آدرس اشتباه درباره ارتباط آمار سقط جنین با غربالگری

به گزارش «شیعه نیوز»، یک استاد دانشگاه و متخصص زنان با تاکید بر اینکه بیشتر سقط جنین‌ها پیش از رسیدن به مرحله غربالگری است که دلایل اقتصادی و اجتماعی دارد، ارتباط دادن آمار سقط جنین به غربالگری جنین را واقعی ندانست.

 توئیت چند روز اخیر کبری خزعلی رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی با موضوع لغو اجبار غربالگری جنین، واکنش‌های بسیاری به همراه داشت و چاره‌ای جز حذف آن برای وی باقی نگذاشت. خزعلی از طرفداران افزایش جمعیت و مخالف دخالت پزشکی در امور مربوط به ناهنجاری‌های جنین و سقط آن بوده و در طول سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری را برای سخت‌تر کردن شرایط سقط جنین کرده است.

وی در توئیت خود که هیچ‌کدام از نمایندگان مجلس صحت محتوای آن را تائید نکردند، نوشته بود: عرض تبریک به مادران و پرسنل خدوم وزارت بهداشت. بالاخره با تلاش برخی از نمایندگان انقلابی مجلس اجبار به غربالگری توسط مادر و پزشکان با تجویزهای غیراستاندارد و غیرمتقن علمی (که باعث قتل جنین می‌شد) برداشته شد. حالا دیگر هیچ پزشک و مادری مجبور به غربالگری و کشتن جنین نیست.

عباس عبدی در واکنش به این توئیت نوشت: «این سیاست منجر به افزایش نوزادان سالم نمی‌شود و فقط معمولان را زیاد می‌کند. این سیاست از مخالفت با دوش و دفاع از گنداب خزینه بدتر است. وزارت بهداشت چگونه اجازه می‌دهد این بدنامی در کارنامه آنان ثبت شود؟ سیاستی که با زحمت فراوان تصویب شد و به راحتی لغو گردید.»

طیبه سیاووشی نماینده سابق مجلس نیز از کسانی بوده که واکنش نشان داد و گفت: با همین آزمایش غربالگری، از تولد کسانی که ناخواسته با سختی‌های بسیاری متولد می‌شوند جلوگیری می‌شود. جامعه ما نیاز به افزایش جمعیت دارد اما نیازمند یک جمعیت کیفی است. قرار نیست خانواده‌های بی‌بضاعت به این دلیل که نمی‌توانند هزینه‌های تست غربالگری را بپردازند، فرزندانی به دنیا بیاورند که به دلیل مشکلات ژنتیکی، از لحاظ جسمی یا روانی معلولیت دارند.

در طول چند روز گذشته برخی گمانه‌زنی‌ها مطرح شد که ممکن است مجلس با حذف بودجه غربالگری در لایحه بودجه سال آینده، به نوعی هزینه‌های غربالگری از زیر چتر بیمه خارج کرده باشد؛ البته به گفته سیاووشی، ظاهرا لابی‌گری‌های خزعلی سبب حذف بودجه این موضوع در لایحه بودجه ۱۴۰۰ شده است.

از شکایت پزشکان تا عدم تائید سخنگوی مجلس
البته اظهارنظرهای وزارت بهداشت و نمایندگان مجلس درباره این توئیت جنجالی، اعتبار صحبت‌های خزعلی را زیر سوال برد. ابتدا کیانوش جهانپور رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه غربالگری بیماری‌های ژنتیکی جنین، هیچگاه اجباری نبوده و دستورالعمل وزارت بهداشت در این رابطه با مشارکت آگاهانه و داوطلبانه والدین، عملی شده در توئیتی نوشت: وزارت بهداشت بعنوان تولیت سلامت در قبال تولد کودکان سالم و سلامت نسل آینده، خود را مسئول می‌داند؛ غربالگری بیماری‌های ژنتیکی که برپایه شواهد علمی و فناوری‌های موجود، پیشگیری از آن فراهم باشد، سیاستی در راستای ارتقای سلامت عمومی است.

همچنین ناهید خداکرمی عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی در توئیتی در واکنش به این موضوع نوشت: پزشکان و متخصصان باید بگویند غربالگری باشد یا نه. پزشک و ماما به مادر مشاوره می‌دهند اما مادر می‌تواند این کار را نکند اما گاهی دیده شده مادر با به دنیا آوردن نوزاد معلول طرح شکایت کرده و می‌گوید چرا اجبار نکردید و بسیاری از پزشکان در مراجع قضایی محکوم شده‌اند.

محمدعلی فرهنگی سخنگوی مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به این موضوع اعلام کرد، موضوع غربالگری بانوان باردار نه در کمیسیون‌های مجلس مطرح است و نه به‌طور جدی مطرح می‌شود، بلکه نظری در یکی از فراکسیون‌ها مطرح شده و در این زمینه تصمیم‌گیری نشده است.

به گفته فرهنگی، گاهی موضوعی به عنوان پیشنهاد در یک فراکسیون غیرسیاسی مطرح می‌شود یا به عنوان دیدگاه شخصی یک نماینده است اما به عنوان نظر مجلس شورای اسلامی منعکس می‌شود.

البته مجید انصاری عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ نیز با بیان اینکه این مساله ارتباطی با کمیسیون تلفیق ندارد و به کمیسیون مشترک «جوانی جمعیت و تعالی خانواده» مربوط می‌شود گفته؛ این کمیسیون مشترک روی طرح جوانی جمعیت و تعالی جمعیت کار می‌کند که هنوز بررسی آن به پایان نرسیده است. مساله غربالگری در کمیسیون مشترک مطرح شده اما نه با عنوانی که در اخبار منتشر شد. بسیاری معتقدند فراهم آوردن زمینه افزایش جمعیت باید با اصلاح وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور و فرهنگ‌سازی در این زمینه فراهم شود نه با توسل به تصمیم‌های نسنجیده که کیفیت زندگی افراد را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

با این حال براساس آنچه خبرگزاری فارس نوشته، از مجلس خبر می‌رسد شماری از نمایندگان هنوز مایل به رایزنی درباره پیامدهای حذف غربالگری در همه سنین هستند. به همین منظور خبرها بیانگر این است که بحث و بررسی بیشتر بین جزئیات این مصوبه هنوز بین نمایندگان مجلس در جریان است. طرح حذف اجباری غربالگری شامل دو بند بوده که بند اول آن مربوط به حذف غربالگری برای همه سنین است.

ضابطه‌مند کردن غربالگری باید توسط متخصصان انجام شود
دکتر شیرین نیرومنش متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با ایرناپلاس با بیان اینکه غربالگی نزدیک به ۱۷ سال است در کشور و همه دنیا انجام می‌شود، افزود: تعداد موارد سقطی که به دلیل غربالگری انجام می‌شود کمتر از نیم درصد و کمتر از سقط طبیعی حاملگی است که مادر هیچ مراجعه‌ای به پزشک نداشته.

وی با بیان اینکه ضابطه‌مند کردند غربالگری در کشور باید با نظر افراد متخصص انجام شود که مجهز به علم روز در زمینه زنان و زایمان هستند، تصریح کرد:‌ نباید اجازه اظهارنظر به افرادی داده شود که تخصصی در این زمینه ندارند. این موضوعی علمی بوده و نیازمند بحث و بررسی علمی است.

ارسال داروی سقط جنین به خانه‌های مردم با پیک‌موتوری
نیرومنش با بیان اینکه این روزها مباحثی در جامعه مطرح می‌شود که همه سقط‌های انجام شده در کشور نتیجه غربالگری است، افزود: بیشتر سقط‌های کشور، خودخواسته است و مادران به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی علاقمند به نگهداری فرزند خود نیستند و اصلا اجازه رسیدن جنین به مرحله غربالگری را نمی‌دهند. با کمل تعجب، ما با افرادی مواجه می‌شویم که برخلاف ظاهر و تفکرات خود به راحتی دو یا سه جنین خود را سقط می‌کنند. در این میان داروی سقط به راحتی از ناصرخسرو تهیه می‌شود و افرادی وجود دارند که داروی سقط را به‌راحتی به در منازل متقاضیان ارسال می‌کنند و جنین پیش از اینکه به مرحله غربالگری برسد، سقط می‌شود و همین موضوع سبب افزایش آمار سقط جنین در کشور شده است.

خانواده‌، تصمیم‌گیرنده نهایی
نیرومنش ادامه داد: غربالگری یک سونوگرافی و آزمایش است؛ خود غربالگری منجر به سقط نمی‌شود بلکه آگاهی به پزشک و والدین داده می‌شود که آیا جنین در آینده احتمال اختلال کرموزومی و نقص بدن دارد یا نه. در این میان هستند والدینی که معتقدند در صورت نقص جنین نیز نمی‌خواهند آن را سقط کنند که نظر آنها هم قابل احترام است. در واقع خانواده تصمیم‌گیرنده نهایی بوده و ما فقط به عنوان پزشک به آنها مشاوره می‌دهیم.

وی اضافه کرد: ممکن است به برخی از خانواده‌ها و نه همه، پیشنهاد شود برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش آمینوسنتز انجام دهند. متاسفانه برخی از آزمایش‌های آمینوسنتز توسط متخصصان رادیولوژی انجام می‌شود در حالی که این کار باید توسط متخصصان پریناتال انجام شود.
«ما از سال ۸۲ در حال آموزش متخصصان پریناتال در استان‌های مختلف هستیم تا بتوانند سونوگرافی غربالگری را اصولی انجام داده و آن را درست تفسیر کنند و مشاوره دقیقی به خانواده‌ها ارائه شود. بنابراین اگر نیاز به آمینوسنتز باشد این کار باید توسط فوق تخصص پریناتولوژی انجام شود.»

به گفته نیرومنش، اگر آمینوسنتز توسط افراد متخصص و اصولی انجام شود میزان سقط ناشی از آن کمتر از نیم درصد است. تحقیقاتی در جهان وجود دارد که حتی میزان سقط زنانی که هیچگونه دستکاری نمی‌شوند و از اول تا آخر حاملگی به پزشک هم مراجعه نمی‌کند بیشتر از میزان سقط آمینوسنتز است.
حتی مواردی وجود دارد، خانمی که غربالگری می‌شود منتظر گذشت زمان و رسیدن به هفته ۱۶ برای انجام آمینوسنتز است اما زمان مراجعه متوجه می‌شویم جنین در رحم از بین رفته است. بنابراین بسیاری از حاملگی‌ها اگر دستکاری هم نشوند به ۹ ماهگی نمی‌رسند. اما وظیفه گروه پریناتال این است که غربالگری را درست انجام داده و مشاوره درست ارائه کنند.

دلایل عمده سقط‌ها
وی با تاکید بر اینکه همه سقط‌هایی که در کشور به دلیل مسائل اجتماعی و اقتصادی انجام می‌شود نباید به نام آمینوسنتز و غربالگری نوشت، ادامه داد: در بسیاری از کشورها غربالگری جنین رایگان است یا بخش قابل ملاحظه‌ای از هزینه‌های آن را دولت پرداخت می‌کند.
کشورهای اروپایی و آمریکایی و بسیاری از کشورهای آسیایی سال‌هاست غربالگری را انجام می‌دهند و هرساله کنفرانس‌های متعددی در این زمینه برگزار می‌کنند و پیشرفت‌های علمی به سمتی رفته است که بیماری‌های جنین پیش از تولد تشخیص داده شود. در حال حاضر قادر به تشخیص بعضی بیماری‌های کلیوی در جنین هستیم که در حالت عادی در سن ۴۰ تا ۵۰ سالگی تشخیص داده می‌شود. با این تشخیص بعد از به دنیا آمدن کودک می‌توان با پیشگیری و مراقبت‌های لازم مانع از دست رفتن کلیه در بزرگسالی شد.

جامعه نیازمند جمعیت سالم
وی ادامه داد: اینها راه حل مناسب برای افزایش جمعیت نیست. جمعیت سالم که از نظر جسمی و ذهنی سالم باشند می‌تواند به سرمایه ملی جامعه تبدیل شده و تولید علم و ثروت کنند. در حال حاضر شرایطی وجود دارد که سرمایه‌های ملی به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. برای این مسائل باید فکری شود. باید شرایط اقتصادی، اجتماعی و رفاه جامعه ارتقا یابد تا مردم به فرزندآوری و تولد فرزندان سالم ترغیب شوند.