اثرات جبران ناپذیر مهاجرت نخبگان کشور در آینده

به گزارش «شیعه نیوز»، استاد دانشگاه آزاد اسلامی با بیان دلایل مهاجرت در اقشار مختلف گفت: اگر جلوی این روندی که آغاز شده، گرفته نشود، تاثیرات بسیار جبران ناپذیری خواهد داشت؛ چون رشد جمعیت ما کم یا منفی است و لذا جوانانی که از کشور می روند در کشورهای دیگر ماندگار می شوند و خسارت های فراوانی در عرصه های مختلف برجای می گذارد.

آقای علی شیرخانی اظهار داشت: «مهاجرت» پدیده جدیدی نیست و شاید بتوان گفت انسان از وقتی روی زمین قرار گرفت همواره برای تامین قوت خود به تلاش و تکاپو افتاده و هرجا آب و زمین حاصلخیزی بوده به آنجا می رفته بنابراین «مهاجرت» یک بحث قدیمی و در طبع آدمی است.

وی تصریح کرد: دولت – ملت ها از سال 1648 شکل گرفتند و مرز بین کشورها از این سال تعیین گردید که حصاری شده است و جابجایی افراد از یک منطقه به منطقه دیگر محل بحث شده است این درحالی است که ما انواع مهاجرت ها در داخل کشور را ولو به صورت روزانه، فصلی و درونی داریم و هیچ مشکلی هم نیست. اما از یک کشور به کشور دیگر بعد از تشکیل کشورها وجود داشته است. به عنوان مثال، قبل از انقلاب «مهاجرت» داشتیم که اندک بوده است و بعد از انقلاب، «مهاجرت» در ایران شتاب گرفت که اولین مهاجرت مربوط به وابستگان پهلوی بوده است و بعد از آن، خوانندگان و بازیگران هم از روی ترس از محاکمه «مهاجرت» کردند.

وی به بیان دلایل عمومی مهاجرت پرداخت و گفت: کیفیت زندگی، عوامل نهادی و سیاسی در مهاجرت انسان ها موثر هستند. عوامل سیاسی آن دسته از مسائلی هستند که افراد به دلیل مشکلاتی که در یک کشور با آن روبرو هستند به عنوان «پناهجو» به کشور دیگر مهاجرت می کنند. اما بیشتر مهاجرت ها در قالب پناهندگی اجتماعی است که اینها به دلایل متعددی (جنگ، قحطی) که یک شهروند در کشور خود احساس ناامنی می کند و دست به مهاجرت می زند لذا دلایل متعددی را ممکن است در مهاجرت ببینیم؛ ازجمله اینکه افراد خواهان زندگی بهتر هستند و معتقدند زندگی دلخواه و باکیفیت را در کشورهایی چون کانادا، آمریکا، استرالیا، ترکیه، عمان و امارات می بینند.

وی به نمونه مصادیق «کیفیت زندگی» از نگاه مهاجران پرداخت و گفت: به عنوان مثال، یکی از مواردی که مطرح می کنند این است که ما شاهد افزایش روزانه قیمت ها نیستیم بلکه ثبات قیمت ها را در کشورهای دیگر شاهد هستیم. رهایی از فقر و فلاکت و یا انباشت ثروت هم می تواند از دیگر دلایل مهاجرت باشد.

وی «نظام آموزشی» را از دیگر دلایل مهاجرت عنوان کرد و افزود: عده ای می گویند که مراتب تحصیل و سیستم آموزشی در دیگر کشورها بهتر است به عنوان مثال، گفته می شود نظام آموزشی در کشورهای اسکاندیناوی نمره بالایی دارد و لذا به دلیل آموزش بهتر دست به مهاجرت می زند. ممکن است کسی به دلیل فضای کسب و کار دست به مهاجرت بزند به عنوان مثال استارتاپ ها در ایران ممکن است به دلیل فیلترینگ شبکه های اجتماعی مهاجرت کنند. بخش دیگر از گروه هایی که مهاجرت می کنند صاحبان ایده هستند؛ این افراد ممکن است در ایران با بروکراسی آزاردهنده مواجه شوند اما در کشور دیگر این وضعیت وجود نداشته باشد و مجوز عملیاتی کردن ایده ها را سریعتر دریافت کنند.

وی دسترسی به امور بهداشتی و درمانی را از دیگر دلایل مهاجرت ذکر کرد و گفت: سرانه بهداشتی در برخی کشورها در مقایسه با ایران ممکن است خیلی بالا باشد و همین عامل مهاجرت شود. از دیگر مواردی که بویژه بین بازیگران افزایش یافته است، «آزادی پوشش» و «آزادی شرکت در کنسرت ها»ست.

استاد دانشگاه آزاد اسلامی گفت: ادغام در جامعه بین المللی از مواردی است که جوامع امروزی دوست دارند آن را انجام بدهند؛ به طور مثال، کسی تبعه ایتالیا یا فرانسه شود، می تواند به 27 کشور اروپا با قطار سفر کند بدون آنکه ویزا داشته باشد. اما برخی دیگر هم به دلیل ماجراجویی شخصی دست به مهاجرت می زنند.

به گفته وی، علاوه بر این موارد، تحریم و کاهش ارزش پول ملی و تورم هم مزید بر علت شده و افراد سعی می کنند که دارایی خود را تبدیل به دلار کرده و از کشور خارج شوند.

وی درباره مهاجرت نخبگان هم گفت: نخبه فردی است که می خواهد نخبگی خود را در معرض ظهور قرار دهد؛ وقتی فردی، ایده ای داشته باشد، در جامعه ای که مشکلات مختلفی وجود دارد نمی تواند آن ایده را به ظهور برساند.

وی به خاطره ای از پروفسور حسابی منقول از پسر ایشان اشاره کرد و گفت: فرزند پروفسور حسابی تعریف کرد که «وقتی پروفسور حسابی به آمریکا رفت، ایشان را به عنوان نخبه می شناختند و امکانات و آزمایشگاه در اختیار وی گذاشتند. امریکای 80 سال پیش در میز پروفسور حسابی یک دسته چک قرار داده بود. پروفسور حسابی به منشی گفته بود که ببینید این دسته چک برای کیست؟ منشی گفته بود این دسته چک برای شماست، هرموقع ابزار و لوازم نیاز داشتید، مبلغ را روی چک بنویسید و امضا کنید، بدهید برای شما خریداری کنند تا در جهت پیشرفت و توسعه علم دنبال کنید».

وی ادامه داد: نخبه فکری در علوم مختلف انسانی، فنی مهندسی، ریاضی و پزشکی وقتی ببیند زمینه و ظرفیت کار در وطن خودش وجود ندارد و تلالوهای بسیاری در کشورهای دیگر وجود داشته باشد، طبیعی است که به کشورهای دیگر برای کار می رود.

وی تصریح کرد: بسترها و زمینه ها و امکانات و مواردی که برای نخبه متصور است اگر در کشور دیگری مهیا باشد، نخبه جوان ما بلافاصله مهاجرت می کند درنتیجه باید ابزارهای نگه داشتن نخبگان نزد مسئولان ما بسیار بسیار قوی باشد. الان دنیا، دنیای رقابت است. اگر در این رقابت، امتیازهایی به رقابت شوندگان ندهیم، آنها می روند. به عنوان مثال، عربستان سعودی با پول خود بازیکنان مطرح فوتبال را جذب می کند و بعید نیست در آینده نه چندان دور مدرسه فوتبال هم بزند.

آقای شیرخانی درباره مهاجرت سایر اقشار هم «وضعیت اقتصادی» و «دریافت حقوق» را عامل اساسی دانست و گفت: افرادی که در سطوح کارگر و یا فنی مهندسی هستند، ببینند که در کشورهای دیگر حقوق و مزایا خوب است، دست به مهاجرت می زنند. وقتی انسان در وضعیت رنج آور قرار می گیرد، دست به مهاجرت می زند. نمونه آن مهاجرت داخلی مردم سیستان و زابل به شهرهای اصفهان و کرمان و… برای بهبود کیفیت زندگی و فرار از وضعیت رنج آور مثل بادهای 120 روزه است.

وی بیان داشت: در کشورهای دارای مرز طبیعی است که مهاجرت به مثابه برشی از جامعه است و تبعات ناخوشایندی هم در آینده به دنبال خواهد داشت اما مسئله این است که این پدیده را باید براساس آن کشور دنبال کنیم و ببینیم چگونه است والا «مهاجرت» به طور مطلق در نصوص دینی هم مورد تاکید قرار گرفته است. به طور کلی، مهاجرت در کشورهای دارای مرز، در مبدا پدیده منفی تلقی می شود و برای کشورهای مقصد پدیده مثبت تلقی می گردد.

وی درباره تاثیر مهاجرت در آینده ایران اظهار داشت: اگر جلوی این روندی که آغاز شده، گرفته نشود، تاثیرات بسیار جبران ناپذیری خواهد داشت؛ چون رشد جمعیت ما کم یا منفی است و لذا جوانانی که از کشور می روند در کشورهای دیگر ماندگار می شوند و خسران ها و خسارت های فراوانی در عرصه های مختلف می گذارد چون مهاجران از هر قشری منشا اثر در جامعه هستند، وقتی اینها کم می شوند، اثر خود را نشان خواهد داد.

استاد دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به سیستم خون – خاک در ایران گفت: یکی از پیامدهای این سیستم این است که ما هنوز نتوانستیم به افغان های متولد در ایران یا افغان هایی که مادر ایرانی دارند شناسنامه بدهیم درحالیکه در کشورهای دیگر چون کانادا حمایت زیادی از مهاجران می کنند.

وی گفت: دولت باید زمینه و بسترهای فراوان و امکانات مادی و معنوی برای نخبگان فراهم کند تا با مشاهده بهبود کیفیت زندگی و کسب آرامش خاطر، انگیزه لازم برای سرمایه گذاری و اشتغال در کشور داشته باشد.
انتهای پیام