پاداش شاد کردن دل شکسته در روایات امیرالمومنین

شیعه نیوز: امیرالمومنین امام علي عليه السلام فرمودند: اي كميل! خانواده‌ات را فرمان ده كه روزها برای به دست آوردن بزرگواري و شب‌ها در رفع نياز خفتگان بكوشند.
سوگند به خدايي كه هر صدايي را مي‌شنود! هر كس دلي را شاد كند خداوند از آن شادي لطفي براي او قرار دهد كه به هنگام مصيبت چون آب زلالي بر او باريدن گرفته و تلخي مصيبت را بزدايد.

متن حدیث:
يا كميل مر اهلك ان بروحوا في كسب المكارم و يدلجوا في حاجة من هو نائم فوالذي وسع سمعه الاصوات ما من احد اودع قلبا سرورا الا و خلق الله له من ذلك السرور لطفا فاذا انزلت به نائبة جري اليها كالماء في انجداره حتي يطردها عنه.

«نهج البلاغه، حکمت 257»

ما در سرتاسر دستورات دینی و روایت خود فراوان داریم احادیث و سخنانی که تاکید کرده اند بر شاد ساختن دل مومنی و در پی آن نیز به ذکر ثواب های آن پرداخته اند. از این جمله در اصول کافی جلد 2، از امام محمد باقر (ع) نقل شده است که ایشان فرموده اند: «... هیچ عبادتی نیزد خدا از داخل کردن سرور و خوشحالی بر مومن محبوب تر نیست.» و در حدیثی دیگر فرموده اند: «خداوند به حضرت موسی وحی فرمود: ای موسی! من بندگانی دارم که بهشت را برایشان مباح می کنم و ایشان را در بهشت حاکم و مختار می نمایم. پس موسی گفت: پروردگارا! ایشان که فرمودی چه گروهی هستند؟ حق تعالی فرمود: این ها گروهی هستند که دل برادر مومن خود را شاد و خوشحال نموده اند!»

البته باید به این نکته توجه نمود که شاد نمودن دل هر شخصی دارای ثواب و حسنات خود هست به نحوی که در عین الحیات علامه مجلسی به نقل از اصول کافی آمده است که امام محمد باقر (ع) در حدیثی دیگر فرموده اند: «در سرزمین پادشاه جبار و ستمگری، مومنی بود که آن پادشاه به اذیت او می پرداخت و آن مومن سرانجام مجبور به گریختن از آن سرزمین شد و به بلاد کفر و شرک رفت و به یکی از مشرکان پناه برد. آن مشرک او را به خانه ی خود بُرد و با وی به مهربانی رفتار کرد (و در مجموع دل او را با کار خود شاد نمود). پس از مدتی که آن فرد مشرک مُرد؛ حق تعالی به او وحی نمود: به عزت و جلال خودم سوگند! اگر تو برای تو در بهشت جایی بود، تو را در آن منزل می دادم، ولی بهشت بر کسی که با شرک مُرده است حرام است!

پس به آتشی [آتش جهنم] دستور می دهم که تو را بترساند اما نسوزاند و آزارت ندهد و...» و چنانچه شاهدیم شاد کردن دل آن فرد مومن از سوی مردی در سرزمین مشرکین باعث نجات وی از آتش جهنم شده است و همچنین در روایتی دیگر به سند معتبر در اصول کافی جلد 2، از امام صادق (ع) نقل شده است که ایشان فرموده اند: «خداوند به حضرت داود وحی نمود که: بنده ای از بندگان من کار نیکی انجام می دهد و به سبب آن، بهشت را برای او مباح می گردانم! حضرت داود گفت: پروردگارا! آن کار نیک و حسنه چیست؟ حق تعالی فرمود: او به شاد نمودن دل بنده ی من می پردازد، اگرچه آن شاد نمودن به اندازه ی یک دانه ی خرما باشد، من آن را نیز می پذیرم و آن کار را برای او ثبت می نمایم...» و همچنین در عین الحیات از امام صادق (ع) نیز روایت دیگری به این مضمون نقل شده است که ایشان فرموده اند: «هر کس مومنی را خوشحال کند، حضرت رسول (ص) را خوشحال کرده و هر کس حضرت رسول (ص) را خوشحال و مسرور کند، خداوند را مسرور و خوشحال نموده است.

در روایتی دیگر به نقل از اصول کافی جلد 2 و بحارالانوار جلد 74، درباره ی همراه بودن شاد کردن دل مومن در دنیا، به شکل مَلکی در مراحل مرگ و پس از آن، از سریر صراف نقل شده است که: در خدمت امام صادق (ع) بودم... حضرت رو به من کردند و فرمودند: می خواهی مرتبه و منزلت مومن در نزد خدا را برایت بیان کنم؟ گفتم: بله!

فرمودند: چون خداوند اراده می کند که مومنی را قبض روح نماید، دو مَلَک که بر او موکل بوده اند به آسمان می روند و می گویند: پروردگارا! این بنده ی تو، بنده ی نیکویی بود، به طاعت تو مسارعت می کرد و از معصیت دوری. اکنون تو قبض روح او نمودی، ما را بعد از این به چه کاری امر می فرمایی؟

خداوند عظیم الشأن می فرماید: به دنیا بروید و در کنار قبر بنده من باشید و من را تمجید، تسبیح و تهلیل و تکبیر کنید و ثواب آن ها را برای بنده ی من بنویسد، تا او را از قبر مبعوث کنم و برانگیزمش.
سپس حضرت فرمودند: می خواهی باز هم از فضیلت مومن بگویم؟ گفتم: بلی!

فرمودند: چون خداوند مومن را از قبرش مبعوث می گرداند، همراه با آن مومن از قبرش صورتی بیرون می آید و در جلوی وی به حرکت درمی آید. پس مومن هر هولی از احوال قیامت را که می بیند، آن صورت به او می گوید: جزع مکن و مترس و اندوهناک مشو! تو را بشارت باد به سُرور و کرامت از جانب خداوند. پس تا جایگاه حساب رسی با او می آید. حق تعالی حساب او را آسان می نماید و دستور می فرماید که او را به بهشت ببرند و در این حال نیز باز هم آن صورت در جلوه ی او در حرکت است. پس مومن به او می گوید: خداوند تو را رحمت کند! چه همراه نیکی بود که با من از قبر بیرون آمدی و پیوسته من را به سرور و کرامت از جانب خدا بشارت می دادی تا اینکه مرا به بهشت رساندی. راستی تو کیستی؟

آن صورت به او می گوید: من آن سُرور و شادیم که در دنیا بر دل برادر مومن خود داخل کردی. خداوند من را از آن سُرور و کار تو خلق نمود، تا تو را پیوسته بشارت دهم به بهشت.»