پیام‌هایی از آیه ۱۹۱ سوره آل عمران

«شیعه نیوز»: استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه ۱۹۱ سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می‌نماید.

آیه

الَّذینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلی‏ جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فی‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ

ترجمه

(خردمندان) کسانی هستند که ایستاده و نشسته و (خوابیده) بر پهلو یاد خدا می‌کنند و در آفرینش آسمان‌ها و زمین اندیشه می‌کنند (و از عمق جان می‌گویند:) پروردگارا! این هستی را باطل و بی هدف نیافریده ای، تو (از کار عبث) پاک و منزّهی، پس ما را از عذاب آتش نگهدار.

نکته‌ها

به فرموده ی امام باقرعلیه السلام، افراد سالم، نماز را ایستاده و افراد مریض، نشسته و افراد عاجز، به پهلو خوابیده، به جا آورند. [۲۱۴]

پیام‌ها

۱- نشانه‌ی خردمندی، یاد خدا در هر حال است. «اولوا الالباب الّذین یذکرون اللّه قیاماً و قعوداً و علی جنوبهم»

۲- اهل فکر، باید اهل ذکر باشند. «اولوا الالباب الّذین یذکرون … و یتفکّرون»

۳- ایمان بر اساس فکر و اندیشه ارزشمند است. «یتفکّرون فی خلق السموات و الارض ربّنا ما خلقت هذا باطلاً»

۴- ایمان و اعتراف با تمام وجود ارزش دارد. نباید به اعتراف زبانی اکتفا کرد. «یتفکّرون … ربّنا ما خلقت …»

۵ - ذکر و فکر، همراه یکدیگر ارزش است. متأسفانه کسانی ذکر می‌گویند، ولی اهل فکر نیستند وکسانی اهل فکر هستند، ولی اهل ذکر نیستند. «یذکرون… یتفکّرون»

۶- آنچه سبب رشد و قرب است، ذکر و فکر دائمی است نه موسمی. «یذکرون» و «یتفکّرون» فعل مضارع اند که نشان استمرار است.

۷- شناختِ حسّی طبیعت کافی نیست، تعقّل و تفکّر لازم است. «یتفکّرون فی خلق السموات والارض»

۸ - کسی که در آفرینش آسمان‌ها و زمین فکر کند، پی می‌برد که خالق هستی، پروردگار ما نیز هست. «یتفکّرون… ربّنا»

۹- آفرینش بیهوده نیست، گرچه همه اسرار آن را درک نکنیم. «ما خلقت هذا باطلاً»

۱۰- اوّل تعقّل و اندیشه، سپس ایمان و عرفان، آنگاه دعا و مناجات. «یتفکّرون… ربّنا… فقنا»

۱۱- اگر هستی بیهوده و باطل نیست، ما هم نباید بیهوده و باطل باشیم. «ماخلقت هذا باطلاً… فقنا عذاب النار»

۱۲- هستی هدفدار است، پس هر چه از هدف الهی دور شویم به دوزخ نزدیک می‌شویم. «فقنا عذاب النّار»

۱۳- قبل از دعا، خدا را ستایش کنیم. «سبحانک فقنا…»

۱۴- ثمره‌ی عقل و خرد، ترس از قیامت است. «اولوا الالباب… فقنا عذاب النار»

پی نوشت‌ها:

۱) تفسیر برهان، ج ۱، ص ۳۳۳. (به نقل از تفسیر راهنما)