثال برپا ساختن مجالس میلاد حضرت و مجالس یادبود و پخش شکلات و شیرینی و زدن پرده  و دعا و حدیث حضرت مثل :  اللهم عجل لولیک الفرج  و تالیف کتاب و پخش مولودی و احسان و خوشنود کردن دوستان و صله رحم و مسابقه با جوایز مادی و معنوی برای پاسخ به سوالات درباره امام زمان .  [14] 

( ان تنصروا الله ینصرکم و یثبت اقدامکم  )  محمد : 7 

اگر خدا و دین خدارا یاری کنید خداوند شمارا یاری می کند. یاری خدا یاری امام زمان و خوشنودی ایشان و یاری مومنین است.

• تجدید بیعت با امام زمان هر روز و هر جمعه :

با خواندن دعای عهد، دعای ندبه صبح جمعه، و آل یاسین و برخی از دعاهای مربوط به امام زمان به  تناوب  بصورت تذکار و تجدید پیمان با حضرتش ارتباطمان را با ایشان حفظ کنیم.

از مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام ،  مفضل هرگونه بیعتی پیش از ظهور امام عصر با مدعیان دروغین  نیرنگ و نفاق است و خداوند بیعت کننده و بیعت شونده را لعنت کند ». [15]  

تنها بیعت در زمان  ظهور با امام معصوم از اولاد پیامبر اسلام است که تنها ایشان ولایت مطلقه الهی یعنی باذن الله  دارد .

• صله و انفاق در راه خدا و جهت رضایت امام زمان :

قرآن می گوید زمانی که به مومنین قرض الحسنه میدهید گویی به خدا قرض داده اید در حالی که نه خدا و نه معصوم نیازی به مال شما ندارند بلکه خمس و زکات و صدقه و انفاق و ...برای پاکسازی اموال شماست. [16] 

• هر روز 2 رکعت نماز هدیه برای سلامتی امام زمان علیه السلام ادا کند.
• اهدای قرائت قرآن برای امام زمان . [17]
• توسل و طلب شفاعت دائمی از خداوند و امام زمان . روایت از امام رضا علیه السلام :« هرگاه سختی و گرفتاری بر شما وارد شد بوسیله ما از خدا کمک بطلبید . [18] 
• دعوت مردم بسوی حضرت حجت و آگاهی دادن به کلام زیبای ایشان . از معصوم روایت است :« بهترین خلق خدا کسی است که معصومین را دوست بدارد و مردم را به سیره پاک ایشان دعوت کند .  انسانی که معارف و اخلاق دینی حق را از زبان معصوم یاد بگیرد و به مردم در عمل نشان دهد از هفتاد هزار عابد با ارزش تر است. [19] 

امام سجاد علیه السلام :« خدای تعالی فرموده است مرا نزد خلقم محبوب کنید یعنی نعمت های مرا یاد آور مردم شوید تا مرا دوست بدارند بهترین نعمت های خدا  معصومین و سیره حسنه آنان است ؛ اگر چنین کنید از عبادت هزاران سال و شب زنده داری برتر است ، یتیم واقعی کسی است که جاهل به مقام امام زمانش باشد .[20] 

امام صادق علیه السلام :«  ماییم اصل و فرع خیر و طاعت خداوند ».  دعوت مردم با علم و گفتار و اخلاق زیبا و عمل موثر و جاذبه و با دلیل و منطق به راه خیر ائمه علیهم السلام از تکالیف پیروان امام زمان است. [21] 

• تقیه کردن از اشرار :

امام  صادق علیه السلام :«  تقیه سپر و پناهگاه مومن است ، مبادا کاری کنید یا حرفی بزنید که مردم مارا سرزنش کنند ، مایه زینت ما باشید نه مایه ننگ ما ». [22]

• صبر بر آزار و تکذیب دین :

« یا ایها الذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا ...» آل عمران : 200

ای کسانی که ایمان آورده اید شکیبا باشید ( بر طول غیبت امام و بر آزار و مسخره شدن و بر انواع بلاها ) و استقامت بر عقایدتان داشته باشید و با امام زمانتان رابطه داشته باشید .

• ناشناس ماندن و پرهیز از شهرت :

امام باقر علیه السلام :« زمانی بر مردم خواهد رسید که امام زمانشان غایب گردد ، خوشا بحال آنان که بر امر ما پایدار بمانند ، بهترین کار حفظ زبان و خانه نشینی است . [23] 

• احترام به نزدیکان و منسوبین حضرت :

احترام به سادات و برادران و خواهران ایمانی و علمای حقیقی  و مزار معصومین

• بزرگداشت اماکن و مزارهای حضرات معصومین ، از جمله مسجد سهله ، مسجد کوفه ، سامرا ، سرداب غیبت ، مسجد جمکران ، مسجد الرسول و بقیع ، شهرهای مذهبی و مراقد ائمه ، و برخی مساجد و مجالس که خالص برای رضای حق و معصومین است . « و من یعظم شعائر الله فانها من تقوی القلوب »  حج : 32
• تکذیب مدعیان دروغین نیابت امام زمان
• نماز امام زمان علیه السلام شب جمعه : 2 رکعت ، 100 ایاک نعبد و ایاک نستعین ، در انتها دعای : اللهم عظم البلاء  و  اللهم ان اطعتک فالمحمده لک ....
• رفتن به زیارت سید الشهدا کربلا به نیابت امام زمان
• بسیار لعنت کردن بنی امیه و ظالمین حق معصومین در هرزمان و مکان هرروز برای خوشنودی امام زمان .
• ادای حقوق همکیشان که دین خالص دارند و رسیدگی مادی و معنوی و احسان به آنان در غذا و لباس و و آنچه برای خودت دوست داری برای آنان نیز دوست بداری.

و...

نکته :   در کتاب مکیال المکارم نوشته سید محمد تقی موسوی اصفهانی ، جلد 2  حدود 80 مورد از تکالیف شیعیان نسبت به امام زمان علیه السلام آمده است. 

منابع:

[1] اصول کافی ، ج1 ص 371

[2] تفسیر البرهان ، ج2، ص 34

[3] امالی صدوق ،  ص 219

[4]  کمال الدین ، ج2 ، ص 645

[5] اصول کافی ، ج2 ، ص 188

[6] بحار الانوار ، ج4 4، ص278

[7] وسایل الشیعه ، ج11 ، ص 567

[8] بحار ، ج44 ، ص 279

[9] کمال الدین ، ج2 ، ص 347

[10] الغیبه ، نعمانی ، باب علامات الظهور ، ص133

[11] کشف المحجه ، ص 152

[12] فروع کافی ، ج4 ،  ص 314

[13] کمال الدین ، ج1 ،  ص 288

[14] کامل الزیارات ، ابن قولویه ، ص319

[15] بحار الانوار ، ج53،  ص 8

[16] بحار الانوار ، ج96 ،  ص 216

[17] بحار ، ج  98 ،  باب 5

[18] بحار ، ج94، ص22

[19] اصول کافی ، ج2 ،  ص 211

[20] تفسیر امام حسن عسکری ، ص 339 و 345

[21] تفسیر البرهان ، ج،  ص 253

[22] اصول کافی ، ج2 ،  ص 226

[23] کمال الدین ، ج1 ،  ص 330