آیا پاپ فرانسیس یک کمونیست است؟

به گزارش«شیعه نیوز»، رائول کاسترو رییس جمهور کوبا در جریان بازگشت خود از سفر مسکو که برای شرکت در سالگرد پیروزی متفقین  بود، در رم توقف کرد تا از پاپ فرانسیس به خاطر نقشی که در آشتی دوباره این کشور با آمریکا داشت تشکر کند. وی در آنجا گفت: «اگر پاپ همین راه را ادامه دهد، من به کلیسا بازخواهم گشت و دعا خواهم کرد. شوخی نمی کنم».

قرار است ماه سپتامبر آینده پاپ فرانسیس سفری به آمریکا داشته باشد و بین راه خود در کوبا هم توقف کند. سفر او به آمریکا می تواند یکی از متفاوت ترین سفرهای او به گرد جهان در مقام پاپی باشد. پشتیبانی رائول کاسترو از پاپ فرانسیس به مذاق آمریکایی های دست راستی خوش نیامد. یعنی بسیاری از کسانی که از ته دل نسبت به اقدام باراک اوباما برای از سرگیری روابط با کوبا واکنش نشان داده و با آن مخالف بودند.

استفان مور، سرپرست گروه اقتصادی بنیاد هریتیج که خود یک کاتولیک است می گوید: «در بین کاتولیک های آمریکا بدبینی های زیادی وجود دارد. من فکر می کنم یک پاپی که آشکارا گرایش های مارکسیستی داشته باشد، یا فردی که نسبت به کاپیتالیسم و کسب و کار آزاد اینطور بدبین باشد، خیلی درد سرساز خواهد بود». راش لیبمورگ، صاحب یک ایستگاه رادیوی که در آن برنامه «جوک های شوک آور» پخش می شود و متعلق به محافظه کاران آمریکایی است یک بار در برنامه ای که داشت پاپ فرانسیس را به عنوان یک «مارکسیست خالص» از دایره حواریون مسیح کنار گذاشت.

در آمریکا حدود 80 میلیون مسیحی عضو کلیسای کاتولیک زندگی می کنند. خیلی از کاتولیک های آمریکا با نگاهی تحسین آمیز به پاپ ژان پل دوم پاپ قبلی می نگرند و از او به عنوان کسی یاد می کنند که در دوران جنگ سرد نقش یک مبارز دلیر را بازی می کرد. این تحسین در عین حال بیانگر واکنش انتقاد آمیز آنها نسبت به خیانت پاپ فرانسیس تلقی می شود. جایگاه او البته در بین برخی از آمریکایی ها بخصوص دموکرات ها همچنان بالا بوده و به همین دلیل سوال مربوط به اینکه آیا پاپ فرانسیس کمونیست است می تواند در بین آنها هم اهمیت داشته باشد.

پاپ ژان پل دوم و پاپ فرانسیس هرکدام از جهانی متفاوت آمده اند و این قطعا بر تفکرات آنها بر روی موضوعاتی خاص نظیر اقتصاد و عدالت اجتماعی تاثیر گذاشته است. ژان پل دوم در برابر کمونیسم موضع مشخصی داشت و این به زندگی او برمی گشت که در سایه رژیم های تمامیت خواه بود. دوران اولیه زندگی او هم زمان با اشغال نازی ها در جریان جنگ دوم جهانی و سپس دوران استالینیسم شوروی بود که بر اروپای شرقی تسلط پیدا کرد. همه آنچه را او دیده و تجربه کرده بود موجب می شد تا کمونیسم را یک دشمن تلقی کند.

اما برعکس، پاپ فرانسیس از دوران حکومت رژیم جان پرون بر آرژانتین می آید که رویکردی ناسیونالیستی داشت. آستن لوریچ، فردی که بیوگرافی پاپ فرانسیس را نوشته و خود در آرژانتین دین شناسی می خواند می گوید درست است که پرونیسم بر سراسر آرژانتین سایه انداخته  بود اما به سختی می توان از آن به عنوان یک گفتمان محافظه کار سنتی یاد کرد. وی می افزاید: «در واقع آن نه راست بود نه چپ، بلکه از یک نوع احیاگری ناسیونالیسم در آرژانتین نشات می گرفت که بخصوص بین سالهای 1930-1940 مرسوم شد و خیلی به مسایل کاری و فراتر از آن بخصوص به اتحادیه کارگری نزدیک بود» وی عقیده دارد که فرانسیس در دوران جوانی خود عمیقا تحت تاثیر تفکرات پرونیسم بوده است. جان پرون دوبار بین سالهای 1946الی 1974 رییس جمهور آرژانتین بود و جریانی فکری را رهبری می کرد که معجونی از سه ایده عدالت اجتماعی، استقلال اقتصادی و حاکمیت سیاسی بود.

این دو پاپ همچنین درک متفاوتی از آزادی دینی دارند. جریان سنتی کلیسا این عقیده را محکوم می کرد که کلیسا ابتدا باید به فقیران توجه کند. مساله ای که موجب فاصله گرفتن کلیسای آمریکای لاتین از جریان کلی کلیسا شد و ژان پل دوم عقیده داشت برخی از کشیش های آمریکای لاتین به وسیله افکار مارکسیستی اغوا شده اند و این در نهایت منجر به خشونت خواهد شد. به همین دلیل وی با برخی وجوه آزادی دینی مخالفت می کرد. پاپ فرانسیس مارکسیسم را رد می کند هرچند شادمان است که تعدادی از دوستانش مارکسیست هستند. وی در عین حال با آزادی مذهبی موافق بوده و از چیزی دفاع می کند که استفان لوریچ آن را یک نوع «ناسیونالیست» می داند و می گوید آنچنان که مطرح شده نوعی «دینداری مردمی» است.

در همین حال، دیدگاه های ژان پل دوم و پاپ فرانسیس یک سنت قدیمی را بازتاب می دهند که تحت آموزش های اجتماعی کاتولیک معرفی می شود که از میراث دیرین کلیسا نشات گرفته است اما برخی از دیدگاه های پاپ فرانسیس به کمونیست ها نزدیک است و از کاپیتالیسم انتقاد می کند.

مایرویک گلاسمن، یک اقتصاد دان انگلیسی که دیدگاه های نزدیکی با اد میلیبند دارد و دکترای خود را به مطالعه بر روی آموزه های اجتماعی کاتولیک ها اختصاص داده است می گوید آموزه های اجتماعی محافظه کاران  هردوی چپ و راست را رد می کند. وی می گوید: «این تفکر با عقیده ای که می گوید دولت یا بازار باید باشد هردو مخالف است. این جریان به فعالیت های اجتماعی باور دارد. باوری که به گفته آنها می تواند از طریق ثروتمند کردن فقیران تحقق پیدا کند. رویکردی که از طریق اتحادیه کارگری و همکاری های محلی و آنچه موسوم به نظام رایانه ای است می تواند عملی شود. چیزی که خواستار عدم تمرکز قدرت است» وی معتقد است این تفکر البته با کمونیسم مخالف است زیرا از «ثروت های فردی» حمایت می کند و «ضد اشتراکی» است.

برداشت های پاپ فرانسیس از آموزه های اجتماعی کاتولیک ها پژواک بیشتری نسبت به پیشینیان خود داشته و رادیکال تر است. در آرژانتین او براین نکته تاکید داشت که کشیش ها باید جهان را از چشم فقرا ببینند و در بین آنها زندگی کنند. او همین رویکرد را با خود به رم آورده است. پاپ فرانسیس همچنین گفته است: «بیکاری نتیجه یک انتخاب سراسری در جهان است  که به یک سیستم اقتصادی روی آورده واین به تراژدی ختم شده است. سیستم اقتصادی فعلی سیستمی است که در مرکز آن  یک خدای دروغین به نام پول حضور دارد».

فیلیپ بوث یک اقتصاد دان کاتولیک که در اتاق فکر بازار آزاد لندن فعالیت می کند بر این تصور است که بیانات پاپ فرانسیس به اندیشه های جریان چپ اقتصادی موجود نزدیک است. جریانی که توماس پیکیتی فرانسوی آن را کلاسه کرده است و سال گذشته کتابش یکی از پر فروش ها بود. او پاپ فرانسیس را به عنوان طرفداران اقتصاد « جمعی » معرفی می کند که به یک دولت بزرگ اعتقاد داشته و بنابراین اظهاراتش «خطرناک» می تواند باشد.

به هرحال پاسخ به پرسشی که در عنوان مقاله آمده است «نه» خواهد بود. در اظهارات  پاپ مقداری رویکردهای چپ و مقداری رویکردهای راست وجود دارد اما به هرحال او یک کمونیست نیست.

او همچنین به نظر می رسد از مردم دفاع می کند. قرار است پاپ فرانسیس به زودی دیدگاه هایش را در باره تغییرات آب و هوایی منتشر کند. یک کشیش که این اظهارات را شنیده  به صورت خلاصه به ما می گوید «اگر برخی از مردم فکر می کنند او یک کمونیست است، باید صبر کنند تا ببینند او درباره محیط زیست چه گفته است».

انتهای پیام/654