دلایل بهبود روابط مغرب و عربستان

به گزارش «شیعه نیوز»، سفر اخیر رئیس‌جمهور الجزائر به ریاض، «محمد ششم» شاه مغرب را نیز به فکر بهبود روابط با ریاض انداخت و او سریعا «فؤاد عالی الهمه» مشاور اول خود را در روز ۲۶ فوریه (۷ اسفند) برای دیدار با «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی به ریاض اعزام کرد.

با این حال شاه مغرب دست از روابط خوب با قطر برنداشت و یک روز پس از دیدار مشاورش با بن سلمان، «ناصر بوریطه» وزیر خارجه مغرب نیز به دیدار «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر رفت.

اهمیت سفر رئیس‌جمهور الجزائر به ریاض از آن جهت است که الجزائر حامی اصلی جبهه پولیساریو است لذا حل اختلافات سیاسی بین مغرب و عربستان از جوانب مختلف می‌تواند به نفع دو طرف باشد و به جنگ دیپلماتیک مغرب علیه جبهه پولیساریو، مشروعیت ببخشد.

طبق گزارش وبگاه «الخلیج الجدید»، اوایل سال جاری رباط موفق شد تعدادی از کشورهای کوچک آفریقایی را به بازگشایی کنسولگری در صحرای غربی متقاعد سازد که با واکنش سریع الجزائر مواجه شد و سریعا سفیر خود در ساحل عاج را پس از افتتاح کنسولگری این کشور در شهر العیون، برای مشورت احضار کرد.

جبهه پولیساریو حتی با حمایت الجزائر و آفریقای جنوبی موفق شد موقعیت خود را در داخل اتحادیه آفریقا تقویت کند و شاید به همین دلیل بود که عربستان سعودی تصمیم گرفت اجلاس عربی- آفریقایی را که قرار بود ۱۶ مارس در ریاض برگزار شود، به تعویق انداخت چرا که قرار بود از جبهه پولیساریو نیز برای این اجلاس دعوت شود.

به نظر می‌رسد که مخالفت بن سلمان با استقبال از جبهه پولیساریو مورد قبول دیپلمات‌های مغرب واقع شد اما رئیس‌جمهور الجزائر جسارت زیادی به خرج داده و بنا به درخواست شاه سعودی به این کشور سفر کرد و این نخستین سفر تبون به یک کشور خارجی پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری در دسامبر سال گذشته بود و به دنبال آن شاه مغرب نیز به سرعت مشاور خود و بوریطه را عازم سفر به ریاض کرد که گفته می‌شود زمینه‌سازی برای سفر شاه به ریاض است.

در همین ارتباط یک منبع دیپلماتیک گفته بود که کشورش برای برگزاری کنفرانس بین‌المللی جهت کمک به تحقق آشتی بین ریاض و دوحه آماده می‌شود و به نظر می‌رسد که سیاست بی‌طرفی مغرب باعث شده که گزینه مناسبی برای ایفای نقش میانجی بین ریاض و دوحه باشد.

ریاض اواسط دهه هشتاد نیز در اوج جنگ بین مغرب و جبهه پولیساریو به رباط برای احداث دیوار شنی در صحرای غربی کمک کرد.

در سال ۲۰۱۲ کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس از جمله عربستان، امارات، قطر و کویت برای ارائه کمک پنج میلیارد دلاری به مغرب جهت کمک به پروژه‌های زیرساختی محلی آن و حمایت از اقتصاد این کشور متعهد شد.

در سال ۲۰۱۲ نیز مغرب به ائتلاف عربی علیه یمن به رهبری عربستان سعودی پیوست اما این کشور در سال ۲۰۱۹ به مشارکت نظامی خود در این ائتلاف پایان داد با وجود اینکه تعهدات نظامی به شورای همکاری خلیج فارس ارائه کرده بود.

مغرب از موقعیت اجتماعی و اقتصادی خاصی در آفریقا برخوردار است که برای کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس موقعیت استراتژیک جهت سرمایه‌گذاری و آرام‌سازی تنش‌های محلی و منطقه‌ای به ویژه در لیبی محسوب می‌شود و لذا نزدیکی روابط بین محمد ششم و بن سلمان از این لحاظ به نفع هر دو طرف خواهد بود.

در زمینه درگیری بر سر صحرای غربی، روابط مغرب با کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج‌فارس می‌تواند بر اعضای شورای امنیت و اتخاذ تصمیماتی به نفع حاکمیت مغرب اثرگذار باشد.

در موضوع محاصره قطر نیز مغرب موضع بی‌طرفی خود را حفظ کرد و حتی کمک‌های غذایی به قطر ارسال کرد و اکنون انتظار می‌رود که با پایان محاصره قطره نیز پروژه‌های سرمایه‌گذاری و احیای نفوذ منطقه‌ای خود را ازسرگیرد.

از سوی دیگر عربستان می‌تواند از بهبود روابط با مغرب به منظور ترمیم چهره مخدوش خود به دنبال افشای قتل «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی، بهره ببرد و به همین دلیل به نظر می‌رسد که بهبود روابط مغرب با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به مرور زمان می‌تواند به نفع دو طرف باشد گرچه با «توازن دیپلماتیک» که محمد ششم در خصوص برنامه‌های افراطی بن سلمان در منطقه، در پیش گرفته است، منافات دارد.