شیعه نیوز | هوش مصنوعی از بارزترین تحولات حوزه فناوری در عصر جدید است و در بسیاری از موارد از جمله پردازش متون دینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گزارش «شیعه نیوز»، هوش مصنوعی از ابزارهای مفید در جهان فناوری است؛ بحث از هوش مصنوعی، امروزه اهمیت زیادی دارد و می‌توانیم بگوییم هوش مصنوعی همه فعالیت‌های بشر را بر عهده گرفته است که از فعالیت‌های معرفتی تا بینشی را شامل می‌شود، بشر بسیاری از کارهای فکری و هم عملی خودش را با استفاده از هوش مصنوعی انجام می‌دهد لذا در همه حوزه‌ها شاهد پیشرفت تکنولوژیک شگفت‌آوری هستیم.
هوش مصنوعی درباره مباحث مربوط به سوره‌های قرآن، اشتباه بزرگی دچار شده است و چندی پیش تعدادی از کاربران شبکه اجتماعی «فیس‌بوک» تصاویری از گفت‌وگو با هوش مصنوعی درباره سوره فلق منتشر کرده‌اند که در آن هوش مصنوعی با کلماتی که از قرآن نیست، پاسخ می‌دهد و زمانی که برایش نوشته می‌شود که این سوره اشتباه است، سوره درست را در پاسخ ذکر می‌کند.
گروهی از علمای دین، مبلغان و فقها نسبت به گسترش برنامه‌ها به‌ویژه برنامه‌های اینترنتی مانند هوش مصنوعی در واتس‌اپ با توجه به تحریف آیات قرآن هشدار داده‌اند.
علما از افراد دیندار خواسته‌اند برنامه‌ها و پلتفرم‌های شناخته نشده مانند هوش مصنوعی را به کار نگیرند و بدانند که حفظ قرآن و نص آن مسئولیتی است که همه زنان و مردان مسلمان باید به آن توجه کنند.
محمد عسگر، تحلیلگر روزنامه «صدی البلد» مصر در یادداشتی در این روزنامه درباره هوش مصنوعی و کاربرد آن در قرآن به اشتباهات در پردازش داده‌های هوش مصنوعی درباره قرآن و احادیث پرداخته و آورده است: هوش مصنوعی از بارزترین تحولات حوزه فناوری در عصر جدید است و در بسیاری از موارد از جمله پردازش متون دینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این میان، قرآن کریم مقدس‌ترین متون دینی است که هوش مصنوعی برای تسهیل دستیابی به آن و مطالعه آیات مورد استفاده قرار می‌گیرد، با این حال کاربرد هوش مصنوعی در نص قرآن با چالش‌هایی مواجه است، به ویژه در مبحث بازیابی منابع یا ارائه آیات قرآن.
اخیراً استفاده از هوش مصنوعی در جهان، افزایش یافته و این فناوری میلیون‌ها کاربر در جهان را جذب خود کرده است، با وجود اینکه زمان زیادی از کشف هوش مصنوعی نمی‌گذرد، اما استفاده از این ابزار در میان کاربران رواج زیادی یافته است، چرا که سهل‌الوصول و استفاده از خدمات آن رایگان و در دسترس همگان است و همین مسئله این نگرانی را ایجاد می‌کند که مورد سوء استفاده قرار بگیرد یا در امور دینی به آن استناد و تکیه شود.
با رونق فناوری، چالش‌های جدی در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در مسائل دینی به وجود آمده است و این مسئله به‌ویژه پس از انتشار اخباری مبنی بر اشتباه هوش مصنوعی در بازیابی آیات قرآن، اهمیت زیادی دارد.
به همین دلیل هشدارهایی(از سوی علما) نسبت به استناد به هوش مصنوعی یا دیگر فناوری‌های نامعتبر در امور دینی داده شده و تحریف نص قرآن از مهم‌ترین مسائلی است که در استفاده از هوش مصنوعی مشاهده شده و یکی از خطرناک‌ترین مشکلاتی که ممکن است به اختلافات دینی و فرقه‌ای منجر می‌شود، تحریف قرآن است.
هوش مصنوعی در وهله اول به دقت داده‌های ورودی متکی است، بنابراین داده‌های نادرست و غیرقابل اعتماد به ناچار منجر به نتایج نادرست می‌شود. علاوه بر آن چت‌ربات‌های هوش مصنوعی با دسترسی آزاد و رایگان به همه اجازه می‌دهند داده‌ها را وارد کنند و احتمال خطا در نتایج را حتی با وجود مدل‌های توسعه‌یافته جستجو در شرکت‌های بزرگ و معروفی مانند گوگل و متا افزایش می‌دهد.
فرض کنید زمانی که قرآن می‌خوانید، سؤال ساده‌ای به ذهنتان می‌رسد که به دنبال پاسخ آن یا درک و تفسیر یک آیه مشخص هستید، چه کار خواهید کرد؟ در گذشته و قبل از ظهور اینترنت و اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی، کتب تفسیر را باز می‌کردید یا از یک اندیشمند آگاه و مطمئن برای یافتن پاسخ سؤالتان کمک می‌گرفتید، اما اکنون با ظهور اینترنت و گسترش اپلیکیشن‌های حامی هوش مصنوعی و چت ربات‌های مختلف، فوراً به آنها مراجعه می‌کنید تا جواب سؤالتان را بیابید و در اغلب موارد، پاسخی که دریافت می‌کنید، به طور کامل به وسیله هوش مصنوعی ارائه شده و در آن آیات قرآن تحریف و یا احادیثی نادرست به پیامبر(ص) نسبت داده شده است.
این امر، شخصی را که قرآن نمی‌داند، به اشتباه انداخته و برای او گیج‌کننده است؛ در حالی که این شخص برای فهم دین خود و دریافت پاسخ سؤالاتش به هوش مصنوعی استناد کرده و در نهایت در عقایدش دچار سردرگمی شده و از دین صحیح منحرف می‌شود.
بنابراین ما به عنوان یک مسلمان باید نسبت به خطرات این مسئله هوشیار باشیم و به شریعت صحیح اسلامی به عنوان سبکی از زندگی که با ارزش‌ها، اصول و اعتقاداتمان سازگار است، تکیه کنیم، همچنین دائماً به خودمان یادآوری کنیم که هوش مصنوعی تنها یک ابزار کمک‌کننده است و درک عمیق متون دینی همواره نیازمند تفسیر بشری مبتنی بر علم و معرفت دینی است.
و اما اکنون یک سؤال از نقطه نظر فنی باقی می‌ماند و آن این است که چرا هوش مصنوعی در ذکر و بیان آیات قرآن اشتباه می‌کند، این مسئله چند دلیل دارد که به شیوه‌ای که هوش مصنوعی در پردازش زبان و متون به کار می‌گیرد، مربوط است، برخی از دلایل احتمالی بدین شرح است:
۱ ـ بازیابی خودکار اطلاعات: مدل‌های هوش مصنوعی با مقادیر بسیار زیادی متن آموزش داده می‌شوند و گاهی اوقات ممکن است هنگام ارجاع و بازیابی یک آیه خاص، سردرگمی یا اشتباه رخ دهد، به ویژه اگر آیات طولانی یا شبیه آیات دیگری باشند.
۲ ـ تفسیر یا ترجمه غیر دقیق: علی‌رغم اینکه هوش مصنوعی تلاش می‌کند آیات را به صورت دقیق ذکر کند، اما تفاوت‌های ظریف در نوشتن یا ترجمه می‌تواند منجر به اشتباه شود، همچنین ممکن است بین آیاتی که دارای معانی مشابه هستند، هم‌پوشانی‌هایی وجود داشته باشد و هوش مصنوعی نتواند آن را به درستی درک یا تفسیر کند.
۳ ـ محدودیت‌های برنامه‌نویسی و آموزشی: هوش مصنوعی درک دینی عمیقی که علما و فقهای دینی دارند، ندارد، هوش مصنوعی مبتنی بر مدل‌های ریاضی و آماری است که گاهی ممکن است در معرض خطا باشند. با وجود این که این فناوری قادر به پردازش متون است، اما ارزش‌های دینی و اعتقادی نیاز به سطح عمیقی از درک و تفسیر دارد.
۴ ـ محدودیت‌های پایگاه‌‌های داده: برخی از نسخه‌های قرآن که مدل هوش مصنوعی بر روی آنها آموزش دیده ممکن است ناقص بوده یا آیات آن کامل نباشد.
در پایان باید گفت بهتر است در این شرایط به متون دقیق قرآنی یا منابع معتبر رجوع کرد و اگر به آیات دقیق یا تفسیری صحیح نیاز داشتیم، به خود قرآن یا وب‌سایت‌های تخصصی شرح و تفسیر مراجعه کنیم.
