کرونا حج امسال را لغو می‌کند؟

به گزارش «شیعه نیوز»، وب‌سایت عرب نیوز، در گزارشی با اشاره به شیوع کرونا در جهان و از جمله در عربستان، به سابقه تعلیق یا عدم برگزاری این مراسم بزرگ دینی پرداخته است.

آیا حج، که سالانه میلیون‌ها مسلمان را به زادگاه اسلام در عربستان سعودی می‌کشاند، امسال به دلیل بیماری همه‌گیر کروناویروس جهانی به حالت تعلیق درآمده است؟ این سؤال در ذهن میلیون‌ها مسلمان در سراسر جهان که قرار است از اواخر ماه جولای(اواسط مرداد ماه) حج را به جای بیاورند، وجود دارد.

اظهارات محمد صالح بن طاهر بِن‌تِن، وزیر حج و عمره عربستان سعودی در روز ۳۱ مارس(۱۲ فروردین) در تلویزیون دولتی الاخباریه انعکاس گسترده‌ای در جهان داشت.

وزیر حج و عمره عربستان سعودی گفت: «از برادران مسلمان در سراسر جهان خواسته‌ایم تا اعلام کامل برنامه‌های حج امسال صبر کنند. ما از جهانیان خواسته‌ایم تا زمانی که مسیر این بیماری همه‌گیر روشن نشود، مواظب گروه‌های حج باشند و امنیت خاطر زائران و بهداشت عمومی را در اولویت خود قرار دهند».

وزارت بهداشت عربستان سعودی اقدامات احتیاطی را برای کنترل شیوع کرونا در مکه و مدینه انجام داده است. با این وجود در مجموع بیش از ۴۸۰ مورد تأیید شده تاکنون در دو شهر مقدس مکه و مدینه گزارش شده است.

ماه گذشته دولت عربستان، حج عمره را تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآورد، تمام پروازهای مسافری بین‌المللی را به‌طور نامحدود متوقف و ورود و خروج در چندین شهر از جمله مکه و مدینه را ممنوع کرد. در میان بیش از ۲ هزار مورد از ابتلا به ویروس کرونا در عربستان سعودی ۲۵ مرگ گزارش شده است.

با این همه این اولین‌بار نیست که مراسم حج در عربستان سعودی به حالت تعلیق درآمده است. براساس گزارشی که از سوی بنیاد تحقیقات و بایگانی مؤسسه پادشاه عبدالعزیز(دارا) منتشر شده است، آئین حج از قرار برای نخستین‌بار در سال ۹۳۰ میلادی(۳۰۹ شمسی) بر اثر حمله قرامطه به حجاج و شورش علیه خلیفه عباسی در روز هشتم مراسم مختل شد. قرمطینان مراسم حج را بت‌پرستی می‌دانستند و در آن سال ۳۰ هزار زائر خانه خدا را کشتند. بر اثر این حمله مراسم حج برای ۱۰ سال برگزار نشد.

بار دوم در سال ۹۶۸ میلادی(۳۴۷ شمسی)، مراسم حج به علت شیوع یک بیماری که قربانیان فراوانی بر جای گذاشت، لغو شد. در آن زمان شترها نیز که زائران از آنها برای سفر به مکه استفاده می‌کردند، بر اثر قحطی تلف شدند. در آن سال فقط شمار قابل ملاحظه‌ای از مردم مصر توانستند خود را به مکه برسانند. اما مردم مصر در سال ۱۰۰۰ میلادی(۳۷۹ شمسی) نیز به علت بالا بودن هزینه زندگی نتوانستند برای زیارت خانه خدا به مکه سفر کنند.

براساس اسناد دارا، به‌مدت ۲۹ سال هیچ کس از مصر و شرق برای زیارت خانه خدا به مکه نیامد و در سال ۱۰۳۰ میلادی(۴۰۹ شمسی) فقط شمار معدودی از عراق به مکه آمدند.

در سال ۱۰۹۹ میلادی(۴۷۸ شمسی) هیچ‌کس برای انجام مناسک حج به مکه نیامد زیرا جهان اسلام درگیر جنگ‌های گوناگون بود.

۵ سال قبل از این تاریخ، صلیبیون به علت تفرقه بین زمامداران مسلمان توانستند بیت‌المقدس را تصرف کنند و به علت همین جنگ‌ها، در آن سال هیچ‌کس نتوانست خود را به مکه برساند.

در سال ۱۱۶۸ میلادی(۵۴۷ شمسی) سعدالدین شیرکو تلاش کرد تا دامنه تصرفات دولت زنگی را به مصر تعمیم دهد و در نتیجه در آن سال نیز مصری‌ها نتوانستند به مکه سفر کنند. در قرن سیزده میلادی نیز بار دیگر سفر به مکه با مشکل روبه‌رو شد.

در سال ۱۷۹۸ میلادی(۱۱۷۷ شمسی) با لشکرکشی ناپلئون به مصر بار دیگر را‌ه‌ها برای سفر به مکه ناامن شد. با گذشت دو قرن از آن تاریخ، اکنون شیوع ویروس کرونا برگزاری مناسک حج در سال جاری را با تردید روبه‌رو ساخته است.

هانی نصیره، نویسنده و دانشگاهی مصری می‌گوید: در صورت ادامه شیوع کرونا احتمال لغو مراسم حج دور از ذهن نخواهد بود. اگر مراسم لغو شود تصمیمی عاقلانه و کاملاً شرعی خواهد بود چون خداوند در قرآن می‌فرماید خود را به کشتن ندهید و پیامبر(ص) به صحابه خود درباره خطر بیماری‌های واگیر هشدار داده است.

وی گفت: کشورهای اسلامی از جمله ایران و ترکیه تلفات فراوانی متحمل شده‌اند و نباید کاری کنیم تلفات بیشتری به بار بیاید. برگزاری مناسک حج در این شرایط عاقلانه نیست و اسلام هم آن را تأیید نمی‌کند. اگر من مفتی بودم دستور تعلیق مراسم حج را صادر می‌کردم.

احمد القمدی، از اساتید مطالعات اسلامی می‌گوید: حج مراسمی نیست که حتماً باید در زمان خاصی از زندگی مسلمانان انجام شود و افراد پس از مستططیع شدن هر زمان که خواستند می‌توانند به خانه خدا مشرف شوند.

این کارشناس مسائل اسلامی گفت: خود پیامبر اسلام نیز در سال اولی که حج برای مسلمانان اجباری شد، به زیارت خانه خدا نیامد. حفظ جان مسلمانان مهمتر از برگزاری مناسک حج است و حج اصولا مناسکی مبتنی بر عقل است و چنانچه شرکت در مراسم حج سلامت مسلمانان را به خطر اندازد، باید از ان اجتناب کرد.