رئيس حوزه علميه منطقه3: خواب حجت شرعي ندارد

به گزارش «شیعه نیوز»،خواب‌ غيرمعصوم حجت شرعي ندارد. گاهي کسي ذهنش خالي است خوابي مي‌بيند که قابل‌تعبير هم است اما کسي که درگير يک‌سري مسائل است و فکرش مشغول است، خواب‌هايش قابل تعبير نيستند و خيلي از دانشمندان امروز هم مي‌گو‌يند وقتي فکر مشغول باشد اتفاقات روز در خواب با کمي ‌اضافات مرور مي‌شود.

اگر دستي نوراني ببينيد که چادري سياه را از روي کره زمين برمي‌دارد مشکلي از مشکلات شما حل مي‌شود. اگر دو گاو ببينيد که با هم مي‌جنگند، يکي پرواز مي‌کند و هنگام پرواز استخواني مي‌شود، بايد مراقب مسائل اقتصادي زندگي‌تان باشيد.
اگر ببينيد در دماوند سيل سنگ جاري شده بايد صدقه بدهيد و اگر آب از چشمه‌اي در کوه روان است و همه از آن آب مي‌خورند يعني وضع معنوي خوبي نصيب مي‌شود.
اينها خواب‌هايي هستند که در يک نشريه خانوادگي توسط حجت‌الاسلام محمد‌علي مطلبي فشارکي تعبير شده‌اند. حاج‌آقا، رئيس يکي از حوزه‌هاي علميه تهران، تحصيلکرده حوزه علميه قم و 46 ساله است که هر هفته تعبير‌خواب‌هاي خوانندگان را انجام مي‌دهد.

او معتقد است: «همه خواب‌ها تعبير ندارند و خواب را بايد براي تعبير پيش اهل آن تعريف کرد. همچنين تعبير خواب متوجه کسي مي‌شود که خواب را تعريف مي‌کند نه آن کسي که خواب را ديده است.» از قضا کار ما مکتوب است ولابد شامل اين قاعده نخواهيم شد. گفت‌وگوي ما را با حاج‌آقا بخوانيد.
مُعبّران يا همان کساني که تعبير‌خواب مي‌کنند بايد چه ويژگي‌هايي داشته باشند؟
بايد به روايات و احاديث وارد باشند و از خرافات به‌شدت پرهيزکنند. خواب براي افراد حجت شرعي ندارد و همه‌اش هم تعبير نمي‌شود. اگر مُعبري به روايات مسلط نباشد و مجموعه روايات را نداند و از آيات قرآن اطلاع نداشته باشد نمي‌تواند تعبير درستي بکند.
اصل مساله مُعبران اين است که آنها يک افاضاتي از فيض الهي دارند حسي که مي‌توانند خواب‌ها را تعبير کنند البته مُعبران واقعي. اين طور نيست که هر کسي بتواند تعبير خواب کند.
کساني که به روايات و احاديث واردند مثل طلاب در واقع يکي از کارهايي که انجام مي‌دهند تعبير خواب است؟
نه، اين طور نيست که هرکسي مسلط بر احاديث باشد اين کار را انجام ‌دهد. بعضي از افراد اين حس را دارند و از روايات و احاديث هم کمک مي‌گيرند.
در اين کار هم انحراف و سوءاستفاده وجود دارد؟
بله. ممکن است برخي تعبيرات خرافي کنند. مردم را وارد يک سري خرافات کنند. و اعتقادات اصلي مردم را خدشه دار کنند.
تعريف شما از خرافه چيست؟
آنچه مبناي ديني ندارد و دست پرورده خود انسان است و مربوط به دين نمي‌شود خرافه است .
شما مرز خرافه و تعبير درست را چگونه رعايت مي‌کنيد؟
ما آنچه که تفسير مي‌کنيم به اين صورت است که خدشه به اعتقادات اصيل مردم در تعبير خواب وارد نشود يعني مردم آن اعتقادات اصلي خود را از خواب نگيرند خواب امري است که حجت شرعي ندارد، يک ارشاد است و همه‌اش تفسير و تبيين و تاويل است.
خوابي که قابل‌تعبير است در يک موقعيت خاصي ديده مي‌شود و بايد ذهن خالي باشد. اينطور نيست که هر کس هر خوابي ببيند تعبير داشته باشد. همت اصلي ما در تعبير خواب اين است که مردم را به خرافات نکشانيم. خرافات هم يعني آنچه از دين نيست بخواهيم وارد دين کنيم.اگر حتي خود مردم هم بخواهند از اين راه‌ها وارد شوند جلويشان را مي‌گيريم.
نمونه‌هايي را از ورود خرافه به اعتقادات مردم مثال مي‌زنيد؟
به طور مثال شخص خواب مي‌بيند در مکان خاصي امام‌حسين را خواب ديده پس آن مکان مقدس است. نمونه اين قضيه چندي پيش در يکي از شهرستان‌هاي اصفهان اتفاق افتاد. خانمي خواب ديده بود که سر بريده امام‌حسين آنجا دفن است.
افرادي به‌شدت از اين قضيه سوءاستفاده کردند و تبليغ کردند، عده زيادي را کشاندند آنجا و پول‌هاي زيادي از مردم گرفتند. من خودم آنجا حاضر شدم و از نزديک ديدم که غير از خرافات نبود. بعد نيروهاي انتظامي وارد عمل شد و افرادي را دستگير کرد.
اگر مُعبر وارد نباشد ممکن است تعبير را طوري انجام دهد که مکاني را مقدس کند و چيزي که هيچ‌گونه اشاره تاريخي ندارد و منشا تاريخي ندارد را وارد دين کند.
خواب و تعبيرش را بايد به عنوان الگوي زندگي و تصميم‌گيري‌هايمان قرار بدهيم؟
خير. خواب نمي‌تواند حجت براي انسان و منشا تصميم‌گيري باشد. خواب گاهي‌وقت‌ها باعث ارشاد مي‌شود اما خواب تکليف‌آور نيست مگر براي انبيا و اهل‌بيت والا براي انسان‌هاي عادي نمي‌تواند حجت باشد. اگر انسان در عالم خواب تکليف به امري شود نمي‌توان گفت وقتي از خواب بلند شد برود و اين کار را انجام بدهد.
اينکه خواب جنبه ارشادي دارد، به چه معني است؟
ارشاد بستگي به تعبير دارد. گاهي‌وقت‌ها مي‌شود که انسان وارد يک کاري شود و در عالم خواب پايان کار و عاقبت کار را ببيند. اينها ارشاد است. گاهي‌وقت‌ها انسان کاري مي‌کند که ريشه فتنه و عذابي براي او مي‌شود يک خوابي مي‌بيند در همين راستا مُعبر فورا مي‌فهمد که اين دارد وارد کاري مي‌شود که در آن فتنه است.
بيشتر خواب‌ها مضمون مذهبي ندارند اما چون مُعبر به احاديث و روايت وارد است از آن براي ارشاد و نصيحت استفاده مي‌کند؟
ما در زمان پيغمبر روايت داريم که شخصي خواب ديد که ساختمان منزلش خراب شده و خيلي ناراحت بود آمد خدمت پيغمبر که من خواب ديدم خانه‌ام خراب شده. پيغمبر فرمودند شوهرت در مسافرت است و به سلامتي مي‌آيد. دفعه دوم باز چنين خوابي ديد، داشت مي‌رفت منزل پيغمبر، در راه فردي را ديد که اطلاع لازم از تعبير خواب نداشت.
او خواب را به اين تعبير کرد که شوهر زن در مسافرت از دنيا رفته و اتفاقا همينطور هم شد. خواب مثل کبوتري است که بال‌هايش را از دو طرف بسته‌اند به مجردي که آن را باز کنند اين مي‌پرد لذا خواب را نبايد به غير اهلش گفت، اگر تعبير درستي نکنند نه تنها طرف ارشاد نمي‌شود بلکه ممکن است به گمراهي هم کشيده شود.
افراد اهل را چگونه بايد تشخيص بدهيم؟
معمولا براي تعبير خدمت علما مي‌روند، علماي بزرگي هستند که حظي از اين موضوع دارند و مُعبري مي‌کنند البته کار وقت‌گيري است و همه مردم هم خواب مي‌بينند، معضلي نيست براي مردم که اگر حل نشود، مشکل شود؛ کسي عهده دار و متکفل اين کار به طور مستقل نمي‌شود.
در جايي شما نوشته‌ايد افراد تعبيرکننده خواب از اسرار خلقت خبر دارند. اين درست است‌؟
عرض کرديم که در عالم خواب چيزهايي را که انسان در عالم بيداري اعتقاد دارد و دير باورش مي‌شود خيلي راحت مي‌پذيرد؛ آنهايي که در بيداري شنيده است و مي‌خواهد دير باور کند مثل قيامت که غير از نقل قرآن و پيامبر کسي نرفته آنجا را ببيند و برگردد آنچه اعتقاد دارد براساس سلف و پيغمبر آخر‌الزمان و قرآن و منشا وحي است.
قيامت امري است که به‌هيچ‌وجه روزنه‌اي براي ديدن آن نيست، چه‌بسا انسان چيزهايي را که در عالم بيداري نمي‌خواهد باور کند يا دير باور مي‌کند وقتي در عالم خواب مي‌بيند براي انسان آسان شود.
مُعبران از اسراري خبر دارند که خواب‌بيننده آن را نمي‌داند؟
خواب را وقتي تعريف مي‌کنند مُعبر به پايه‌هاي خواب پي مي‌برد. اصل تعبير‌خواب‌ها عنايت خداوند متعال است که به بندگان و به بعضي از انبيا داده است همانطور که به معصومين داده است، خب بندگاني که گاهي حظي از اين امر دارند و وقتي خواب را مي‌شنوند نکاتي در خواب است که مي‌گيرند و تعبير مي‌کنند.
موارد زيادي بوده که من خودم با اينکه امورات مخربه هم دارد اما چون دنبال اين هستيم که ببينيم در مجموعه خوابشان چيزهاي مثبت هم هست يا نه اگر ببينيم مثبت است آنها را مي‌گوييم و آنها که مخربه است مي‌گوييم که صدقه بدهد.
از امورات مخربه مثال مي‌زنيد؟
مثلا کسي در عالم خواب مي‌بيند که عروسي کرده و سر سفره عقد نشسته و به مردم غذا مي‌داده، نکته مثبت آن، دادن غذا‌ست که برکتي را وارد زندگي مي‌کند و نکته منفي‌اش اين است که با توجه به مجموع خواب، اين فرد اجلش نزديک است به او مي‌گوييم در عين اينکه زندگي‌ات پر برکت مي‌شود شما يک صدقه‌اي هم بدهيد.
يا اگر خواب ببيند دارد مسجدي را آباد مي‌کند تعبيرش اين است که شما در راهي که مي‌رويد ايمان‌تان روز‌به‌روز قوي‌تر مي‌شود.
خوابي بوده که نتوانسته باشيد آن را تعبير کنيد؟
بله. اما الان خود خواب را يادم نمي‌آيد. اين خواب‌ها اضغاث احلام بوده و براي ما هم قابل‌فهم نبوده؛ خواب‌هايي که بسيار پيچيدگي دارند و تعبير آن مشکل است.
خودتان خواب مي‌بينيد؟
بله ما هم مثل بقيه مردم خواب مي‌بينيم.
زياد خواب مي‌بينيد؟
نه. گاهي‌وقت‌ها.
در زندگي خودتان به کار مي‌بنديد؟
به هر حال اگر در آن ارشاداتي باشد حواسمان را جمع مي‌کنيم که به آن ارشادات عمل کنيم.
فکر مي‌کنيد تمايل مردم به تعبير‌خواب زياد شده است؟
مردم دوست دارند خوابشان تعبير شود و اگر اين باب باز شود خيلي مراجعه‌کننده وجود خواهد داشت.
چرا گشوده نمي‌شود؟
چون تعبيرخواب نياز ضروري زندگي مردم نيست. نه تکليفي را از گردن مردم برمي‌دارد و نه تکلفي بار مردم مي‌کند. خواب است ديگر.
همه‌اش که تعبير ندارد. خواب يک وقت‌هاي مخصوصي دارد. نيمه‌هاي شب، با طهارت و نزديکي‌هاي صبح بايد باشد. خواب بعد از اذان، بعد‌از‌ظهر و سرشب درست نيست.
به نظر شما باب تعبير خواب بايد باز شود؟
خير، چون افراد غير اهل وارد اين کار مي‌شوند و سوءاستفاده مي‌کنند و خيال مي‌کنند مي‌شود اعتقاد براي مردم درست کرد و منشا يک‌سري خرافات مي‌شوند. به نظر ما به‌هيچ‌وجه من‌الوجوه نبايد بهايي به خواب داده شود مگر خواب‌هاي قرآني و روايي، چون خواب هيچ‌گونه حجيتي ندارد.
پس به خواب‌ اهميت ندهيم؟
خواب‌ غيرمعصوم حجت شرعي ندارد. گاهي کسي ذهنش خالي است خوابي مي‌بيند که قابل‌تعبير هم است اما کسي که درگير يک‌سري مسائل است و فکرش مشغول است، خواب‌هايش قابل تعبير نيستند و خيلي از دانشمندان امروز هم مي‌گو‌يند وقتي فکر مشغول باشد اتفاقات روز در خواب با کمي ‌اضافات مرور مي‌شود. ما خواب‌هاي قرآني داريم اما مُعبرهاي آن انبيا هستند. خواب‌هايي در روايات داريم که مُعبرهايش معصومين هستند.
نظرتان راجع به کتاب‌هاي تعبير خواب چيست؟
اين کتاب‌ها سابقه تاريخي‌شان براي ما روشن نيست و حالت جمع‌آوري دارد. توصيه هم نمي‌کنم مردم به آنها مراجعه کنند. توصيه‌ام اين است که مردم به عالمي‌ که حظي از اين کار دارد رجوع کنند. معمولا علماي بزرگ اين حظ را دارند اما هيچ‌وقت رو نمي‌کنند، چون زندگي مردم مي‌شود تعبير خواب.
در علوم حوزوي توصيه‌هايي براي طلاب وجود دارد که کمتر به طور آشکار به تعبير خواب بپردازند؟
خير. چيزي گفته نمي‌شود، طلاب در علوم تخصصي که نياز جامعه را برطرف مي‌کند درس مي‌خوانند. به اين موضوعات پرداخته نمي‌شود و نياز هم نيست چون منشا موثقي براي تصميم‌گيري‌ها نيست اما وقتي درس مي‌خوانند و با آيات و روايات و احاديث کار دارند بيشتر از بقيه حظي از اين تعبيرات دارند ولي به صورت کار مستقل که درسش را بدهند يا کتابي تدريس شود نيست.
آيا دين افراد را از ورود به عالم خواب بر‌حذر داشته است؟
ما رواياتي داريم که خواب را براي افراد اهل تدبير بگوييد نه هر کسي. هيچ‌وقت امورات دين را با خواب نمي‌شود مخلوط کرد مگر خواب‌هايي در قرآن که منشا روايي و الهي دارد و متصل به وحي است.
بنابراين در متون ديني قيد نشده که تعبير خواب ورود به اسرار الهي و گناه است؟
نه. من اطلاعي ندارم اما آنچه سفارش شده اينکه وارد مباحثي نشوند که مردم به خرافات کشيده شوند.