۱

شأن نزول آیه چهل سوره احزاب چیست؟

این آیه در موضوع ازدواج پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) با همسر مطلقه زید بن حارثه، پسر خوانده اش نازل شده است. بی گمان آیه شریفه در مقام پاسخ به اعتراضى است که مردم به رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) داشتند که چرا با همسر پسر خوانده‏اش ازدواج کرد؟
کد خبر: ۲۰۲۵۳۶
۱۱:۰۷ - ۱۹ آبان ۱۳۹۸

شیعه نیوز:
پرسش
شأن نزول آیه: "مَّا کَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِکُمْ وَلَکِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ"، (احزاب40)، چه بوده است؟
پاسخ اجمالی

این آیه در موضوع ازدواج پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) با همسر مطلقه زید بن حارثه، پسر خوانده اش نازل شده است. بی گمان آیه شریفه در مقام پاسخ به اعتراضى است که مردم به رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) داشتند که چرا با همسر پسر خوانده‏اش ازدواج کرد؟

چکیده جوابی که این آیه به معترضان می دهد، این است که رسول گرامى اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) پدر هیچ یک از مردان موجود و فعلى شما نیست، تا ازدواجش با همسر یکى از شما، ازدواج با همسر پسرش باشد. بنابر این خطاب در "مِنْ رِجالِکُمْ" به مردم موجود در زمان نزول آیه است،[1] و منظور از رجال، مقابل زنان و فرزندان است، و نفى پدرى، نفى تکوینى است، نه نفى تشریعى؛ یعنى هیچ یک از مردان شما از صلب او متولد نشده‏اند.

لذا معنای این آیه چنین است که محمد پدر هیچ یک از این مردان که همان مردان شما باشند نیست، تا آن که ازدواجش با همسر یکى از آنان، بعد از جدایى، ازدواج با همسر فرزندش باشد، و زید بن حارثه هم یکى از همین مردان شما است، پس ازدواج رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) با همسر او، بعد از آن که همسر خود را طلاق داد، ازدواج با همسر پسرش نمى‏باشد. اما این که آن حضرت وى را پسر خود خواند، مقصود معنای لغوی آن است (خواندن)، و هدف از این خواندن اظهار محبت نسبت به "زید" بوده است و هیچ اثرى از آثار پدر و فرزندى بر آن مترتب نمى‏شود؛ چون خدا پسر خوانده‏هاى شما را فرزند شما نمى‏داند.[2]

بنابر این، آنچه که سبب نزول این آیه شده، ازدواج پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) با همسر مطلقه زید بن حارثه بوده است.

این پرسش پاسخ تفصیلی ندارد.


[1] . اما قاسم، طیب، طاهر، و ابراهیم چهار پسرى که خدا به آن جناب داد- البته اگر به قول بعضى طیب و طاهر لقب قاسم نباشد- فرزندان حقیقى او بودند، ولی قبل از رسیدن به سن بلوغ از دنیا رفتند، و کلمه رجال در حقشان صادق نیست، تا مورد نقض آیه واقع شوند. همچنین امام حسن و حسین ( علیه السلام ) که دو فرزندان آن جناب بودند، آن دو نیز طفل بودند، و تا رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) در دنیا بود به حد رشد نرسیدند، و مشمول کلمه رجال واقع نشدند.

بنابر این، آیه هیچ اقتضا ندارد که آن حضرت پدر قاسم، طیب، طاهر، و ابراهیم، و همچنین حسن، و حسین، نباشد، براى این که گفتیم آیه در خصوص رجال موجود در زمان نزول آیه و همه آن کسانى است که در آن روز صفت مردى را واجد بودند، و نامبردگان هیچ یک واجد این صفت نبودند. ر.ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏16، ص 325، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1417ق.

[2] . ر. ک: همان، و تفاسیر قرآن، ذیل آیه 40 سوره احزاب.

آیات مرتبط

سوره الأحزاب (40) : مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَٰكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا

T

ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر:
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
نظرات بینندگان
مهدی
Netherlands
۰۰:۰۱ - ۱۴۰۰/۰۶/۰۵
خاتم الشعرا یعنی آخرین شاعر؟، خاتم الوصی یعنی آخرین وصی؟ چنین امر مهمی فقط یکبار، آنهم بین یک موضوع دیگر مطرح می شود؟ پیغمبر نبی بود یا رسول؟