در مناجات محبین کدام عبارت صحیح تر است: «سبحات وجهه لقلوب عارفیه شائقه» یا «شائفة»؟

شیعه نیوز:
پرسش
در مناجات محبّین از مناجات خمس عشر در برخی از نسخ آمده: «یامَنْ أَنْوارُ قُدْسِهِ لاَِبْصارِ مُحِبِّیهِ رآئِقَةٌ وَسُبُحاتُ وَجْهِهِ لِقُلُوبِ عارِفیهِ شآئِقَةٌ»، امّا در برخی از نسخ «شائفة» با فاء آمده نه با قاف. هر کدام از این دو لفظ به چه معناست و کدام نسخه صحیح‏تر و محمل‏تر است؟
پاسخ اجمالی

این دعا را مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان از علامه مجلسی نقل کرده و در متن بحار الانوار «شائقه» ذکر شده است.

پاسخ تفصیلی

شائقه از ریشه شوق به معنای به شوق آورنده و به آرزو آورنده است،[1] که به عنوان صفتی برای روی خدا (وجه الله) به کار رفته است و معنای دعا طبق این لغت این خواهد بود که: ای آنکه ... سبحات وجه او به شوق آورنده و جذب کننده قلب های عارفان است.

شائفه از ریشه شوف به معنای جلا دهنده و زینت بخش و روشنی بخش بوده[2] و طبق این لغت باید دعا را این گونه معنا کرد که: آی آن که سبحات وجه او جلا دهنده و روشنی بخش قلب های عارفان است.

بر اساس معنای اول سبحات وجه خدا بر قلب های عارفان وارد شده و آن را جلا داده است، اما در معنای دوم روی خدا (وجه الله) قلب های عارفان را مشتاق خود کرده است و مجذوب کننده و دلبر و دلربای عارفان است.

این دعا (مناجاة المحبین) را شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان از علامه مجلسی نقل کرده و در متن بحارالانوار شائقه ذکر شده است.[3] با این حال در برخی مفاتیح ها شائفه[4] و در برخی دیگر شائقه ثبت شده است.

از لحاظ معنوی هر دو لغت با تفاوت هایی که ذکر شد قابل بیان و تطبیق است، ولی به طور کلی لغت شائقه استعمال بیشتری داشته و از لحاظ نقل نیز همچنان که ذکر شد در منبع اصلی شائقه ذکر شده است.

[1] لغت نامه دهخدا، واژه "شوق".

[2] لسان العرب، ج 9، ص 184.

[3] مجلسی، بحار الانوار، ج 91، ص 168، موسسه الوفاء، بیروت.

[4] نرم افزار نور الجنان، مفاتیح الجنان، مناجات المحبین.ش

T