تقابل دو ولیعهد در زمین یمن

حسن هانی‌زاده

شورای انتقالی جنوب یمن که از حمایت امارات برخوردار است، یکشنبه هفتم اردیبهشت ماه در استانهای جنوبی یمن حکومت خودمختار اعلام کرد و در آن وضعیت فوق‌العاده را به مرحله اجرا گذاشت.

این اقدام تقابل عربستان و امارات در زمین یمن تلقی می شود. عربستان سعودی طی 5 سال گذشته و با صرف هزینه ای معادل 350 میلیارد دلار نتوانسته به اهداف خود دست یابد. از سویی دیگر با تداوم اختلافات بین ریاض و ابوظبی، امارات تصمیم به خروج از ائتلاف عربستان سعودی گرفت. در ادامه نیروهای مخالف عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی یمن را در عدن سازماندهی کرد. از حدود یک سال گذشته نیز شورای انتقالی یمن نیز با کمک امارات متحده عربی ایجاد شد و در سال گذشته این شورا توانست بخش وسیعی از تأسیسات نظامی و مراکز دولتی را در عدن اشغال کند و اعضای کابینه منصور هادی تصمیم گرفتند که به ریاض پناه ببرند. در نتیجه این تحولات یک نوع تقابل غیر مستقیم بین عربستان سعودی و امارات متحده عربی شکل گرفت. در این راستا عربستان سعودی به دلیل شرایط موجود مانند کاهش شدید قیمت نفت، بحران سیاسی داخلی و بحران کرونا سیگنال هایی را برای انصارالله یمن فرستاد تا آمادگی خود را برای آتش بس پایدار در یمن اعلام کند. اما نیروهای انقلابی، ارتش یمن و همچنین انصارالله پیش شرط هایی را برای قبول آتش بس اعلام کردند که نظارت سازمان ملل برای پیشبرد آتش بس و خروج نیروهای عربستان از یمن را شامل می شد.

یکی دیگر از دغدغه های انصارالله حفظ وحدت و تمامیت ارضی یمن است و با هر اقدامی که خطر تجزیه را به همراه داشته باشد مخالف است و خط قرمزی برای آنان تلقی می شود. آنها همچنین با اعلام خودمختاری شورای انتقالی جنوب یمن مخالفت کرده اند و حضور امارات متحده عربی و نیروهایش در عدن نیز خشم انصارالله را برانگیخته است و در این راستا آنها با تقویت خود درصدد آن هستند که هر دو نیروی وفادار به عربستان و امارات را از یمن اخراج کند.

از سوی دیگر نیز باید در نظر داشت که توافق ریاض نیز لغو شده است و با توجه به اینکه در سال گذشته بین شورای انتقالی جنوب یمن در عدن و همچنین نیروهای منصور هادی در ریاض توافقاتی شکل گرفت که طی آن قرار شد منصور هادی بخشی از نیروهای شورای انتقالی جنوب یمن را به رسمیت بشناسد و همچنین آنها را وارد کابینه کند. اما در طول یکسال گذشته چنین امری تحقق نیافته است و متعاقبا شورای انتقالی نیز احساس کرد که منصور هادی از زیر بار تعهداتش شانه خالی کرده است و همین امر موجب شد تا آنها بار دیگر دست به شورش بزنند و اعلام خودمختاری کنند.

درگیری هایی کنونی بیشتر بین نیروهای وفادار امارات متحده عربی و نیروهای وفادار عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور فراری یمن است در عدن آغاز شده و باعث بروز اختلاف بین ریاض و ابوظبی شده است. ضمن اینکه باید در نظر داشت که امارات با توجه به توان موشکی انصارالله بیم آن دارد که در آینده مراکز اقتصادی اش مورد اصابت قرار گیرد؛ بنابراین امارات در تلاش است تا بخش وسیعی از یمن و همچنین باب المندب را در تصرف خود داشته باشد. با این تفاسیر اعلام خودمختاری شورای انتقالی جنوب یمن در واقع بیانگر تقابل ولیعهد عربستان و ولیعهد امارات در زمین یمن است.

نکته دیگری که باید مدنظر داشت این است که اماراتی ها احساس می کنند ادامه جنگ یمن و در کنار عربستان بودن هزینه های مالی و سیاسی سنگینی بر آنان تحمیل می کند، لذا آنان ضمن واقف بودن به توانایی های انصارالله سعی می کنند یک نوع همسویی با ایران داشته باشند تا اختلافات گذشته نیز به تدریج رفع شوند. در نتیجه می توان گفت که وجود چنین عواملی سبب شده تا امارات متحده عربی در مقابل زیاده خواهی های عربستان سعودی ایستادگی کند.