نظر قرآن در مورد جنگ در ماه های حرام

به گزارش «شیعه نیوز»، چند روزی است که چالش بر سر برگزاری مجالس ماه محرم و خطر شروع زنجیره ویروس کرونا در صدر خبرها قرار دارد رهبر انقلاب چند روز پیش اعلام کردند که شان در هر صورت پیرو دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا هستند. از طرفی نیز پس از شیوع ویروس کرونا در کشور، انتشار ویروس شبهات بر علیه دین، شهر مقدس قم و روحانیت نیز شتاب بالایی پیدا کرد و ماهی گیران آب گل آلود، فرصتی مجدد برای نفوذ در اعتقادات مردم پیدا کردند که تمام این شبهات، پاسخ داشته و در شماره های گوناگون به انتشار این پاسخ ها خواهیم پرداخت.

از مهم ترین مبانی اسلام عزیز، لزوم حفظ جان خود و دیگری است؛ چنانکه درآیات ۲۹ و ۳۰ سوره مبارکه نساء آمده: «وَلا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إنَّ اللّه کانَ بِکُمْ رَحیما، وَمَنْ یفْعَلْ ذلک عُدْوانا وَظُلْما فَسَوْفَ نُصْلیهِ نارا؛ و خودکشی نکنید! خداوند نسبت به شما مهربان است؛ و هر کس این عمل را از روی تجاوز و ستم انجام دهد، به زودی او را در آتشی وارد خواهیم کرد.» در روایات اسلامی نیز به این مطلب تأکید شده که خودکشی حرام است و عقوبت سختی دارد. (۱) افزون بر حفظ جان خود، حفظ جان دیگران نیز لازم الاجرا است تا جایی که در قرآن آمده «مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعاً؛ هر کس، انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد درروی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسان ها را کشته است». (۲)

اما جدای از این مباحث فرصتی دست داد تا در این مجال به نظر قرآن کریم در خصوص ماه محرم بپردازیم.

يسئلونک عن الشهر الحرام قتال فيه، قل قتال فيه کبير و صد عن سبيل الله و کفر و به و المسجد الحرام و اخراج اهله منه اکبر عند الله، و الفتنه اکبر من القتل.. .

(اي پیامبر) از تو درباره جنگ در ماه حرام پرسش مي کنند، در پاسخ آنان بگو: جنگ و درگيري در اين ماه، (گناهي) بزرگ و بازدارنده از راه خدا و موجب کفر به (نعمت هاي) خدا و مسجدالحرام است. (ولي) اخراج اهالي (مسلمان) اين شهر، در نزد خدا گناهش بزرگتر است و دسيسه کردن (مشرکان از جهت گناه بزرگتر از قتل است.اين آيه، به صراحت تمام حرمت ماه حرام را بيان کرده است و واجب الاحترام بودن آن را به همه انسان ها گوش فرموده است.از سياق آيه دانسته مي شود که کافران و مشرکان قريش نيز براي ماه هاي حرام، احترام ويژه اي قائل بوده و جنگ و درگيري را در آن ها ناروا مي شمردند.

شأن نزول اين آيه درباره دسته اي از مسلمانان به فرماندهي عبدالله بن جحش اسدي است که براي رديابي و تعقيب کارواني از قريش، مرتکب کشتن يکي از مشرکان در ماه حرام شدند.

ماجرا از اين قرار بود که دو ماه پيش از جنگ بدر، يک دسته هفت نفري از مسلمانان براي تعقيب کارواني از مشرکان که از شام عازم مکه بود، از سوي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مأموريت يافتند.

آنان، کاروان را يافته و پنداشته بودند که در روزهاي آخر جمادي الآخر بسر مي برند و هنوز ماه رجب که يکي از ماه هاي حرام است، فرا نرسيده است.

به همين جهت با مشرکان درگير شده و در اين ميان، يک تن از مشرکان به نام عمرو بن حضرمي کشته و دو نفر ديگر به نام هاي حکم بن کيسان و عبد الله بن مغيره، اسير شدند و يکي از آنان به نام مغيرة بن عثمان، از چنگ مسلمانان گريخت و اين خبر ناگوار را به مشرکان مکه رسانيد.

جنگجويان مسلمان، اسيران و غنايم را به مدينه منتقل کرده و ماجرا را به عرض پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم رسانيدند. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم از کردار آنان ناراحت شد و آنان را نکوهش کرد و فرمود: به خدا سوگند من شما را امر به جنگ با آنان نکرده بودم.

جنگجويان چون ناخرسندي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را ديدند، از کرده خود پشيمان شدند.مشرکان، اين حادثه را دست آويزي قرار داده و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و مسلمانان را متهم به حرمت شکني ماه حرام نمودند.

آنان، پيکي به نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در مدينه اعزام کرده و به صورت اعتراض و انتقاد به آن حضرت گفتند: آيا در ماه حرام، جنگ و نبرد جايز است؟در پاسخ آنان، نازل شد و جواب آنان را به روشني بيان کرد.خداوند متعال به آنان پاسخ داد که جنگ در اين ماه حرام است ولي شما نيز حرمت شکني کرده و اهالي مکه را به جرم مسلماني از خانه و شهرشان که براي همه بايد محل امن و آسايش باشد، اخراج نموديد. گناه دسيسه هاي شما بزرگتر و بيشتر است از کشته شدن يک نفر مشرک به طور اشتباهي در نبرد با مسلمانان.