ظلم و ظالم ؛ تفسیر آیات قرآن کریم

شیعه نیوز: در آیات قرآن کریم مبارزه با ظلم، از اهداف بعثت پیامبران عنوان شده است:

وَ لَقَدْ أَهْلَکْنَا الْقُرُونَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَمّا ظَلَمُوا وَ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ وَ ما کانُوا لِیُؤْمِنُوا کَذلِکَ نَجْزِی الْقَوْمَ الْمُجْرِمِینَ«۱۳-یونس»

وهمانا ما امّت های پیش از شما را چون ستم کردند،هلاک کردیم.(زیرا) پیامبرانشان برای آنها معجزات آوردند،ولی آنها ایمان نیاوردند.ما این گونه گروه تبهکاران را کیفر می دهیم.

ظلم وستم،زمینه ساز سقوط ملّت هاست

در تفسیر نور این آیه آمده است:

۱-ظلم وستم،زمینه ساز سقوط ملّت هاست. أَهْلَکْنَا الْقُرُونَ … لَمّا ظَلَمُوا

۲-عقاب و قهر الهی،بعد از اتمام حجّت است. «أَهْلَکْنَا وَ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ»

۳-هلاکت،برای ستمگرانی است که امیدی به ایمان و اصلاحشان نیست. «وَ ما کانُوا لِیُؤْمِنُوا»

۴-در کنار تاریخ باید فلسفه ی تاریخ نیز بیان شود تا مایه ی عبرت باشد.

أَهْلَکْنَا الْقُرُونَ … کَذلِکَ نَجْزِی

۵-سنّت های الهی،همگانی و همیشگی است. «کَذلِکَ نَجْزِی الْقَوْمَ الْمُجْرِمِینَ»

پيام و رسالت پيامبران الهى، ناسازگار با روحيّه ظلم و جاه‌طلبی است در تفسیر آیه ۱۴ سوره نمل آمده است:

وَ جَحَدُوا بِها وَ اسْتَیْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ ظُلْماً وَ عُلُوًّا فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَهُ الْمُفْسِدِینَ«۱۴»

و با آن که در دل به آن یقین داشتند،از روی ستم و برتری جویی انکارش کردند،پس بنگر که فرجام تبهکاران چگونه است.

نکته ها:

*ابوعمر زبیری از امام صادق علیه السلام انواع کفر را که در قرآن آمده سؤال کرد،امام فرمود:کفر پنج نوع است:یکی از اقسام آن این است که انسان در دل باور و شناخت دارد،ولی باز هم انکار می کند.سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «وَ جَحَدُوا بِها وَ اسْتَیْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ»

پیام ها:

۱- انکار،زمینه ی افساد است. جَحَدُوا …مفسدین

۲- علم و یقین،اگر با تقوا همراه نباشد کارساز نیست. «وَ اسْتَیْقَنَتْها – ظُلْماً وَ عُلُوًّا»

۳- بسیاری از کفّار در دل ایمان دارند و انگیزه ی انکارشان جهل نیست،بلکه ظلم و برتری جویی است. «ظُلْماً وَ عُلُوًّا»

۴- تاریخ و مطالعه ی آن را وسیله ی عبرت قرار دهید. «فَانْظُرْ»
۵-فرجام کار مفسدان،سقوط و تباهی است. «کَیْفَ کانَ عاقِبَهُ الْمُفْسِدِینَ»

برای نهی از منکر به سراغ سرچشمه های فساد بروید

در تفسیر آیه سوره شعرا آمده است:وَ إِذْ نادی رَبُّکَ مُوسی أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظّالِمِینَ«۱۰» قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا یَتَّقُونَ«۱۱» قالَ رَبِّ إِنِّی أَخافُ أَنْ یُکَذِّبُونِ«۱۲»

و(یادکن)زمانی که پروردگارت موسی را ندا داد که به سوی قوم ستمکار برو.قوم فرعون؛آیا پروا نمی کنند؟!(موسی)گفت:پروردگارا! می ترسم مرا تکذیب کنند.

نکته ها:

*در این سوره،هفت بار این جمله تکرار شده است: «أَ لا تَتَّقُونَ» ، «أَ لا یَتَّقُونَ» آری،اگر تقوا نباشد،سخن پیامبران مؤثّر نیست.

پیام ها:

۱- تاریخ انبیا نباید فراموش شود.( «إِذْ» یعنی یاد کن آن زمان را)

۲- هم هدف وسیره انبیا بهم شباهت دارد وهم برخوردهای مخالفان انبیا یکسان است.بنابراین آشنایی با تاریخ آنان می تواند راهگشای پیامبر اسلام باشد.

«وَ إِذْ نادی رَبُّکَ»

۳- فرستادن پیامبران به سوی مردم،از شئون ربوبیّت است. «نادی رَبُّکَ»

۴- مبارزه با طاغوت،در رأس برنامه های انبیا قرار دارد. «ائْتِ الْقَوْمَ الظّالِمِینَ»

۵-در نهی از منکر،گاهی باید به استقبال خطر رفت. «أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظّالِمِینَ»

۶- قیام انبیا،بر اساس معیار است،نه کینه و انتقام. «الْقَوْمَ الظّالِمِینَ»

۷- فراموش کردن خدا وپیروی از طاغوت،بزرگ ترین ظلم است. «الْقَوْمَ الظّالِمِینَ»

۸-برای نهی از منکر به سراغ سرچشمه های فساد بروید. «قَوْمَ فِرْعَوْنَ»

۹- طاغوت ها،بدون یاری مردم قدرتی ندارند. «قَوْمَ فِرْعَوْنَ»

۱۰- بی تقوایی مردم،زمینه ی رشد طاغوت هاست. «أَ لا یَتَّقُونَ»

۱۱- هدایت مردم،بار سنگینی است که به امداد الهی نیاز دارد. رَبِّ إِنِّی أَخافُ …