جمعیت و پراکندگی شیعیان در نیجریه

شیعه نیوز | رهبر جنبش اسلامی نیجریه در خصوص آمار شیعیان این کشور گفت: نمی توانم آمار دقیقی را در این خصوص بدهم، چون اعدادی در این خصوص ندارم، ولی باید بگویم که شیعیان در سراسر نیجریه، پراکنده هستند. نیجریه یک کشور بزرگی است و این کشور، ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد. فعالان ما حتی به مناطق دورافتاده نیجریه که سفر به آن سخت است، برای تبلیغ می روند. آنها حتی در بین عشایر هم حضور پیدا می کنند.

به گزارش «شیعه نیوز»، شیخ ابراهیم زکزاکی، رهبر جنبش اسلامی نیجریه که به ایران سفر کرده، شامگاه سه شنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۲ به مناسبت ایام سالگرد کشتار زاریا، در نخستین گفتگوی تلویزیونی خود با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مقابل دوربین برنامه «جماران» شبکه یک سیما با موضوع «امام خمینی(ره) و الگوی جهانی انقلاب اسلامی» قرار گرفت.

عضو نیجریه‌ای مجمع عمومی مجمع جهانی اهل بیت (ع) در ابتدای این برنامه با اشاره به بیوگرافی خود اظهار کرد: اسم من ابراهیم زکزاکی است و اکنون در سال ۲۰۲۳ میلادی، ۷۰ سال سن دارم. در سال ۱۹۵۳ میلادی به دنیا آمدم و کل زندگی من به فعالیت اسلامی گذشت و من را به عنوان فعال اسلامی می شناسند.

وی ادامه داد: در خصوص شیوه آشنایی ام با امام خمینی(ره) باید بگویم در سال ۱۹۷۶ میلادی یعنی ۴۷ سال پیش، دانشجویی در دانشگاه بودم و در آن زمان یک استاد علوم سیاسی آمریکایی داشتیم که درباره نفوذ سیاسی صحبت می کرد، او گفت ممکن است کسی قدرت داشته باشد، ولی تاثیرگذارترین شخص نباشد، او از ایران مثال آورد که قدرت در دست شاه است، اما امام خمینی(ره) تاثیرگذارترین شخص است و نام امام راحل را در بر روی تخته نوشت و من تا پیش از این، اسم خمینی(ره) را نشنیده بودم.

رهبر جنبش اسلامی نیجریه افزود: ما از سال ۱۹۷۸ میلادی شروع به دیدن نام و تصاویر امام خمینی(ره) از رسانه های مسلمانان کردیم، یک سری مجلات در آن زمان بود که این مجلات را می خریدم. من به اتفاقات ایران علاقه مند بودم و، تلویزیون های محلی، اخبار ایران را در آن زمان از آژانس های خبری خریداری می کردند و این گونه بود که من به صورت غیرمستقیم با امام خمینی(ره) آشنا شدم.

امام خمینی(ره) نگرش مردم را تغییر داد

زکزاکی با اشاره به خاطره خود از پیروزی انقلاب اسلامی ایران اظهار کرد: من بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به سفارت ایران در نیجریه رفتم، اما سفارت در آن زمان همچون سفارت پیش از انقلاب بود و حتی تصویری از امام خمینی(ره) نداشت، تنها تصویر امام راحل در سفارت ایران در آن زمان، تصویری بود که سفارت از یک دانشجو نیجریه ای گرفت. ما در آن زمان برای دریافت اطلاعات وابسته به رسانه ها بودیم و تحت تاثیر آنچه که می شنیدیم، بودیم. در دانشگاه های آن زمان نیجریه، جنگ ایدلوژیک بین ما که آینده را در اسلام می دیدیم و بین آنها که طرفدار کمونیسم بودند، وجود داشت.

وی ادامه داد: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی فکر می کردیم که اسلام را چگونه به شکوه خود برگردانیم، برخی فکر می کردند که یا باید وارد حکومت شوند یا اسلحه به دست بگیرند. اما امام خمینی(ره) نشان دادند که می توان نفوذ کسب کرد بدون این که دست به اسلحه برد، امام راحل اعتقاد داشتند که باید مردم را بیدار کرد. انقلاب، تغییر مردم است که نگرش آنها را تغییر می دهد و با این تغییر نگرش مردم، تغییر اساسی ایجاد می شود و امام خمینی(ره) این کار را انجام دادند.

رهبر جنبش اسلامی نیجریه افرود: اولین عکسی که از امام خمینی(ره) دیدم، ایشان در مقام سجود بودند و دیدن آن، تاثیر زیادی بر من گذاشت، این عکس به همراه عکس های بعدی که دیدم، نماد اسلام بود، بدون این که نیازی به شنیدن حرف های امام راحل باشد. زمانی خواهرزاده پنج ساله ام که عکس امام خمینی(ره) را در منزلم دیده بود از من پرسید که آیا این عکس پیامبر(ص) است، جواب دادم که نه، این عکس نوه پیامبر(ص) است. عکس امام خمینی(ره) این گونه، بر روی یک بچه پنج ساله تاثیر می گذاشت. در نوفل لوشاتو، عده ای از درخت ها بالا می رفتند تا لحظه ای، امام راحل را ببینید. این فقط تاثیر تصویر امام خمینی(ره) بر روی دیگران بود چه برسد به صحبت های ایشان که تاثیر بیشتری داشت.

زکزاکی درباره تاریخچه جریان اسلامی در نیجریه اظهار کرد: مسلمانان نیجریه تاریخ طولانی در حرکت های اسلامی دارند، در بیش از دو قرن پیش شیخ عثمان بن فودی، قیام اسلامی را در نیجریه رهبری کرد و مردم مسلمان نیجریه بعد از استعمار می خواستند که به نظام اسلامی که قبلا داشتند، برگردند و مردم نیجریه، امام خمینی(ره) را به عثمان بن فودی تشبیه می کردند که نمادی از تغییر به سمت اسلام در نیجریه بود. مسلمانان نیجریه شیخ عثمان بن فودی را به یاد داشتند، اما نمی دانستند چگونه به آنچه از دست دادند، می توانند برگردند.

وی ادامه داد: مسلمانان نیجریه با دیدن امام خمینی(ره)، امید خود را به دست آوردند و آشنایی با امام راحل، این امید را به آنها داد آنچه که در ایران اتفاق افتاد با تفاوتی در نیجریه اتفاق بیفتد. مردم نیجریه و بخشی از کامرون و بخشی از چاد و بخشی از نیجر قبلا یک ملت بودند که بعد از استعمار، تقسیم شدند و مردم این مناطق امید داشتند که اسلام خواهد آمد و ظهور امام خمینی(ره) این امید را به این مردم از مکتب های مختلف فکری بودند، داد. مردم می دیدند این اسلام است و کسی به تفاوت های مذهبی توجه نمی کردند. آموزه های امام خمینی(ره) مرز نداشت.

رهبر جنبش اسلامی نیجریه افزود: من پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تا زمان زیادی از ایران چیزی نمی دانستم، در سال ۱۹۷۹ میلادی که در دانشگاه، درس شرق شناسی داشتیم، کسی سر کلاس پرسید که مردم از جهان سوم سخن می گویند، آیا مگر جهان اول و جهان دوم داریم، مدرس جامعه شناسی پاسخ داد که ما حتی جهان چهارم داریم، ولی قدرتی در جهان است که نه کمونیستی و نه سرمایه داری می باشد و این قدرت، ایران است. در آن زمان غربی ها فقط هرج و مرج را نشان می دادند و ما اطلاعات کم و ناقصی از ایران داشتیم.

خاطره نخستین دیدار شیخ زکزاکی با امام خمینی(ره)

زکزاکی با اشاره به ابتدای شناخت خود با مذهب تشیع اظهار کرد: در سال ۱۹۷۶ میلادی در کلاس عربی در دانشگاه از ما خواستند که در مورد تشیع، چیزی بنویسیم و در آن کلاس شروع به یادگیری درباره شیعه کردم، من در آن زمان نمی دانستم که ایران کشوری شیعه است، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با ایران، آشنا شدم. حدیث معروفی از پیامبر(ص) نقل شده است که اگر ایمان در ثریا باشد مردمی از سرزمین ثریا به آن دست پیدا می کنند و زمانی که قدرت مردم ایران در انقلاب اسلامی را دیدم به معنای این حدیث رسیدم.

وی ادامه داد: امام خمینی(ره) هنوز زنده هستند، چون عقاید ایشان زنده می باشند و شخصیت امام راحل بر مردم تاثیر گذاشت. امام خمینی(ره)، واقعا روح خدا بودند. من در سال ۱۹۸۰ میلادی در اولین سالگرد انقلاب اسلامی به ایران آمدم و در بیمارستان با امام خمینی(ره) دیدار کردم. آنجا ترسی از ضبط صوت وجود نداشت و ضبط صوت من خیلی نزدیک امام راحل بود. زمانی که به نیجریه برگشتم می توانستم که برخی از افراد را ببینیم و برخی از دانش آموزان ۱۲ کیلومتر می دویدند تا شخصی را ببینید که از ایران آمده است و به سخنان، امام راحل گوش کنند. سالنی آنجا وجود داشت که آن قدر، پر بود که عده ای بیرون قرار گرفتند و عده ای حتی شیشه پنجره را شکستند تا من را ببینید و در آنجا صدای امام راحل را پخش کردم و آن سخنرانی را همزمان ترجمه نمودم و مردم با علاقه به آن، گوش کردند. شخصیت امام خمینی(ره) برای مردم آن موقع و مردم اکنون، تاثیرگذار بوده است.

افزود: در نخستین سفرم به ایران بعد از دیدار عمومی امام خمینی(ره)، قرار شد که به به صورت خصوصی به دیدار امام راحل بروم و در این دیدار، فقط من و امام خمینی(ره) و مترجم بودم، امام راحل در این دیدار به زبان عربی سخن گفتند، من به ایشان گفتم که من این حدیث را شنیدم که اگر کسی بمیرد و در گردن او بیعتی نباشد، به مرگ جاهلیت مرده است به ایشان گفتم چون در محضرشان هستم، پس دوست دارم با ایشان بیعت کنم، امام راحل فرمودند هر چند با من دست می دهند اما این به آن معنا نیست که دست دادن بیعت را تکمیل می کند. ایشان فرمودند که من باید حاضر باشم تا مسائل اسلام را در خودم قوی کنم و به دیگران یاد بدهم. امام خمینی(ره) یک نسخه از قرآن به من دادند و اسم من را در این قرآن نوشتند، من این قرآن را به دقت نگه می داشتم و بسیار می خواندم، اما در حملاتی بسیاری که به محل زندگی من صورت گرفت، آن قرآن را گم کردم. اما خاطره آن لحظه هنوز در قلب من است.

زکزاکی با اشاره به تجربه تشیع خود اظهار کرد: زمانی که امام خمینی(ره) را دیدم تصمیم گرفتم که همان مسیری که امام راحل دارند، را پیروی کنم، چون ایشان را انسان موفقی می دانستم. بعد از بازگشت به نیجریه فهمیدم که باید این مسیر را پیروی کنم، البته مذهب تشیع، دین جدیدی نیست، بلکه اسلام با دانش اهل بیت(ع) است. من هرگز نمی گویم که به تشیع گرویدم، بلکه آن را شناخت بیشتری می دانم. وقتی که به نیجریه برگشتم، با مردم در خصوص این موضوع صحبت نمی کردم چون هدف همبستگی مسلمانان بود. فقط زمانی که نزدیک من می شدند، برخی از تفاوت ها می دیدند. چون نمی خواستم که مردم بگویند دین جدیدی را آورده است، به همین دلیل باید جو را آماده می کردم که خود مردم به سمت شناخت بیشتر اهل بیت(ع) بروند و با مذهب تشیع آشنا شوند و اجباری در این خصوص وجود نداشته باشد.

وی ادامه داد: در سال ۱۹۹۴ میلادی به جایی رسیدیم که برخی آمدند مطرح کردند که شما در حال فریب دادن مردم هستید، ما به آنها پاسخ دادیم که هیچ کس از شما نخواسته است که شیعه شوید. در آن زمانی عده ای تحت تاثیر خارجی ها به ما حمله کردند که به نفع ما شد و دروغ هایی که گفتند باعث تبلیغ بیشتر برای ما شد، چون وقتی که مردم حقیقت را بفهمند به آن سمت می روند. به تدریج همه چیز، شروع به تغییر کرد. ما بر روی اهل سنت و مسیحیان، تاثیر گذاشتیم و آنها را همراه خودمان کردیم. ما با مسیحیان در زمینه عدالت خواهی، اشتراک داریم و برخی از مسیحیان در مراسم های عاشورا و اربعین، شرکت می کنند.

جمعیت و پراکندگی شیعیان در نیجریه

رهبر جنبش اسلامی نیجریه در پاسخ به سوالی در خصوص آمار شیعیان این کشور گفت: نمی توانم آمار دقیقی را در این خصوص بدهم، چون اعدادی در این خصوص ندارم، ولی باید بگویم که شیعیان در سراسر نیجریه، پراکنده هستند. نیجریه یک کشور بزرگی است و این کشور، ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد. فعالان ما حتی به مناطق دورافتاده نیجریه که سفر به آن سخت است، برای تبلیغ می روند. آنها حتی در بین عشایر هم حضور پیدا می کنند. مبلغان ما به زبان های مختلف محلی، سخن می گویند. در مناسبت هایی مانند اربعین حسینی و میلاد رسول اکرم(ص)، شیعیان نیجریه از مناطق مختلف این کشور می آیند و جمعیت زیادی در یک جا جمع می شود که به میلیون ها نفر می رسد، برخی از این شیعیان از روستاها می آیند.

وی افزود: ما مدارس ابتدایی و متوسطه به نام فودیه در شهرها و روستاهای نیجریه داریم که تاسیس و اداره این مدارس توسط خود مردم صورت می گیرد و ما فقط بر برنامه درسی مدارس، مدیریت می کنیم تا برنامه در همه مدارس، یکی باشد. تعداد شیعیان در شهرها و روستاهای نیجریه در حال افزایش است. در چند دهه پیش تنها چند مکان در نیجریه، مراسم عزاداری حسینی برگزار می شد. اما در عاشورای سال گذشته، شاهد مراسم های عزاداری حسینی در ۴۰۰ شهر و روستا در نیجریه بودیم که گاهی در یکی از این شهرها در ده ها نقطه شهر، مراسم عزاداری برپا گردید و این آمار رو به افزایش است. میلیون ها شیعه در نیجریه هستند که البته در یک مکان، سکونت ندارند. شیعیان نیجریه حتی در مناطق دوردست این کشور در دل کوه ها هم زندگی می کنند.

زکزاکی با اشاره به تاثیرگیری خود از امام خمینی(ره) اظهار کرد: همان طور که در ورودم به ایران گفتم من فقط پیام امام خمینی(ره) را به مردم رساندم. به کسانی که به من لقب خمینی آفریقا را دادند گفتم که امام راحل، خمینی جهان بودند و برای دنیا کافی است که از آموزه های ایشان، پیروی کنند. من پس از بازگشت از ایران به نشر پیام امام خمینی(ره) در نیجریه به خصوص در دانشگاه های این کشور پرداختم. برای تبلیغ این پیام صرفا به زبان انگلیسی بسنده نکردیم و به همه زبان های محلی در نیجریه در خصوص پیام امام خمینی(ره) سخن گفتیم که موجب نشر بیشتر این پیام شد.

وی ادامه داد: زمانی که انقلاب اسلامی در ایران پیروز شد، غرب، ایران را از دست داد و لذا به سراغ نیجریه آمد. کارتر رئیس جمهور نیجریه در این راستا به نیجریه سفر کرد و به دنبال جایگزین کردن نفت نیجریه با نفت ایران بود و در ادامه سرکوب ها در نیجریه شروع شد. من نخستین بار از سال ۱۹۸۱ میلادی تا سال ۱۹۸۴ میلادی در این کشور زندانی بودم تا این که حکومت نظامی در نیجریه بر سرکار آمد و من آزاد شدم، اما دوباره در این حکومت هم به زندان افتادم و در سال ۱۹۸۵ میلادی آزاد شدم. در ادامه در سال ۱۹۸۷ میلادی هم به زندان افتادم و این زندانی شدن من تا سال ۱۹۸۹ میلادی ادامه داشت. بعد از آزادی از زندان، مردم در فرودگاه از من استقبال کردند و ژنرالی در آن فرودگاه حاضر بود که در ادامه رئیس جمهور شد و آنجا از مردم پرسید که این شخص، چه کسی است، مردم پاسخ دادند که بعدا می فهمی. آن ژنرال بعدا من را به زندان انداخت و عده ای را شهید و مجروح کردند.

رهبر جنبش اسلامی نیجریه خاطرنشان کرد: بعد از این که قدرت ما زیاد شد، عده ای به دنبال این بودند که همه شیعیان نیجریه را بکشند و در این راستا براساس اسامی، شیعیان را پیدا می کردند و آنها را می کشتند. آنها در این قضیه دچار اشتباه بزرگی شدند. این افراد هزار شیعه را در طول دو روز به شهادت رساندند و ساختمان هایی مثل مساجد و حسینیه و منازل و حتی قبرستان ها را ویران کردند، این اقدام به خصوص در شهر زاریا که شیعیان در آن حضور زیادی داشتند، صورت گرفت. خوشبختانه فرمانداران بقیه شهرها با این نقشه همراهی نکردند و خسارت ها در این شهرها کمتر است. مردم نیجریه به صورت شبانه روزی تظاهرات می کردند تا ما آزاد شویم و در نهایت پیروز شدیم. ما پایان آنها را دیدیم و آنها پایان ما را ندیدند. ما جنبش را ادامه می دهیم تا نه تنها در نیجریه بلکه در غرب آسیا، اسلام را برقرار کنیم.