منظور از حدیثی که در آن آمده امام کاظم( علیه السلام ) برای رهایی شیعه از غضب خدا خود را فدا کردند، چیست؟

شیعه نیوز:
پرسش
در حدیثی آمده است حضرت امام کاظم( علیه السلام ) می‌فرماید: «همانا خداوند به شیعیان غضب می‌کند. سپس خداوند به من دستور داد که کدام را انتخاب می‌کنید بین او و آنها؟ من گفتم: به خدا قسم آنها را نجات بدهم از غضب خداوند». مقصود از این حدیث چیست؟
پاسخ اجمالی
در روایتی از امام موسی بن جعفر( علیه السلام ) نقل شده است که ایشان فرمودند: «خداى -عزّ و جلّ- بر شيعه غضب كرد، پس مرا مخيّر ساخت كه يا من و يا آنها فدا شويم، به خدا قسم! من با دادن جان خودم ايشان را حفظ كردم».[1]
برای بررسی این روایت توجه به این نکات ضروری است:
1. در مورد متن حدیث؛ اندیشمندان دینی، گفتارهایی در تفسیر این روایت و در بیان علت غضب خداوند بر شیعیان بیان کرده‌‌اند؛ مانند این‌ تفسیر:
این غضب یا به این جهت بود که شیعیان تقیّه را ترک کرده و امامت آن امام را آشکار کرده‌اند؛ سپس هارون الرشید مردد ماند بین این‌که شیعیان و تابعان آن امام را بکشد یا این‌که آن امام را زندانی کرده و او را به شهادت برساند. پس امام برای شیعیان خود دعا کرده و بلا را برای خود خواستند، یا این‌که علت غضب را در این بدانیم که شیعیان آن امام را حمایت نکردند و در پیروی از او نیّت خالص و پاک نداشتند.[2]
2. با این وجود، این روایت به لحاظ سند، چندان قابل اعتماد نبوده و مرسل می‌باشد. بنابر این، نمی‌توان قطعیتی برای صدور این روایت از امام کاظم( علیه السلام ) قائل شد؛ لذا بر فرض قبول سند این روایت، می‌توان با توضیحاتی که ارائه شد، آن‌را پذیرفت.

[1]. «موسى( علیه السلام ): إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ غَضِبَ‏ عَلَى الشِّيعَةِ فَخَيَّرَنِي نَفْسِي أَوْ هُمْ‏ فَوَقَيْتُهُمْ وَ اللَّهِ بِنَفْسِي‏»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 260، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: رسولی، سید هاشم، ‌ج 3، ص 126، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1404ق.

T