خواب‌ها از کجا می‌آیند؟

به گزارش «شیعه نیوز»، سال‌های متمادی انسان‌ها به دنبال یافتن منشا خواب بودند. خواب در تمدن‌های نخستین به منزله راه ارتباطی میان خدایان و انسان‌ها قلمداد می‌شد. اما امروزه تئوری‌های متفاوتی در پاسخ به این سوال به وجود آمده است. امروزه بشر به دنبال شواهد موثقی در خصوص ریشه خواب است.

هر شب در سفری به سرزمین رویا تجربه متفاوتی را در ذهن خود به ثبت می‌رسانیم. این تصاویر گاهی دلپذیر و مسرت‌بخش و گاه عذاب‌آور و پریشان‌کننده هستند. اما در حقیقت چه عواملی خواب را بر می‌انگیزاند؟

سال‌ها پیش مقاله‌ای در دانشگاه جان هاپکینز به انتشار رسید که حاوی حقایق جالب‌توجهی بود. در آن مقاله به این موضوع پرداخته‌شده بود که، زنانی که جنسیت نوزاد خود را پیش از تولد و بر اساس احساس غریزی تشخیص می‌دهند، در ۷۰ درصد موارد جنسیت نوزاد را درست تشخیص داده‌اند. اما زنانی که خواب نوزاد خود را دیده‌اند ۱۰۰ درصد، جنسیت نوزاد را درست حدس زده‌اند!

اطلاعات بسیار گسترده‌ای در لایه‌های عمیق ذهن ما نهفته شده است و ما در تمام طول روز این اطلاعات را به همراه داریم بی‌آنکه به آن‌ها دسترسی داشته باشیم.

خواب‌ها حقایقی را به ما نشان می‌دهند که پیش از این نیز از آن‌ها اطلاع داشته‌ایم. اما اطلاعات ما در خصوص حقیقت مورد نظر در لایه‌های دور از دسترس قرار داشته است. به همین دلیل متوجه ارتباط حقیقی میان آنچه احساس می‌کنیم و آنچه در خواب مشاهده می‌کنیم، نمی‌شویم.

در حالی که خواب‌ها مسیر رشد و تعالی فرد را به او نشان می‌دهند. خواب‌ها در واقع ماشین‌هایی هستند که معنا و مفهومی را از درون فرد بیرون کشیده و در قالب تصاویر متحرک در مقابل چشمان او به تصویر می‌کشند. خواب‌ها هرگز به شما دروغ نمی‌گویند و همواره معنای مشخصی در پس خواب‌ها نهفته است.

به گفته تام رابینز نویسنده نام آشنا، "رویا‌ها به حقیقت تبدیل نمی‌شوند، آن‌ها خود حقیقت هستند". در واقع ما با عبارت «به حقیقت تبدیل‌شدن رویا» به دنبال این هستیم که بر رویا پردازی‌ها و بلندپروازی‌های خود جامه عمل بپوشانیم.

نگرش علمی در خصوص خواب

دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که انسان در طول شب به طور متوسط ۳ تا ۶ خواب می‌بیند. اما ۹۵ درصد خواب‌ها پس از بیداری به فراموشی سپرده می‌شوند. خواب در مرحله REM یا حرکت تند چشم در خواب به وقوع می‌پیوندد. در این مرحله از چرخه خواب، مردمک چشم با سرعت بالایی به طرفین حرکت می‌کند. به طور معمول، پس از گشت ۹۰ دقیقه فرد وارد این مرحله می‌شود.

لوری لاونبرگ نویسنده و تحلیلگر خواب در این باره می‌گوید: "خواب همان تفکر است. در حقیقت، خواب دنباله افکاری است که در طول روز ذهن شما را به خود در گیرکرده است. به همین دلیل با ورود به مرحله REM، افکار روزانه شما در قالب تصاویر استعاری به حیات خود ادامه می‌دهند. در این مرحله از خواب بخش‌هایی از مغز غیرفعال شده‌اند. از این رو می‌توان گفت سازوکار ذهن در خواب با زمان بیداری متفاوت است. به عنوان مثال، کورتکس پیشانی که منطق رویداد‌ها را می‌سنجد، غیرفعال شده است. اما در نقطه مقابل شاهد فعالیت شدید بخش‌های مرتبط با احساسات هستیم. "

نظریه‌های مطرح‌شده

جان هابسون و رابرت مک کالی از جمله روانشناسان دانشگاه هاروارد نظریه‌ای را در خصوص خواب ارائه داده‌اند. بر اساس این تئوری خواب‌ها ریشه در حقیقت ندارند. بلکه خواب‌ها برخاسته از امواج الکترونیکی ذهن هستند. بر اساس این تئوری فرد پس از بیدار شدن تصاویر خواب را در کنار قرار داده و الگویی منظمی را متصور می‌شود. در حقیقت آنچه از خواب به یاد می‌آوریم حاصل مونتاژ‌های ذهن است.

با این حال، زیگموند فروید دیگر روانشناس مطرح در این با ره نظر متفاوتی داشته است. او بر این باور بود که خواب انعکاسی از افکار و آرزو‌های فرد است. بر اساس نظریه فروید، خواب از آرزو‌های دوران کودکی نشات می‌گیرد. بنا بر این تئوری، خواب، آرزو‌های دیرینه شما را در قالب تصاویر نقش می‌بندد.

از طرفی نظریه درمان با استفاده از شبیه سازی، خواب را نوعی حالت تدافعی معرفی می‌کند. در این تعریف، خواب انسان را جهت مقابله با حوادث هول‌انگیز مهیا می‌کنند. به این ترتیب می‌توانیم در فضایی امن با ترس‌های خود روبرو شویم. اگر این تئوری را بپذیریم آنگاه باید بگوییم: زمانی که فرد در معرض استرس بیشتری قرار دارد، بیشتر خواب می‌بیند.

خواب همان بیداری است

خواب‌های از ضمیر ناخودآگاه نشات گرفته و در لباس تصاویر معنایی و مفاهیمی که حقیقت ما را تشکیل می‌دهد در اختیار ما قرار می‌دهند. خواب‌ها تصویر روشنی از شخصیت ایده‌آل شما را نشان می‌دهند. به معنای دیگر خواب‌ها شما را گام به گام در مسیر دستیابی به شخصیت مورد نظر خود، راهنمایی می‌کنند.

ضمیر ناخودآگاه به حقایق بی‌شماری دسترسی دارد. در حقیقت این حقایق بر شما نیز پوشیده مانده است. در حقیقت با بیدار شدن ضمیر خودآگاه، حقایق موجود در پس پرده‌ای پنهان و از دسترس شما دور می‌شوند. درست مانند ستارگان که در آسمان روز و در حضور فروغ روشن خورشید از نظر‌ها پنهان می‌شوند.

در جهان واقعی نیز بسیاری از حقایق و عجایب هستی را در تاریکی شب مشاهده می‌کنیم. اگر بدون درک اطلاعاتی که در رویا‌ها در اختیار شما قرار داده می‌شود به حل مسائل مهم زندگی خود بپردازید، در حالی که نیمی از حقیقت بر شما پوشیده مانده است، لباس قضاوت را بر تن کرده اید.

نادیده گرفتن رویا‌های به منزله پاره کردن صفحاتی از کتابچه زندگی شما است. همانطور که جدا کردن گیاه از ریشه به زندگی گیاه پایان می‌دهد، نادیده گرفتن ضمیر ناخودآگاه نیز، در روشنایی روز شما را در خواب باقی می‌گذارد.

جیمز هیلمن، روانشناس پیرو کارل یونگ در این خصوص می‌نویسد: "زمانی که می‌پرسیم: روح من کجاست؟ چگونه او را از نزدیک ملاقات کنم؟ از من چه می‌خواهد؟ در پاسخ می‌شونم: تصاویرت را مرور کن. " البته منظور از تصاویر در اینجا نیز رویا‌ها و خواب‌های ما هستند. چرا که زبان خواب نیز تصویر است. با توجه به گفته‌های هیلمن، شناخت حقیقت درونی شما بدون توجه به رویا‌ها میسر نیست.

رابطه خواب و ضمیر ناخودآگاه

ضمیر خودآگاه نیز همزمان با جسم انسان به خواب فرو می‌رود. این در حالی است که ضمیر ناخودآگاه هرگز غیرفعال نمی‌شود. ضمیر ناخودآگاه در تمام ۲۴ ساعت روز فعال است. در واقع ضمیر ناخودآگاه، تنفس، عملکرد اعضای بدن و رشد سلول‌های بدن را بر عهده دارد. به همین دلیل، ضمیر ناخودآگاه در زمان خواب نیز دست از فعالیت برنمی دارد. بر همین اساس، خواب در ضمیر ناخودآگاه شما شکل می‌گیرد.

از آنجایی که زبان ضمیر ناخودآگاه نشانه و استعاره است. خواب‌ها نیز با استفاده از همین زبان به تصویر کشیده می‌شوند. به همین دلیل پی بردن به معنا و مفهوم نهفته در خواب‌ها کار چندان ساده‌ای نخواهد بود. اما عموماً خواب‌ها انعکاسی از تجربیات روزانه هستند.

ضمیر ناخودآگاه خواب را در کنترل می‌گیرد. از طرفی ما می‌توانیم ضمیر ناخودآگاه خود را کنترل کنیم، در نتیجه می‌توانیم خواب‌های خود را کنترل کنیم. بر همین اساس می‌توانید موضوع خواب خود را مشخص کنید. علاوه بر این می‌توانید به کابوسی‌های شبانه خود پایان دهید. به منظور کنترل خواب‌ها باید ارتباط میان خواب و ضمیر ناخودآگاه را بنشانیم. سپس با کنترل ضمیر ناخودآگاه، خواب‌های مورد نظر خود را ببینیم.

خواب‌ها، استعاره‌هایی شگرف

تنها حقیقت واضح در خصوص خواب‌ها این است که این تصاویر با زبانی تمثیلی استعاره‌هایی بی نظیر را خلق می‌کنند. در ادامه مثال‌هایی از شکوه استعاری خواب‌ها را به تصویر می‌کشیم.

۱. به عنوان مثال شما در تصمیم‌گیر‌ی دچار تردید شده اید: نمی‌دانید آیا باید به دنبال علایق خود بروید یا به دنبال امنیت خاطر باشید؟ در همین حال به خواب فرو می‌روید و خواب می‌بینید که سنگی را به شیشه بانک پرتاب کرده و کیف دستی خود را در حیاط پشتی دفن می‌کنید.

۲. مسیر زندگی شما را به سمت، شهرت و محبوبیت سوق داده است. در حالی که از احساس درونی خود غافل هستید. شما در لایه‌های عمیق‌تر نگران از دست رفتن حریم شخصی زندگی خود هستید. اما متوجه این احساس نیستید، تا زمانی که خواب وحشتناک و پریشان کننده‌ای می‌بینید که در آن جزیره کوچک محل زندگی شما به سمت سرزمین پهناوری رانده می‌شود.

۳. در حالی که تصمیم‌گیر‌ی در خصوص مسئله مهمی را مدام به تعویق می‌اندازید، خواب می‌بیند که به موقع به قایق مورد نظر نمی‌رسید.

۴. توانایی خود در انجام یک وظیفه مشکل را باور ندارید و در همین حال خواب می‌بینید، در آسمان به پرواز درآمده آید.

در حقیقت، خواب‌ها بر خلاف باور خردگرایان، حقیقتی را در خود نهفته‌اند. اگرچه از تمام محتوا‌های موجود در خواب، تنها بخش بسیار کوچکی، در زمره اطلاعات ارزشمند و موثق قرار می‌گیرد. اما پی بردن به معنای سایرتصویر‌های نامفهوم خواب، مانند دویدن به دنبال کاغذ‌هایی است که در خیابان در دست باد رهاشده اند.

منبع: ویرگول