نکات تغذیه ای برای درمان اسهال / برای درمان اسهال چه بخوریم؟

به گزارش «شیعه نیوز»، برخی از افراد می پرسند برای اسهال چه قرصی بخوریم؟ در پاسخ باید گفت بهتر است با قرص و دارو جلوی اسهال را نگیرید چرا که اسهال یک واکنش طبیعی بدن برای دفع سموم یا باکتری است و جلوگیری از آن با داروهای شیمیایی توصیه نمی شود مگر اینکه پزشک آن را تجویز کند. با اصلاح تغذیه ای تا حدودی می توان اسهال خفیف را کنترل کرد.

در زمان اسهال چه بنوشیم؟

درمان اسهال آبکی با رعایت برخی نکات تغذیه ای ممکن است. یکی از بزرگترین مشکلات اسهال کم آبی بدن است. این همان چیزی است که بسیاری از افراد را به اورژانس هدایت می‌کند. اسهال باعث از دست دادن مقدار زیادی آب و الکترولیت‌های مورد نیاز بدن برای عملکرد طبیعی می‌شود. الکترولیت‌ها مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم هستند که برای فرآیند‌های مختلف بدن مورد نیاز می‌باشند.
درمان مناسب کم آبی بدن بسیار مهم است؛ در غیر این صورت، به خصوص در کودکان خردسال می‌تواند خطرناک شود. برای مدیریت یک دوره خفیف اسهال، باید مایعات و الکترولیت‌هایی را که از دست داده اید جایگزین کنید. بزرگسالان باید مقدار زیادی آب، آبمیوه‌های شفاف، آبگوشت‌های شفاف یا یک نوشیدنی ورزشی غنی از الکترولیت بنوشند.

برای درمان اسهال چه نخوریم؟

برای اسهال بزرگسالان چی خوبه؟ هنگامی که می‌خواهید یک دوره اسهال را سریع متوقف کنید، بهتر است از قهوه، نوشیدنی‌های کافئین دار، آب آلو، نوشیدنی‌های شیرین و نوشابه‌های گازدار خودداری کنید. همه این‌ها اثر ملین دارند. همچنین در صورت عدم تحمل لاکتوز، بهتر است از مصرف محصولات لبنی خودداری کنید، به این معنی که نمی‌توانید قند اصلی شیر را به خوبی هضم کنید.

از خوردن و آشامیدن غذا‌ها یا نوشیدنی‌هایی که باعث ایجاد گاز می‌شوند، مانند موارد زیر اجتناب کنید:

نوشیدنی‌های گازدار، مانند نوشابه‌های گازدار یا سلتزر
لوبیا
حبوبات
سبزیجات چلیپایی مانند کلم، کلم بروکلی و گل کلم

کودکان مبتلا به اسهال خفیف که استفراغ نمی‌کنند می‌توانند به رژیم غذایی عادی خود ادامه دهند. اگر کودک شما شروع به استفراغ کرد و اسهال او شدیدتر شد، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید. اگر اسهال بیش از دو روز طول کشید، غذا‌هایی که می‌خورید را بررسی کنید. اگر غذا‌های حاوی فیبر (مانند سبوس، غلات کامل و برنج قهوه ای) و همچنین غذا‌های چرب یا غذا‌های شیرین شده با سوربیتول مصرف کنید، اسهال می‌تواند بدتر شود.

برای درمان اسهال چه بخوریم؟

غذا‌های سفت کننده مدفوع کدامند؟ موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی پیروی از یک رژیم غذایی محدود را برای درمان اسهال توصیه نمی‌کند. اما این بدان معنا نیست که همه غذا‌ها یکسان هستند. برخی از غذا‌ها وجود دارد که باید از آن‌ها اجتناب کنید و همچنین غذا‌هایی وجود دارند که ممکن است به شما کمک کنند تا سریعتر از شر اسهال خلاص شوید. بزرگسالان ممکن است رژیم غذایی BRAT را برای کمک به توقف طبیعی اسهال امتحان کنند. این رژیم از چهار غذای ملایم و کم فیبر تشکیل شده است:

موز
برنج
سس سیب
نان تست

موز به خصوص برای کنترل اسهال بسیار مفید است. آن‌ها به بازیابی پتاسیم از دست رفته بدن شما در اثر اسهال کمک می‌کنند. با شروع بهتر شدن علائم اسهال، بزرگسالان می‌توانند غذا‌های ملایم و آسان برای هضم اضافه کنند. این شامل موارد زیر می‌شود:

سینه مرغ پخته و بدون پوست
غلات ساده
سیب زمینی پخته
سوپ مرغ با نمک

غذاهای سبک

غذا‌های ملایم و کم فیبر بهترین انتخاب بهتری هستند. برخی از غذا‌های کم فیبر عبارتند از: سیب زمینی، برنج سفید، موز، سیب، ماهی و مرغ یا بوقلمون بدون پوست. تغییر رژیم غذایی و نوشیدن آب فراوان برای جلوگیری از کم آبی می‌تواند به درمان سریعتر علائم اسهال کمک کند.

توصیه های طب سنتی برای درمان اسهال

طب سنتی، اسهال را به چند دسته تقسیم کرده است و بر اساس آن توصیه هایی می کند.
دسته بندی انواع اسهال در طب سنتی

اسهال صفراوی (گرم): این اسهال بیشتر در کسانی که میوه خام با طبع سرد (آلوچه، زردآلو و آلبالو) مصرف می‌کنند، دیده می‌شود. علائم آن زردی مدفوع همراه با بلغم است که معمولاً با درد و قرقر کردن شکم همراه است. این اسهال بیشتر در فصل تابستان شایع است و اغلب همراه با احساس حرارت از درون و شاید در برخی همراه با تب باشد!
اسهال دموی یا خونی: اسهال خونی معمولاً به علت گشادی رگ‌های روده‌ای می‌باشد که ابتدا مدفوع و بعد خون رقیق‌شده و همراه با صدای شکم و دفع باد و کف می‌باشد.
اسهال بلغمی یا سرد و تر: این اسهال ناشی از رطوبت و بلغم، ترشیده شدن غذا در معده، جوشش غذا در معده، چنگ زدن سر معده و گندیده شدن غذا در معده اتفاق می‌افتد.

راه های درمان اسهال در طب سنتی چگونه است؟

درمان اسهال صفراوی (گرم)
خوردن مواد غذایی زیر برای درمان اسهال صفراوی به شما پیشنهاد می‌شود:

خوردن انار ترش، خشخاش، گشنیز، غوره، سنجد، سیب ترش، شیر بز، برنج، ماست شیرین تازه و یا ماست کیسه‌ای، آرد برنج بوداده، دوغ یا ماست
برای قطع اسهال نوع صفراوی از سماق استفاده کنید. به این نکته توجه داشته باشید که مصرف بیش‌ازاندازه آن باعث ضرر به معده و کبد شما می‌شود.
قره‌قروت بدون نمک یک داروی درمانی برای قطع اسهال‌های نوع صفراوی می‌باشد.
میوه بالنگ همراه با عسل و مربا دافع اسهال صفراوی می‌باشد.
میوه آلبالو برای برطرف شدن اسهال صفراوی شما مؤثر است.
در صورت داشتن اسهال نوع صفراوی سعی کنید طبع خود را زیر نظر پزشک اصلاح کنید.

درمان اسهال دموی یا خونی

اگر دچار اسهال خونی هستید علف هفت‌بند استفاده کنید.
در صورت ابتلا به اسهال خونی می‌توانید به‌جای آب از شیره خرفه استفاده کنید. برای این کار ۲۵ گرم تخم خرفه را در چهار لیوان آب بجوشانید و بعد از سرد شدن بنوشید.
یک قاشق مرباخوری از پودر ختمی را در یک لیوان شیر دم‌کرده و صاف‌کرده و میل کنید. در طب سنتی گل ختمی در درمان اسهال خونی مؤثر است.
۱۰ گرم بارهنگ، ۵ گرم انیسون، ۵ گرم دانه انار، ۵ گرم خون سیاوشان تهیه کنید. همه‌ی مواد بالا را آسیاب کرده و با شربت آب‌لیمو میل کنید. این نوشیدنی ضد اسهال خونی می‌باشد.

درمان اسهال بلغمی یا سرد و‌تر

برای درمان این اسهال از روش‌های زیر کمک بگیرید:

زیره سبز، زیره سیاه و بلوط را در سرکه خیسانده و بعد از سرکه خارج کرده و بعد از هر غذا یک قاشق مرباخوری میل کنید.
خوردن دارچین با رب انار و یا خوردن مکرر مخلوطی از رب انار باکمی دارچین را تا قطع شدن اسهال رطوبتی ادامه دهید.

تدابیر پیشگیری و درمان اسهال در طب سنتی

برای پیشگیری و درمان این عارضه بهتر است از مصرف بیش از حد خوراکی‌های با مزاج گرم! و نیز مصرف زیاد میوه در افراد با غلبه صفرا پرهیز شود. برای بهبود اوضاع بیمار، مصرف خوراکی‌های فرونشاننده حرارت مانند خرفه، آبلیمو و آبغوره، پاچه گوسفند با سماق، عدسی با آبغوره، شربت‌های ترش مزه مانند شربت انار و ریباس (ریواس)، شاه‌توت و … برای پیشگیری و درمان اسهال صفراوی توصیه می‌شود.
این نکته قابل توجه است که پرهیز از مصرف شیر، خوردن میوه به خصوص هندوانه، خربزه، هلو و مانند آن، غذا‌های شور، سرخ کردنی و … برای جلوگیری از تشدید اسهال ضروری است. فرد مبتلا به اسهال نباید آب سرد بنوشد! و بهتر است برای مقابله با حرارت بدن دست‌ها و پا‌ها را مرتب با آب سرد بشوید! و گاه گاهی با پارچه ببند چرا که برای اسهال مفید است.

درباره درمان اسهال در طب سنتی

توصیه‌ها و درمان‌های خانگی متعددی برای اسهال گزارش شده است، موارد زیر در بهبود و درمان اسهال مفیدند:

استراحت کافی و رژیم غذایی سالم

در هنگام این بیماری نیاز است به اندازه کافی استراحت کرده و سعی کنید مایعات و الکترولیت‌های از دست داده بدن را با خوردن زیاد مایعات و غذا‌های ساده نظیر سوپ ساده، برنج به شکل کته، سیب‌زمینی کاملاً پخته شده و موز کاملا رسیده جبران کنید.

مصرف یک نوشیدنی خانگی برای جبران آب بدن

به یک لیوان آب جوشیده سرد شده مقداری نمک و یک قاشق چایخوری شکر اضافه نمایید. این ترکیب را پس از هر بار دفع مزاج مصرف کنید. لازم است مخلوط مورد نظر جرعه جرعه خورده شود تا از بروز استفراغ پیشگیری گردد.
خوردن سیب

سیب را رنده کرده و در بشقاب بگزارید تا قهوه‌ای شود. سپس آن را له کرده و یک بار در روز بخورید.
دم کرده زیره + دارچین + زنجبیل
یکی از راهکار‌های درمان خانگی اسهال مصرف دم کرده تهیه شده از یک قاشق چایخوری پودر زیره با همان میزان دارچین و زنجبیل خشک است. این مخلوط را در یک فنجان آب گرم حل کرده و ۳ بار در روز از آن بخورید.

چای زیره
یک قاشق چایخوری زیره خرد را در یک فنجان آب به مدت دو تا سه دقیقه بجوشانید و به آن یک قاشق غذاخوری برگ گشنیز تازه اضافه نمایید و روزی دو تا سه بار بعد از خوردن یک غذای سبک، از این چای بنوشید.
کته زیره

در هنگام بروز اسهال، کته زیره به همراه ماست مخلوط با زردچوبه مصرف کنید، آب برنج به عنوان جایگزین کته ماست مفید است.

جوشانده هل

دمنوش برای اسهال چه خوب است؟ از دیگر شیوه‌های درمان خانگی اسهال نوشیدن جوشانده هل است. به این منظور یک غلاف هل سبز را پوست کنده و دانه‌هایش را پودر کنید. نصف قاشق چایخوری پودر دانه‌ها را در یک فنجان آب جوشانده، سرد کنید و به حالت سرد بنوشید و در صورت اسهال مزمن میتوانید آن را گرم بنوشید.
شربت نعنا + ابلیمو + عسل
یک قاشق غذاخوری کامل از برگ نعنا همراه با چند قطره آبلیموی تازه و عسل یک هضم کننده مناسب بوده و تسکین دهنده اسهال مزمن است. مصرف این شربت ۲ تا ۳ بار در روز از بهترین راه‌های درمان خانگی اسهال است.

خاکشیر

از خواص خاکشیر تنظیم دستگاه گوارشی بوده و ابتلاء معده را به بیماری‌های مختلف از جمله اسهال مرتفع می‌سازد. به این منظور خوردن خاکشیر یخمال توصیه می‌شود. کمی خاکشیر را تفت دهید و با آب سرد بنوشید.
پرهیزات غذایی در هنگام اسهال در طب سنتی

اصلی‌ترین راه درمان سریع اسهال، داشتن استراحت کافی به همراه رژیم غذایی مناسب می‌باشد. نداشتن استراحت کافی، بدن را ضعیف می‌کند و شمارا مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها و مشکلات می‌سازد.
هنگام اسهال از خوردن مواد غذایی مانند غذا‌های تند، غذا‌های پرچرب، شیر و کره و روغن، مواد غذایی حاوی فیبر زیاد مانند برخی میوه‌ها و سبزی‌ها، مواد غذایی دارای قند و شکر زیاد همچنین نوشیدنی‌هایی گازدار و کافئین دار و مواد غذایی سبوس‌دار پرهیز کنید. خوردن این مواد منجر به از دست دادن آب بدن شما می‌شود.
به‌هیچ‌عنوان از لبنیات استفاده نکنید. ولی ماست و دوغ به دلیل حفظ باکتری‌های مفید در روده از این قاعده مستثنا می‌باشند.
برنج را به‌صورت کته بپزید و بخورید. کته به خاطر راحت هضم شدن آن برای معده و روده‌هایی که در اسهال دچار مشکل شده است مناسب می‌باشد.
در دوره اسهال، گوشت مرغ بخارپز شده به دلیل بافت نرم و خاصیت زودهضمی آن به شما توصیه می‌شود.
درصورتی‌که به اسهال‌های ناشی از فشار‌های عصبی دچار می‌شوید از خوردن گوشت، چربی جات، سبزی خام، آجیل، آب جو، آلو، آلوچه، شیر، سرکه، قند و شکر، غذای مانده و آب سرد خودداری کنید.
همچنین فکر زیاد و عصبانیت بیماری شما را تشدید می‌کند.
در هنگام ابتلا به اسهال از خوردن مواد غذایی زیر خودداری کنید: لوبیا، انواع توت‌ها، کلم بروکلی، کلم، گل‌کلم، نخود، قهوه، ذرت، بستنی، شیر، نخودفرنگی
از مصرف آب‌میوه‌ها جدا خودداری کنید. این مسئله هضم و گوارش آن‌ها را دشوار می‌سازد.

درمان اسهال در سفر
اگر در طول سفر دچار اسهال شدید، حداقل یک روز غذای گوشتی نخورید و با خوردن کمی اسفند (یک قاشق چای خوری) خود را درمان کنید.
عرق نعناع و بادام درختی خام نیز در رفع آن مفید است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

هرگز نباید اسهال را نادیده بگیرید. اگر دارو‌های خانگی ذکر شده در بالا را امتحان کرده اید و همچنان اسهال دارید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید. آن‌ها ممکن است دارو‌های بدون نسخه را توصیه کنند. از سوی دیگر، اگر شما یا فرزندتان اسهال مداوم یا شدید دارید یا علائم کم‌آبی بدن را تجربه می‌کنید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
علائمی در بزرگسالان که باید به پزشک مراجعه کنند:

اسهال برای سه روز یا بیشتر
معده درد شدید
مدفوع خونی یا سیاه
تب بیش از ۱۰۲ فارنهایت (۳۹ درجه سانتیگراد)
ادرار کم یا بدون ادرار
ضعف شدید
خشکی پوست و دهان
تشنگی بیش از حد
ادرار تیره

علائمی در کودکان که نیاز به ویزیت پزشک دارد

اسهال بیش از ۲۴ ساعت
پوشک در سه ساعت خیس نشده است
تب بیش از ۱۰۲ فارنهایت (۳۹ درجه سانتیگراد)
خشکی دهان یا زبان
گریه بدون اشک
خواب آلودگی غیر معمول
مدفوع سیاه یا خونی
گونه‌ها یا چشم‌های فرورفته
پوستی که هنگام نیشگون گرفتن جمع نمی‌شود

هشدار: نوزادان زیر ۳ ماه مبتلا به اسهال باید فوراً به پزشک یا اورژانس منتقل شوند. منتظر نمانید و سعی نکنید این بیماری را در خانه درمان کنید.

منابع: سلامت نیوز / طبایع