مهمترین ملاک پذیرش اعمال در نهج البلاغه

به گزارش «شیعه نیوز»، در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان، حجت الاسلام ایمان شکیبایی در جمع مهمانان ماه ضیافت الهی به تبیین موضوع تقوا تحت عنوان مهمترین ملاک پذیرش اعمال پرداخت و گفت: آیات وروایات، برای عبادت شیوه ها وشرایطی را بیان نموده است:
برای عبادت سه نوع شرط است؛
الف: شرط صحّت، نظیر طهارت وقبله.
ب: شرط قبولی ، نظیر تقوا.
ج: شرط کمال، نظیر این که عبادت باید آگاهانه، خاشعانه، مخفیانه وعاشقانه باشد که اینها همه شرط کمال است.

حجت الاسلام شکیبایی گفت:در آیات قرآن کریم حدود ٢۵٨مرتبه واژه تقوا و مشتقات آن ذکر شده است و در نهج البلاغه هم این واژه حدود ١٠٠ مرتبه یادآوری شده است.

وی افزود:قرآن کریم درسوره بقره آیه ۱۸۳ اصلاًفلسفه وجوب روزه را پرورش تقوا می داند: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقونَ،ای افرادی که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.

استاد نهج البلاغه به کیفیت روزه داری صحیح اشاره کرد و گفت:امیرالمؤمنین می‌فرمایند: «کَمْ مِنْ صَائِمٍ لَیْسَ لَهُ مِنْ صِیَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ، وَ کَمْ مِنْ قَائِمٍ لَیْسَ لَهُ مِنْ قِیَامِهِ إِلَّا السَّهَرُ وَ الْعَنَاءُ، حَبَّذَا نَوْمُ الْأَکْیَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ» «چه بسا روزه‌داری که از روزه‌اش جز گرسنگی و تشنگی نصیبی نیابد، و بسا شب زنده‌داری که از عبادت شبانه‌اش جز رنج و بی‌خوابی بهره‌ای نبرد، خوشا خواب زیرکان(عارف) و روزه‌خواری آنان». یعنی روزه داری فقط نخوردن و نیاشامیدن نیست بلکه باید در مسیر تقویت تقوا هم قدم برداریم مثل کنترل نگاه، کنترل گوش، حفظ زبان، دور نگاه داشتن فکر و قلب از آلودگی ها و گناه.

محقق نهج البلاغه افزود:امیرالمؤمنین(ع) در حکمت شماره(٩۵)می فرماید: لَا یَقِلُّ عَمَلٌ مَعَ التَّقْوَی، وَ کَیْفَ یَقِلُّ مَا یُتَقَبَّلُ. امام(علیه السلام) فرمود: عملی که توأم با تقوا است کم نیست (هرچند ظاهراً کم باشد)، چگونه عملی که مقبول درگاه خداست کم است؟!
امام(علیه السلام) در این سخن کوتاه و حکمت آمیزش اشاره به نقش تقوا در قبولی اعمال می کند، یا به تعبیری دیگر، کیفیت عمل را معیار قبولی در درگاه خدا قرار می دهد نه کمّیت عمل را و می فرماید: «عملی که توأم با تقواست کم نیست (هرچند ظاهراً کم باشد) چگونه عملی که مقبول درگاه خداست کم می باشد؟»; (لاَ یَقِلُّ عَمَلٌ مَعَ التَّقْوَی، وَکَیْفَ یَقِلُّ مَا یُتَقَبَّلُ؟).

وی اشاره کرد که این سخن برگرفته از قرآن مجید است; آنجا که در داستان فرزندان آدم (هابیل و قابیل) می فرماید: «(إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ); خداوند تنها اعمال پرهیزگاران را قبول می کند».بسیاری از بزرگان در کتب فقهی این مطلب را یادآور شده اند که شرایط صحت عمل با شرایط قبول متفاوت است. عمل صحیح عملی است که جامع تمام شرایط و اجزا و خالی از موانع باشد; ولی گاه این عمل، با اعمال دیگری پیش و پس از آن یا صفات ناشایسته ای همراه می گردد که مانع قبولی آن در درگاه خداوند می شود (قبولی به معنای پاداش عظیم و تحقق اهداف و فلسفه های عمل).

وی به نمونه هایی از موانع قبولی عمل اشاره کرد و گفت:مثلاً در روایات آمده است کسی که شرب خمر کند اعمال او تا چهل روز پذیرفته نمی شود. «مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلاَةً أَرْبَعِینَ یَوْماً».در حدیث دیگری می خوانیم: کسی که به پدر و مادرش نگاه غضب آلود کند خدا نماز او را قبول نمی کند،همچنین در مورد خوردن غذای حرام یا شبهه ناک.

حجت الاسلام شکیبایی در جمع بندی مطالب افزود: بنابراین اعمالی مقبول درگاه خداوند واقع می شود که توأم با تقوا باشد و بی تقوایان ممکن است عمل صحیحی انجام دهند و اسقاط تکلیفی شود; اما عمل آنها بی ارزش و فاقد پاداش عظیم و فلسفه و روح عمل باشد.

انتهای پیام