آیا لزوم پوشش موها برای بانوان، صریحاً در روایتی بیان شده است، و یا آن‌که استنباط شخصی فقها از برخی روایات عام می‌باشد؟

شیعه نیوز:
پرسش
لطفاً چند حدیث بیاورید که نشان دهد بر زنان واجب است موهای خود را از نامحرم بپوشانند.
پاسخ اجمالی
روایات متعددی وجود دارد که دلالت می‌کند بر این‌که زن باید همه بدن خود را به جز صورت و کف دست، از نامحرم بپوشاند. البته درباره قدم(از مچ تا انگشتان پا) اختلاف نظر وجود دارد. اما غیر از این سه مورد، دیگر اعضای بدن زن از جمله موهای سر باید پوشانده شود. در این‌جا به برخی از این روایاتی که در این زمینه تصریح دارند اشاره می‌شود.
1. امام صادق( علیه السلام ) در جواب کسی که پرسید: زن چه مقدار از زینتش را می‌تواند آشکار کند، فرمود: «فقط صورت و دو کف دست».[1] از این جهت که موی سر، جزء صورت به شمار نمی‌رود، لذا پوشیدن آن واجب است.
2. یکی از امامان( علیه السلام ) در جواب سؤال مکتوبی که از ایشان پرسیده شده بود: کدام گروه از زنان می‌توانند پوشش سر و دستان خود تا آرنج را کنار بگذارند، چنین نوشتند: «زنانی که از سن و سال ازدواج گذشته باشند».[2]
3. امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «جایز نیست که زن مسلمان، "خمار" و "درعی" بپوشد که به خوبی بدن را نپوشاند».[3] خمار به چیزی گفته می‌شود که زن‌ها با آن، سر خود را می‌پوشانند.[4] این روایت نه فقط پوشاندن را لازم می‌داند، بلکه بیانگر این است که پوشش زن نباید به گونه‌ای نازک باشد که رنگ بدن پیدا باشد.[5]
4. از امام کاظم( علیه السلام ) پرسیدند: آیا مردی که اخته شده ... می‌تواند وارد بر زنان شده و آب برای وضو به آنها بدهد و به موی آنها نگاه کند؟ امام فرمود: «خیر».[6]
5. امام رضا( علیه السلام ) در جواب شخصی که پرسید: آیا نگاه کردن به موهای خواهر زن جایز است؟ فرمود: «خیر».[7]
6. امام رضا( علیه السلام ) فرمود: «لازم نیست که زن موهای خود را از کودکان، قبل از بلوغ بپوشاند».[8] این حدیث به صراحت اعلام می‌کند که پوشاندن موی سر از مردهایی که به بلوغ رسیده‌اند واجب است.
7. پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در حدیث معراجی خود، در توصیف خود از زنانی که دچار عذاب بودند، به حضرت علی( علیه السلام ) و حضرت فاطمه( سلام الله علیها ) چنین فرمود: «...آن زنانی که با موهایشان آویزان شده بودند، کسانی بودند که موهای خود را از نامحرم نمی‌پوشاندند».[9] عذاب شدن افراد به خاطر انجام کاری، نشان دهنده حرام بودن آن عمل است.

[1]. «سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن‏»؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 20، ص 202، قم، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، چاپ اول، 1409ق.
[2]. «ذَکَرَ الْحُسَیْنُ أَنَّهُ کَتَبَ إِلَیْهِ یَسْأَلُهُ عَنْ حَدِّ الْقَوَاعِدِ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِی إِذَا بَلَغَتْ جَازَ لَهَا أَنْ تَکْشِفَ رَأْسَهَا وَ ذِرَاعَهَا فَکَتَبَ ع مَنْ قَعَدْنَ عَنِ النِّکَاح‏»؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 7، ص 467، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. «لَا یَصْلُحُ لِلْمَرْأَةِ الْمُسْلِمَةِ أَنْ تَلْبَسَ مِنَ الْخُمُرِ وَ الدُّرُوعِ مَا لَا یُوَارِی شَیْئا»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، غفارى، على اکبر، آخوندى، محمد، ج ‏3، ص 396، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم 1407ق.
[4]. ر.ک: حجاب زنان مسن و سالمند 21459.
[5]. مجلسى، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، رسولى محلاتى، هاشم، ج ‏15، ص 306، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
[6]. «قُلْتُ یَکُونُ لِلرَّجُلِ الْخَصِیُّ یَدْخُلُ عَلَى نِسَائِهِ فَیُنَاوِلُهُنَّ الْوَضُوءَ فَیَرَى شُعُورَهُنَّ قَالَ لا»؛ الکافی، ج 5، ص 532.
[7]. «سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ أَ یَحِلُّ لَهُ أَنْ یَنْظُرَ إِلَى شَعْرِ أُخْتِ امْرَأَتِهِ؟ فَقَالَ لَا»؛ حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 363، قم، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، چاپ اول، 1413ق.
[8]. «الْغُلَامُ ... لَا تُغَطِّی الْمَرْأَةُ شَعْرَهَا مِنْهُ حَتَّى یَحْتَلِم‏»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، محقق مصحح: غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 436، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[9]. «أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِشَعْرِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ لَا تُغَطِّی شَعْرَهَا مِنَ الرِّجَال‏»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، محقق: لاجوردی، مهدی، ج 2، ص 11، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.
آیات مرتبط

سوره النور (31) : وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
سوره الأحزاب (59) : يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا

T