آیا مصر به پاکستان دیگری تبدیل خواهد شد؟

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از فارس، «رویترز» مقاله‌ای به قلم «ایان پریمر»، تحلیلگر آمریکایی امور سیاسی درباره آینده اوضاع مصر پس از برکناری «محمد مرسی» از سمت ریاست جمهوری و جماعت اخوان المسلمین از حکومت این کشور، توسط ارتش و نیروهای مسلح و تعلیق اجرای قانون اساسی مصر و بازداشت شماری از رهبران اخوان المسلمین و پس از آن رویارویی‌های روی داده میان ارتش و هواداران جماعت اخوان المسلمین در شهرهای مختلف مصر منتشر کرد.پریمر در مقاله خود یک سوال اساسی و مهم را مطرح می‌کند، اینکه آیا مصر به سمت تبدیل شدن به پاکستانی دیگر در حرکت است که در آن ارتش و نظامیان محور و پایه و اساس عرصه سیاسی را این بار در پرجمعیت‌‌ترین کشور عربی منطقه و مهمترین کشور عربی از حیث داشتن موقعیت استراتژیک که دو قاره آفریقا و آسیا را به یکدیگر مرتبط می‌کند، تشکیل می‌دهند.

این تحلیلگر امور سیاسی در پاسخ به این سوال به این نکته اشاره می‌کند که تا پیش از وقوع تغییر و تحولات موسوم به «بهار عربی» در مصر، ارتش مهمترین دستگاه سیاسی در این کشور به شمار می‌آمد و به آن همچون قدرتی نگریسته می‌شد که از ثبات و استقرار کشوری محافظت می‌کند که با معضل و مشکلی به نام سیاستمداران ضعیف و حکومت متزلزل رنج می‌بردبه اعتقاد پریمر این اوضاع طی 60 سال گذشته در مصر تغییر چندانی نکرده، چون ارتشی که محمد مرسی را از قدرت برکنار کرد، به این امر توجه ندارد که این واقعا خواست و اراده مردم مصر بود، یا خواست دستگاه نظامی این کشور.

درباره مصر و آینده نزدیک آن پریمر تلاش می‌کند تا به گزینه‌های پیش روی این کشور اشاره کند و در این‌باره سوال دیگری را مطرح می‌کند، اینکه واقعا چه گزینه‌ای می‌تواند، برای مصر کم خطرتر و ایمن‌تر باشد؟این تحلیلگر امور سیاسی در این ارتباط ابراز امیدواری می‌کند که شانس با مصر یاری کند و این کشور به پاکستانی دیگر تبدیل نشود. چون اوضاع و احوال بسیار وخیم و اسفناک مصر، این امر را به ذهن تداعی می‌کند ‌که سناریویی شبیه سناریو پاکستان در این کشور در حال پیاده شدن است.پریمر تاکید می‌کند، بدترین سناریویی که ممکن است، در مصر به اجرا درآید، شکست و ناکامی دولت در اداره امور کشور است، چون این موضوع فرصت و زمینه لازم را برای ارتش فراهم می‌کند تا قدرت را در این کشور به دست گیرد و بر امور حاکم شود.

پریمر تحلیل خود را از آینده اوضاع جاری در مصر اینگونه ادامه می‌دهد که اوضاع در مصر هم اکنون بیش از هر زمان دیگری به اوضاع جاری در پاکستان شبیه است که ارتش در آن مهمترین و اصلی‌ترین قدرت اقتصادی و قدرت محوری را بازی می‌کند و از محبوبیت و جایگاه مردمی وسیع و گسترده‌ای نیز برخوردار است.همچنین در هر دو کشور دستگاه نظامی به خوبی درک می‌کند که اداره امور کشور به دست آن صورت می‌گیرد یا دست کم این دیدگاه وجود دارد که این موسسه و دستگاه نظامی است که اداره امور کشور را در دست دارد و این بدترین شیوه برای تحکیم پایه‌های یک حکومت بدون برانگیختن خشم و غضب مردمی در زمانی است که اوضاع بر وفق مراد پیش نرود.

اما مهمترین وجه تمایز ارتش مصر با ارتش پاکستان به نظر پریمر در این نکته نهفته است که ارتش مصر درحال حاضر مسئولیت اداره امور روز مره کشور را برعهده دارد و این ملزم می‌کند که ژنرال‌های ارتش بار دیگر خط مشی میانه‌روی برای تشکیل دولت مدنی را اتخاذ کنند، به همین دلیل حکومت در چنین کشوری نه بسیار قدرتمند است و نه بسیار ضعیف و قاطعیت آن در حدی است که جدیتش در اداره امور را به اثبات برساند، اما در عین این جدیت اطاعت لازم از دستگاه نظامی را نیز دارد تا موجب به حاشیه رانده شدن این دستگاه یا کاستن از اختیارات آن نشود.اما آنچه از نظر این تحلیلگر و نویسنده آمریکایی مهمتر می‌نماید، این نکته است که حکومت جدید مستقل می‌بایست از چنان شایستگی و کفایتی برخوردار باشد که بتواند انتقادها را بپذیرد و سرزنش‌ها درباره مشکلات و چالش‌های اقتصادی را تحمل کند.

پریمر در ادامه این سوال را مطرح می‌کند که آیا ارتش می‌تواند، دولتی تشکیل دهد که اعتماد مردمی مورد نیاز برای باز گرداندن ثبات و استقرار در کشور را به دست آورد و در عین حال به دستگاه نظامی القا و تفهیم کند که بی‌طرفی خود در اداره امور اقتصادی و امور سیاسی داخلی را حفظ کند؟در پاسخ به سوال پریمر می‌گوید که موانع و چالش‌های بی‌شماری در افق عرصه سیاسی مصر نمایان است، چراکه ارتش گوی سبقت را ربوده و حکومت موقتی در مصر تشکیل داده که جدول زمانبندی شده‌ای را برای برگزاری انتخابات جدید وضع کرده است. چارچوب زمانی که برای مرحله انتقالی مشخص شده، شش ماه را در برمی‌گیرد که چهار ماه آن باید به بحث و مناقشه برسر تعدیل و اصلاح قانون اساسی مصر سپری شود، در حالی‌که به نظر می‌رسد، برای چنین امری به زمان بیشتری نیاز است.

با این حال این تحلیلگر امور سیاسی آمریکایی موفقیت و پیروزی ارتش در اداره امور کشور مصر را امری دور از انتظار نمی‌داند، چون درپی سرنگونی محمد مرسی از قدرت، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و حامی مالی مصر پیام روشنی برای ارتش این کشور ارسال کردند که بیان می‌کرد، این کشورها از حکومت جدید مصر حمایت مالی خواهند کرد و این کمک‌های مالی که سقف آن به 8 میلیارد دلار می‌رسد، نشان می‌دهد که از دید این کشورها ارتش بهترین و مهمترین تکیه گاه برای باز گرداندن ثبات و استقرار مورد نظر در مصر استاما پریمر خصوصیاتی برای تجربه پاکستان قائل می‌شود که موجب می‌شود، نمونه این خصوصیات را در هیچ حکومتی دیگر نتوان مشاهده کرد، از جمله اینکه پاکستان با مشکلات امنیتی داخلی مواجه است و همین عامل باعث شده تا موفق نشود، حکومت منتخب دمکراتیکی طی یک دوره کامل زمامداری در این کشور تشکیل دهد، به جز سال‌جاری که برای اولین بار چنین رویدادی در پاکستان به وقوع پیوست.

همچنین پریمر به وجه تمایز مهم دیگری نیز اشاره می‌کند که مصر را از پاکستان متمایز می‌کند و نکات مثبت و منفی بسیاری را در بردارد و آن وجود جامعه مدنی فعال، توانمند و دارای صدایی رسا که می‌تواند، آن را به گوش سران حکومتی برساند، در مصر است.دلیل این مدعا از دید پریمر جمع‌آوری میلیون‌ها امضا توسط جریان «تمرد» برای کناره گیری محمد مرسی از قدرت بود که در عمل نیز چنین کرد و موجب کناره گیری مرسی از قدرت شد، این امر بیانگر فعال و پویا بودن فعالیت‌های مدنی در مصر است که مشابه آن در پاکستان دیده نمی‌شود و همین فعالیت‌های مدنی بود که «حسنی مبارک» رئیس جمهوری سابق مصر را پس از سه دهه حاکمیت از قدرت برکنار کرد.

از موضوعات قابل توجه در مقاله پریمر حکمی است که وی درباره مصر صادر می‌کند و این کشور را در مرحله کنونی کشوری فاقد شرایط لازم برای برقراری دمکراسی می‌داند.او بر این سخن خود این دلیل را می‌آورد که مصر هم اکنون فاصله بسیار زیادی با برگزاری انتخابات دمکراتیکی دارد که مشابه آن را در کشورهای در حال توسعه دیگر جهان مانند برزیل و ترکیه مشاهده می‌کنیم، مگر اینکه جامعه مصر از همان جامعه مدنی برخوردار باشد که در کشورهای فوق الذکر مشاهده می‌شود. تنها در آن صورت است که می‌توان گفت، این حکومت مصر در آینده می‌تواند حکومت توانمندی باشد.

انتهای پیام/ ز.ح