نبرد سایبری طالبان و داعش خراسان در کانال های تلگرامی

شیعه نیوز | داعش خراسان با استفاده از رسانه‌های اجتماعی، فعالیت خود را به زبان‌های رایج در افغانستان به صورت چشم‌گیری افزایش داده است. تلگرام، توییتر، یوتیوب و فیسبوک، از جمله محبوب‌ترین رسانه‌های اجتماعی در میان اعضای داعش خراسان‌اند.

به گزارش «شیعه نیوز»، به نقل از ایندیپندنت، طالبان در دو سال گذشته به صورت مکرر مدعی شدند که داعش خراسان در نتیجه عملیات نظامی و اطلاعاتی نهاد‌های امنیتی این گروه متلاشی شده است، اما عملیات مرگبار داعش خراسان در بخش‌های مختلف افغانستان به‌ویژه در کابل و شهر‌های شمال که جان شماری از افراد کلیدی طالبان و تعداد زیادی غیرنظامیان را گرفت، نشان داد که هسته‌های نظامی داعش همچنان در افغانستان قدرتمند است و از توان راه‌اندازی و اجرای عملیات در مکان‌هایی مانند دفتر استاندار طالبان در بلخ و بدخشان، مراکز آموزشی و دینی در کابل و دیگر شهر‌ها برخوردار است.

گزار‌ش‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و نهاد‌های ناظر بین‌المللی نیز در مورد خطر فزاینده داعش خراسان در افغانستان هشدار داده‌اند و نگرانی مقام‌های دولت‌های آسیای مرکزی و روسیه نیز نشان می‌دهد که داعش خراسان نه تنها متلاشی نشده، بلکه با جذب نیروی بیشتر، در حال تبدیل شدن به یک تهدید فرامرزی است.

با این حال، تقویت و گسترش عملیات نظامی داعش خراسان و تبدیل شدن این گروه به‌عنوان یک بازیگر اصلی در افغانستان و منطقه، ممکن است حاصل کار بی‌وقفه و وسیع کاربران این گروه در فضای مجازی باشد که زمینه سربازگیری را برای این گروه فراهم می‌کند.

بررسی ده‌ها کانال داعش خراسان در تلگرام، توییتر، یوتیوب و فیسبوک نشان می‌دهد که داعش خراسان از مدتی پیش به اینسو به صورت هدفمند، تبلیغ و ترویج افکار خود به زبان‌های مختلف از جمله فارسی، پشتو، ازبکی، ترکمنی، کُردی، اردو و همچنین تولید متن با الفبای سیرلیک و با هدف جلب توجه ساکنان تاجیکستان را افزایش داده است.

کانال‌های تبلیغاتی داعش خراسان که بیشترشان روی تلگرام فعال‌اند، بیشتر در قالب ویدیو، کتاب، مجله، پیام‌های صوتی، اینفوگرافی و پیام‌های کوتاه محتواهایشان را ارائه می‌کنند و هر یکی از این کانال‌ها صد‌ها دنبال‌کننده دارند.

همه کانال‌های تبلیغی داعش خراسان در فضای مجازی، زیرمجموعه یک موسسه اند که هسته مرکزی رسانه‌ای و تبلیغی داعش خراسان را تشکیل می‌دهد.

اعضای داعش از چه کسانی الهام می‎ گیرند؟

در کانال‌های تبلیغاتی داعش خراسان، بیشتر پیام‌های ویدیویی و صوتی را ظاعر داعی، معروف راسخ، مبشر مسلمیار، ابو عبیدالله متوکل، ابو مصطفی درویش‌زاده، احمدظاهر اسلمیار، ابو عمر صلاح‌الدین و شماری دیگر از چهره‌های شناخته‌شده در افغانستان منتشر می‌کنند. از میان این افراد، ظاهر داعی و معروف راسخ تا پیش از سلطه طالبان بر افغانستان، در دانشکده «شرعیات» دانشگاه کابل تدریس می‌کردند و یک بار در سال ۲۰۱۹، از طرف سازمان امنیت ملی دولت وقت افغانستان به اتهام همکاری با داعش بازداشت و زندانی شده بودند.

مبشر مسلمیار نیز از استادان دانشگاه کابل بود که در سال ۲۰۱۹ مدتی در زندان دولت پیشین افغانستان به اتهام همکاری و تبلیغ به نفع داعش در بازداشت بود. مسلمیار در فوریه ۲۰۲۱، در انفجاری در کابل کشته شد.

ابو عبیدالله متوکل که امام یکی از مساجد در کابل بود نیز در سال ۲۰۱۸ همراه با پسرش عبدالله از طرف اداره امنیت ملی بازداشت شد. سازمان امنیت ملی دولت پیشین افغانستان گفته بود که متوکل با استفاده از نفوذی که در میان دانشجویان و جوانان دارد، ده‌ها نفر را به صفوف داعش خراسان فرستاده است.

متوکل در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ و در نخستین ساعات ورود طالبان به کابل که به باز شدن در‌های زندان‌های دولت پیشین افغانستان منجر شد، از زندان آزاد شد. در اوایل سپتامبر ۲۰۲۱، خانواده متوکل به رسانه‌ها گفتند که او به دست افراد طالبان بازداشت و کشته شد. نزدیکان متوکل همچنین ادعا کردند که طالبان جسد مثله‌شده متوکل را در دشتی انداختند و اعضای خانواده او را تهدید کردند که در این مورد سکوت کنند.

پس از کشته شدن عبدالله متوکل، ظاهر داعی و معروف راسخ نیز ناپدید شدند. تاکنون این دو تن در هیچ یک از رسانه‌ها ظاهر نشده‌اند و همچنین مکان زندگی آن‌ها مشخص نیست.

در کانال‌های داعش خراسان در فضای مجازی از جمله در تلگرام، ویدیو‌های سخنرانی این افراد از سال‌ها پیش تاکنون بازنشر شده‌اند. در این میان، تنها یک پیام صوتی از معروف راسخ در یکی از کانال‌های یوتیوب متعلق به داعش خراسان منتشر شده است که در آن در مورد رژیم طالبان حرف می‌زند.

معروف راسخ در این پیام صوتی می‌گوید: «حکومت طالبان نظام الله را اجرا نمی‌کند و دشمن اهل حق و حدیث است. هرکس قرآن و سنت را بیان کند کشته می‌شود و حدود (حد و قصاص) را هم عملی نکرده است.»

ابو مصطفی درویش زاده، تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، ساکن شهر هرات بود و در مسجدی به نام توحید و سنت سخنرانی می‌کرد. در حالی که مکان زندگی درویش‌زاده در دو سال گذشته مشخص نیست، اما چندین ویدیو از او در کانال‌های داعش خراسان منتشر شده است که در این ویدیو‌ها رژیم طالبان را «طاغوتی» و دست‌نشانده آمریکا می‌‎داند. او در یکی از این ویدیو‌ها که زمان آن مشخص نیست با اسلحه‌ای در دست چنین می‌گوید: «کافر با رساله و تبلیغ هلاک نمی‌شود، با این [اشاره به اسلحه] هلاک می‌شود. هر حزب و جریان خلافت‌خواهی که جهاد و قتال را راه نینداخت، از خلافت‌های یهود و نصارا است و واقعی نیست.»

کانال‌های داعش خراسان همچنین ویدیو‌های متعددی از مبلغانی به نام‌های احمدظاهر اسلمیار، مولوی یاسر، شیخ عبدالحق فاریابی و شماری دیگر را پخش می‌کنند. اسلمیار و یاسر از فرماندهان پیشین طالبان بودند که کشته شدند. این دوتن مخالف مذاکره طالبان با آمریکا بودند و هر نوع تماس، همکاری و مذاکره با دولت‌های غیراسلامی را مردود می‌شمردند. داعش خراسان به همین دلیل، ویدیو‌های سخنرانی این افراد را در کانال‌های خود بازنشر می‌کند.

شیخ عبدالحق فاریابی، از اعضای شبکه‌ای است که معروف راسخ، ابوعبیدالله متوکل، مبشر مسلمیار و ظاهر داعی در آن فعالیت می‌کردند. شیخ عبدالحق فاریابی نیز دو بار در دولت پیشین افغانستان به اتهام همکاری با داعش بازداشت و زندانی شد. فاریابی نیز در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ و در نتیجه باز شدن در‌های زندان‌های دولت پیشین افغانستان، از زندان آزاد شد و به شهر میمنه در مرکز فاریاب بازگشت، اما مدتی بعد ناپدید شد و تاکنون از مکان زندگی او هیچ‌گونه اطلاعی در دست نبوده است. فاریابی بیشتر به زبان ازبکی سخنرانی کرده است و برخی کانال‌های داعش سخنرانی‌های او را بازنشر می‌کنند.

داعش خراسان در افغانستان تمرکز زیادی روی انتشار و پخش محتوا‌های تبلیغاتی به زبان‌های فارسی، پشتو و ازبکی همزمان با زیرنویس سیرلیک که در تاجیکستان استفاده می‌شود دارد. یکی از کانال‌های داعش خراسان در تلگرام، یوتیوب و توییتر فعال است که ده‌ها ویدیو از سخنرانی مبلغان داعش را با زیرنویس سیریلیک منتشر کرده است. این کانال در تلگرام مجله‌ها و کتاب‌های داعش را نیز به خط سیرلیک برگردانده و منتشر کرده است.

در این کانال همچنین ویدیو‌هایی منتشر شده است که در آن ادعا می‌شود دولت امامعلی رحمان در تاجیکستان «غیر اسلامی» است. افرادی که این کانال را مدیریت می‌کنند در پیام‌هایی از جوانان تاجیکستان می‌خواهند که به سخنرانی‌های روحانیون تاجیکستانی گوش ندهند، چون آنان تحت کنترل دولت امامعلی رحمان‌اند و از گفتن «حقیقت» خودداری می‌کنند.

داعش خراسان همچنین چندین کتابخانه آنلاین در تلگرام دارد که روی هر کدام از آن‌ها، صد‌ها عنوان کتاب به زبان‌های عربی، فارسی، پشتو، ازبکی و با خط سیریلیک بارگذاری شده است. این کتاب‌ها را بیشتر فرماندهان، مبلغان و اعضای داعش نوشته‌اند و برخی از آنان کتاب‌های قدیمی است که به زبان‌های رایج در افغانستان و تاجیکستان ترجمه شده‌اند.

همچنین در تلگرام کانال‌های ویژه زنان عضو داعش نیز وجود دارد که در آنان موضوعاتی در مورد اینکه چگونه زنان در فعالیت داعش سهم داشته باشند منتشر می‌شوند.

کانال‌های دیگری در بخش‌های فراگیری تاکتیک‌های نظامی، دروس عقیدتی، آموزش مهارت‌های مرتبط با کامپیوتر، نشر و پخش ترانه‌های مذهبی و همچنین بازنشر خاطرات اعضای کشته‌شده داعش خراسان وجود دارد که هر کدام صد‌ها دنبال‌کننده دارند.

در مقابل موج بزرگ تبلیغات داعش خراسان در فضای اینترنت که بر شهروندان افغانستان و تاجیکستان متمرکز است، طالبان نیز در کنار کنترل رسانه‌های رسمی، ده‌ها کانال خبری و صفحات مستعار در فضای مجازی دارند که با پخش و انتشار محتوا سعی می‎‌کنند در مقابل داعش خراسان بایستند.

کانال‌های تبلیغاتی داعش خراسان و مبلغان این گروه، رژیم طالبان را به‌دلیل دریافت کمک و اطاعت از ایالات متحده آمریکا، همکاری با سازمان ملل متحد و پذیرش برخی شرایط این سازمان، عمل نکردن به حد و قصاص و همچنین همکاری با دولت چین که به سرکوب مسلمانان متهم است، «رژیم طاغوتی و دست‌نشانده کفار» خطاب می‌کنند. در مقابل، طالبان داعش خراسان را «خوارج و ابزار دست دشمنان اسلام» خطاب می‌کنند.

مولوی رحیم‌الله حقانی و مولوی مجیب‎‌الرحمان انصاری از تاثیرگذارترین مبلغان طالبان بودند که هر دو بر «گردن زدن اعضای داعش» تاکید می‌کردند. حقانی و انصاری در مرداد و شهریور سال گذشته، در حمله‌های انتحاری داعش در کابل و هرات کشته شدند.

گسترش فعالیت رسانه‌ای داعش خراسان با تمرکز بر افغانستان، تاجیکستان و پاکستان نشان می‌دهد که این شبکه با تبلیغات وسیع در اینترنت و رسانه‌های اجتماعی پر طرفدار در میان جوانان، به سربازگیری اقدام می‌کنند و از این طریق توانسته است دامنه فعالیت خود را توسعه دهد.