۲۰ حدیث اخلاقی گهربار از امام هادی (ع)

«شیعه نیوز»: به مناسبت سالروز شهادت امام هادی (ع) چند حدیث اخلاقی تقدیم خوانندگان می کنیم:

۱. اُذکرْ مَصرَعَک بینَ یدَی أهلِک؛ و لا طَبیبَ یمنَعُک، و لا حَبیبَ ینفَعُک.

به یادآور آن هنگامی را که پیش روی خانواده ات در بستر مرگ افتاده ای و نه طبیبی می تواند جلو مردنت را بگیرد و نه دوستی به کارت می آید.

منبع: بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۱۱ صفحه: ۱۰۸

۲. اُذکرْ حَسَراتِ التَّفریطِ بأخذِ تَقدیمِ الحَزمِ.

افسوس های ناشی از کوتاهی نمودن در کار را به یاد آر و دوراندیشی را در پیش گیر.

منبع: بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۹ صفحه: ۱۱۱

۳. الدُّنیا سوقٌ، رَبِحَ فیها قَومٌ وخَسِرَ آخَرونَ.

دنیا، بازاری است که قومی در آن سود بُردند و شماری دیگر، زیان کردند.

منبع: تحف العقول: ص ۴۸۳. دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث جلد ۱ صفحه: ۱۱۸

۴. لا تَطلُبِ الصَّفاءَ مِمَّن کدَرتَ عَلَیهِ، ولاَ الوَفاءَ مِمَّن غَدَرتَ بِهِ، ولاَ النُّصحَ مِمَّن صَرَفتَ سوءَ ظَنِّک إلَیهِ؛ فَإِنَّما قَلبُ غَیرِک (لَک) کقَلبِک لَهُ.

صفای دوستی را از آن که دوستی‌اش را برآشفتی، مخواه. وفاداری از آن که به او نیرنگ زدی، مطلب، و خیرخواهی را از آن که بدگمانی‌ات را متوجّه او کردی، مجو؛ چرا که دل دیگری نسبت به تو، همچون دل تو نسبت به اوست.

منبع: أعلام الدین: ۳۱۲. دوستی در قرآن و حدیث – جلد ۱ صفحه: ۳۳۴

۵. إذا أخلَصتَ فی طاعَةِ اللّهِ، وَاعتَرَفتَ بِرَسولِ اللّهِ(ص) وبِحَقِّنا أهلَ البَیتِ، وسَأَلتَ اللّهَ ـ تَبارَک وتَعالی ـ شَیئا لَم یحرِمک.

هر گاه مخلصانه خدا را اطاعت کردی و به [حقّانیت ]پیامبر خدا و به حقّ (حقّانیت) ما اهل بیت اعتراف نمودی و از خداوند ـ تبارک و تعالی ـ چیزی خواستی، تو را محروم نخواهد کرد.

منبع: الأمالی للطوسی: ص ۲۸۶ ح ۵۵۵. نهج الدّعا (با ترجمه فارسی) جلد ۱ صفحه: ۴۳۸

۶. الهَزلُ فُکاهَةُ السُّفَهاءِ، وصَناعَةُ الجُّهالِ.

لودگی، شوخی نابخردان و پیشه جاهلان است.

منبع: أعلام الدین: ص ۳۱۱. الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث – جلد ۱ صفحه: ۴۱۶

۷. إنَّ المُحِقَّ السَّفِیهَ یکادُ أن یطفِئَ نُورَ حَقِّهِ بِسَفَهِهِ.

مُحِقّ نا بردبار، با نا شکیبی خود نور حقانیتش را خاموش کند.

منبع: بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۶۵ /۳. میزان الحکمه جلد ۵ صفحه: ۳۲۵

۸. العُقوقُ یعقِبُ القِلَّةَ، و یؤَدّی إلَی الذِّلَّةِ.

نافرمانی والدین، تنگدستی می آورد و به ذلّت می کشاند.

منبع: بحار الأنوار: ۷۴ / ۸۴ /۹۵. میزان الحکمه جلد ۱۳ صفحه: ۵۰۰

۹. العُجبُ صارِفٌ عَن طَلَبِ العِلمِ، داعٍ إلَی الغَمْطِ و الجَهلِ.

خودپسندی و غرور، از دانش طلبی باز می دارد و به تحقیر دیگران و جهل فرا می خواند.

منبع: بحار الأنوار: ۷۲ / ۱۹۹ /۲۷. میزان الحکمه جلد ۷ صفحه: ۵۰

۱۰. المِراءُ یفسِدُ الصَّداقَةَ القَدیمَةَ، و یحَلِّلُ العُقدَةَ الوَثِیقَةَ، و أقَلُّ ما فیهِ أن تَکونَ فیهِ المُغالَبَةُ، و المُغالَبَةُ اُسُّ أسبابِ القَطیعَةِ.

جدالگری، دوستی دیرپا را نابود می‌کند و پیمان‌های استوار را از هم می‌گسلد و کمترین نتیجه آن، پیروزی برطرف مقابل است و پیروزی، سبب اصلی جدایی است.

منبع: أعلام الدین: ۳۱۱. گفتگوی تمدن ها در قرآن و حدیث، ص: ۹۰

۱۱. إذا کانَ زَمانٌ، العَدلُ فیهِ أغلَبُ مِن الجَورِ فَحَرامٌ أن تَظُنَّ بأحَدٍ سُوءا حتّی یعلَمَ ذلک مِنهُ. و إذا کانَ زَمانٌ، الجَورُ أغلَبُ فیهِ مِن العَدلِ فلیسَ لأحَدٍ أن یظُنَّ بأحَدٍ خَیرا ما لَم یعلَمْ ذلک مِنهُ.

هر گاه روزگاری بود که عدالت در آن بر ستم غالب باشد، حرام است که به کسی گمان بد بری، مگر این که بدی او بر تو معلوم شود و هرگاه روزگاری بود که در آن بیداد بر دادگری غالب باشد، هیچ کس نباید به کسی گمان نیک برد، مگر این که خوبی او بر وی معلوم شود.

منبع: أعلام الدین: ۳۱۲. میزان الحکمه جلد ۶ صفحه: ۵۷۵

۱۲. مَن أطاعَ اللّهَ یطاعُ.

هرکه خدا را فرمان برد، مردم از او فرمان برند.

منبع: بحار الأنوار: ۷۱ / ۱۸۲ /۴۱. میزان الحکمه جلد ۴ صفحه: ۴۸۹

۱۳. مَن أسخَطَ الخالِقَ فَقَمِنٌ أن یحِلَّ بِهِ سَخَطُ المَخلوقینَ.

هر که آفریدگار را ناخشنود کند، سزاوار است که مورد خشم و ناخشنودی آفریدگان قرار گیرد.

منبع: بحار الأنوار: ۷۱ / ۱۸۲ /۴۱. میزان الحکمه جلد ۴ صفحه: ۴۸۹

۱۴. العِتابُ خَیرٌ مِن الحِقْدِ.

سرزنش کردن بهتر است از کینه به دل گرفتن.

منبع: بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۶۹ /۴. میزان الحکمه جلد ۳ صفحه: ۱۳۷

۱۵. خَیرٌ مِن الخَیرِ فاعِلُهُ.

از خوبی بهتر، کسی است که خوبی می کند.

منبع: بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۳ صفحه: ۵۶۹

۱۶. أجمَلُ مِن الجَمیلِ قائلُهُ.

از زیبایی زیباتر، کسی است که زیبا می گوید.

منبع: بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۳ صفحه: ۵۶۹

۱۷. و قد سُئلَ عنِ التّوبةِ النَّصُوحِ ـ: أنْ یکونَ الباطِنُ کالظّاهِرِ و أفْضَلَ مِن ذلک.

در پاسخ به سؤال از توبه نصوح ـ فرمود: توبه نصوح این است که باطن، همچون ظاهر، و بهتر از آن شود.

منبع: بحار الأنوار: ۶ / ۲۲ /۲۰. میزان الحکمه جلد ۲ صفحه: ۱۳۵

۱۸. لَمّا کلَّمَ اللّه‌ موسَی بنَ عِمرانَ(ع) قالَ موسی:… إلهی ! فَما جَزاءُ مَن کفَّ أذاهُ عَنِ النّاسِ، وبَذَلَ مَعروفَهُ لَهُم؟ قالَ: یا موسی ! تُنادیهِ النّارُ یومَ القِیامَةِ: لا سَبیلَ لی عَلَیک.

چون خدا با موسی بن عمران(ع) سخن گفت، موسی(ع) گفت:… معبودا ! پاداش کسی که آزار خویش را از مردم باز دارد و به آنان نیکی کند، چیست؟

خدا فرمود: «ای موسی! در روز قیامت، آتش، او را بانگ می‌زند که: مرا به تو دسترس نیست».

منبع: الأمالی للصدوق: ص ۲۷۶ ح ۳۰۷. بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث – جلد ۲ صفحه: ۵۱۴

۱۹. لا تُدرَک فَضائِلُنا.

فضیلت های ما درک نمی شوند.

منبع: تحف العقول: ص ۴۷۹. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۹ صفحه: ۵۵۶

۲۰. الغِنی قِلَّةُ تَمَنّیک، وَالرِّضا بِما یکفیک.

توانگری، در این است که تمنّایت اندک باشد و به آنچه تو را بسنده می کند، خرسند باشی.

منبع: الدرّة الباهرة: ص ۴۱. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۶ صفحه: ۱۵۲

انتهای پیام