چگونه با کمرویی خود مقابله کنیم؟

کمرویی چرا؟

انسان موجودی اجتماعی است و بسیاری از ویژگی‌هایش در تعامل با دیگران شکل می‌گیرد. اما شرکت در اجتماع، مستلزم آسیب‌شناسی‌های بسیاری ست. از جمله این موارد آسیب زا کمرویی ست.

از آنجا که ارتباط داشتن انسان‌ها با یکدیگر، گریز ناپذیر است و نیازهای انسان در تبادلات اجتماعی او با اطرافیانش برآورده می‌شود، بنابراین کمرویی یا به عبارتی عدم جسارت در روابط اجتماعی باعث سوء استفاده‌ی دیگران از فرد و در نتیجه نارضایتی از روابط اجتماعی می‌شود.

لازم به ذکر است که کمرویی یک رفتار آموخته شده‌است و به همین دلیل می‌توان آن را با در نظر گرفتن شرایط خاصی تغییر داد.

مضرات کمرویی

افراد مبتلا به کم رویی اغلب نمی‌توانند از حقوق خود دفاع کنند و گله‌مندند که بسیاری از اوقات حق آنها توسط دیگران ضایع می‌شود. از سوی دیگر به علت عدم جسارت در روابط اجتماعی گاهی اوقات آنها مجبور می‌شوند کارهایی انجام دهند که بر خلاف میل باطنی ایشان است.

افراد را با توجه به سبک های رفتاری به سه دسته تقسیم می‌کنند:

1-    افراد پرخاشگر: این افراد در روابط اجتماعی معمولا دیگران را نادیده می‌گیرند و تنها به منافع خودشان توجه می‌کنند و از سوی دیگر افراد کمرو به دیگران اجازه می‌دهند که به حریم شخصی آنها وارد شده و حقوق آنها را پایمال کنند.

2-    افراد جرأتمند: این افراد از حقوق خود دفاع می‌کنند بدون اینکه به دیگران بی‌احترامی کنند.

ویژگی‌های شناختی افراد کمرو:

1-  اشتغال ذهنی نسبت به کارها و خطاهای گذشته

2-  نگران نسبت به موقعیت‌های اجتماعی آینده

3-  مرکز توجه بودن

ویژگی های رفتاری افراد کمرو:

1-  مخفی کردن خود از دید دیگران

2-  به تعویق انداختن زمان کنفرانس

3-  نگاه نکردن به دیگران

4-  کم حرفی

5-  لکنت زبان در موقع حرف زدن

6-  پاسخ منفی به دعوت‌های دیگران برای شرکت در گروهها

7-  تُن صدای بسیار پایین

ویژگی‌های هیجانی افراد کمرو:

1-  احساس تنهایی

2-  سرزنش خود

3-  اضطراب

4-  ترس از ارزیابی دیگران

از آنجایی که عقیده‌ی روان‌شناسان بر اینست که کمرویی یک رفتار آموخته شده است، بنابراین راه‌هایی برای کاهش یا از بین بردن این رفتار وجود دارد.

برخی از روان‌شناسان جسارت را بیان و ابراز شایسته‌ی هر نوع احساسی بدون اضطراب در رابطه با دیگران تعریف کرده‌اند. در حقیقت، جسارت، شناختن حقوق خود و دیگران و دفاع از حقوق خود بدون پایمال کردن حقوق دیگران و بی احترامی به آنها تعریف شده است.

یکی از حقوق سالم انسانها، "نه" گفتن در پاسخ به درخواستهای غیر منطقی دیگران است که افراد کمرو از این ویژگی برخوردار نیستند و همین مسأله باعث به دردسر انداختن آنها در روابط اجتماعی می‌شود و زمینه‌ی سوء استفاده را برای دیگران باز می‌گذارد.

از سوی دیگر افراد جرأتمند دارای ویژگی‌هایی هستند که بسیاری از افراد کمرو خواهان و خواستارند که ای کاش چنین ویژگی‌هایی داشتند و می‌توانستند آنها را در روابط روزمره خود اعمال کنند:

1-    تلاش فعال در جهت دستیابی به اهداف:   افراد جسور در انتظار نمی‌نشینند تا موقعیت‌ها خلق شوند، بلکه خود آنها را خلق می‌کنند یا حداقل زمینه‌ی خلق چنین موقعیت‌هایی را فراهم می‌کنند.

2-    ارتباط صمیمانه با دیگران:  افراد جسور در روابط شان با دیگران صادق و صریح هستند.

3-    نشان دادن خودِ واقعی‌شان: آنها در روابط اجتماعی به دلیل اینکه خودشان را همانگونه که هستند پذیرفته‌اند، از ارزشیابی دیگران نمی‌ترسند.

ممکن است در ابتدا که سعی می‌کنید در روابط اجتماعی جسور باشید با واکنش‌های منفی اطرافیان رو به رو شوید. زیاد نگران نباشید زیرا آنها در پی این هستند که موقعیت مطلوب گذشته را بدست بیاورند که می‌توانسته‌اند با کمترین تلاش، خواسته‌های غیر منطقی خودشان را به شما تحمیل نمایند. حتی ممکن است با چنین بازخوردهایی از سوی آنها مواجه شوید اما مهم پایداری و مقاومت شماست که به نتیجه می‌رسد:

1-    چقدر مغرور شده!

2-    فکر می‌کنه کیه!

3-    از دماغ فیل افتاده!

4-    از کی تا حالا از حقت دفاع می‌کنی!

یا بسیاری از واکنش‌های منفی دیگر...

اما اگر در زندگی روزمره خود احساس می‌کنید که در حق شما اجحاف می‌شود و نمی‌توانید از حقوق خود دفاع کنید، توصیه می‌شود به یک روان‌شناس صاحب صلاحیت مراجعه کرده و از او کمک بگیرید و افکاری نظیر:

1-    من نمی‌توانم تغییر کنم؛

2-    خجالت می‌کشم پیش روان‌شناس بروم؛

3-    این روان‌شناسان خودشان هزار مشکل دارند!

4-    از من دیگر گذشته که تغییر کنم...

را درمان نمایند چراکه این افکار نه تنها جهت رفع مشکل شما کاری نمی‌کنند بلکه باعث تداوم مشکل شده و شما را با پیامدهای وخیم کمرویی رو به رو می‌سازند، اگر این افکار باعث شوند که شما تغییر نکنید به هدف خود که همانا استمرار کمرویی شماست، دست می‌یابند.

 هاجر یادگاری

کارشناس ارشد مشاوره