اختلافات تاجیكستان و ازبكستان، مانع از برقراری امنیت در افغانستان خواهد شد

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز» ، 'استفان كلی'در مقاله ای ، نسبت به درگیر شدن دولت های دوشنبه و تاشكند هشدار داده و گفته است: حل مسالمت آمیز تنش ها یك آزمون مهم برای آسیای مركزی خواهد بود.

وی گفت: حل دوستانه مناقشات می تواند نشانه ای دلگرم كننده برای كل منطقه باشد.

اختلاقات مرزی و سیاسی میان تاجیكستان و ازبكستان دو كشور همسایه در شرایطی تشدید شده كه منطقه استراتژیك آسیای مركزی آبستن تحولاتی است كه به باور كارشناسان از مدّت‌ها قبل توسط قدرت‌ها و محافل فرامنطقه‌ای، زمینه سازی شده‌ است.

مین گذاری یكجانبه مرز مشترك دو كشور توسط نظامیان ازبك، قطع صادرات گاز به تاجیكستان، متوقف شدن حركت قطارها از سمت ازبكستان به جنوب این كشور، برقراری روادید برای سفر شهروندان و خروج ازبكستان از نظام واحد برق آسیای مركزی برخی از اختلافات میان دو كشور و دو دولت است.

این تحلیلگر امریكایی از چین، روسیه و آمریكا به عنوان سه قدرت تاثیرگذار بر تحولات و تغییرات منطقه آسیای مركزی یاد كرد و گفت: هرچند این قدرت ها علاقه مند به شناسایی دلایل و خنثی كردن تنش ها در روابط تاجیكستان و ازبكستان هستند ،اما این سه كشور هیچوقت از قدرت نظامی برای ترغیب یكی از دو طرف یعنی تاشكند و دوشنبه برای حل تنش ها استفاده نخواهند كرد.

وی اضافه كرد: اگر این مناقشه حل نشده باقی بماند، ممكن است فرصت بیشتری در اختیار تندروها قرار گیرد كه این امر مورد تایید واشنگتن، مسكو و یا پكن نیست.

استاد كالج جنگ ارتش آمریكا با بیان آنكه سردی روابط تاجیكستان و ازبكستان در زمان شوروی نیز وجود داشت، گفت: طی ماههای اخیر ریاست جمهوری ازبكستان ،محاصره اقتصادی تاجیكستان با مسدود كردن تردد راه آهن و توقف عرضه برق و همچنین مخالفت با ساخت نیروگاه برق آبی راغون تشدید شده است .

وی درباره مخالفت ازبك ها با ساخت نیروگاه 'راغون 'كه نقش زیادی در توسعه اقتصادی تاجیكستان خواهد داشت، گفت: مسوولان تاشكند نیز از این موضوع نگران هستند كه با احداث نیروگاه یادشده آب مورد نیاز برای مهم ترین بخش كشاورزی این كشور یعنی كشت پنبه محدود و در نتیجه موقعیت سیاسی تاشكند در آسیای مركزی تضعیف شود.

كارشناس امریكایی تاكید كرد كه از نگاه سردمداران كاخ سفید ادامه جنگ سرد بین دوشنبه و تاشكند می تواند به طور جدی تلاش ها برای ایجاد ثبات در افغانستان پس از خروج نیروهای آمریكا و ناتو تا سال 2014 را پیچیده تر كند.

این تحلیلگر امریكایی اضافه كرد: ادامه این تنش ها نه تنها بی توجهی به استراتژی غرب از جمله واشنگتن در برقراری ثبات در افغانستان است بلكه عامل موثری در عدم تحقق طرح های مختلف توسعه اقتصادی منطقه بخصوص توسعه جاده ابریشم است.

وی گفت: تداوم مناقشه این دو كشور اجرای جاده ابریشم را هم اكنون با چالش های متعددی از جمله فقدان اراده سیاسی، كمبود منابع مالی و ناتوانی منطقه را در توسعه راههای ارتباطی، مواجه كرده است.

وی ادامه داد: روابط خصمانه تاجیكستان و ازبكستان نه تنها مانع از تداوم حمایت از طرح های جامعه جهانی برای تثبیت اوضاع افغانستان، می شود، بلكه می تواند از تشكیل بازار برق منطقه ای از طریق اجرای 'كاسا 1000 'و ساخت خطوط انتقال برای صدور برق تولیدی آسیای میانه به جنوب آسیا و در نتیجه اجرای پروژه (تاپی)با هدف انتقال گاز تركمنستان به جنوب آسیا خواهد شد.

طرح كاسا 1000 طرح انتقال برق از آسیای میانه به آسیای جنوبی است كه خرید و فروش برق را میان این كشورها و همسایگان آنها گسترش خواهد داد.

خط فشار قوی انتقال نیروی برق كاسا 1000 از طرح های بزرگ منطقه ای بوده و قرار است با حمایت مالی سازمان های بین المللی نظیر بانك جهانی و بانك توسعه آسیایی اجرا شود.

خط لوله یكهزار و 735 كیلومتری 'تاپی' كه هزینه آن هفت میلیارد و 500 میلیون دلار برآورد شده ، قرار است مجموعا سالانه 33 میلیارد مترمكعب گاز تركمنستان را به كشورهای افغانستان، پاكستان و هند منتقل كند.

چهار كشور قرارداد اولیه احداث خط لوله تاپی را در سال 2010 امضا كرده بودند، اما مذاكرات پیرامون قرارداد فروش گاز و قیمت گاز ادامه داشت. آمریكا به دفعات حمایت خود را از این پروژه گازی اعلام كرده و مذاكرات گسترده‌ای در طول سالهای گذشته با پاكستان و هند برای منصرف كردن آن‌ها از خرید گاز ایران داشته است.

استاد كالج جنگ ارتش آمریكا، افزود: حل نشدن مناقشه تاجیكستان و ازبكستان علاوه بر آنكه سبب نگرانی روسیه و بی نتیجه بودن برنامه های امریكا و دیگر قدرت های جهان خواهد شد بلكه می تواند سبب تشدید مشكلات امنیتی در منطقه توسط قاچاقچیان مواد مخدر و شبه نظامیان اسلامی پس از سال 2014 شود.

وی در همین ارتباط به ابراز نگرانی 'نیكلای باردیوژا' دبیركل پیمان امنیت دسته جمعی در باكو مبنی بر روبه زوال بودن امنیت در آسیای میانه اشاره كرد و به نقل از وی گفت: ما باید خود را آماده خنثی كردن مشكلات اضافی كنیم.

كلی تصریح كرد در صورت افزایش حضور قاچاقچیان مواد مخدر و تندروها در منطقه ،سازمان پیمان امنیت دسته جمعی باید وارد عمل شود كه آن نیز مشكلات و هزینه های خاص خود را نیاز دارد، ضمن آنكه شانس كمی نیز برای موفقیت وجود دارد.

پیمان امنیت دسته جمعی یكی از نهادهای فعال در حوزه آسیای مركزی و قفقاز است كه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و درپی كاهش توان سیاسی، اقتصادی و نظامی فدراسیون روسیه به منظور متحد نگه داشتن كشورهای این منطقه و بالا بردن ظرفیت های نظامی و سیاسی آن ها ایجاد شد.

این تحلیلگر آمریكایی تاكید كرد كه 'رحمان 'و 'كریم اف'برای مقابله با خطرات موجود در منطقه و تامین امنیت در منطقه چاره ای جز متحد شدن ندارند اما اختلافات این دو به حدی است كه اینها توجهی به تهدیدات منافع ملی خود و گوش شنوایی نیز برای حل معضلات ندارند.

وی ادامه داد: هر دو رییس جمهور به توصیه های قدرت ها برای حل اختلافات خود بی توجه هستند بطوری كه 'اسلام كریم اف' درخواست 'سرگئی لاوروف'وزیر امور خارجه روسیه را برای پا در میانی جهت حل اختلافات رد كرد.

وی گفت: برخی از تحلیلگران سیاسی روسیه می گویند ازبكستان قصد دارد با افزایش فشارهای اقتصادی بر تاجیكستان و تشدید فشارها بر مردم این كشور، زمینه ایجاد یك جنگ داخلی دیگر را فراهم كند و از طریق افزایش نارضایتی های عمومی منجر به سرنگونی ' امامعلی رحمان'شود.

كلی از چین به عنوان شریك راهبردی ازبكستان بلحاظ نقش اصلی این كشور در تامین انرژی از آسیای میانه یاد و خاطرنشان كرد: این امر سبب شده چینی ها كه روز به روز تقاضای آنها برای مصرف گاز افزایش می یابد، علاقه ای به بروز بحران جدید در منطقه نداشته باشند.

وی با اشاره به برنامه های چین برای تامین بخش عمده گاز این كشور تا سال 2025 از ازبكستان، گفت: افزایش تنش ها و ناآرامی ها سبب از بین رفتن برنامه های پیش بینی شده خواهد شد.

منبع : ایرنا و به نقل از خبرگزاری 'كانیو'