خاک ژله ای: کاربردها، فواید و معایب آن

به گزارش «شیعه نیوز»،خاک ژله‌ ای آب را ذخیره می‌کند و آن را به مرور در اختیار گیاهان قرار می‌دهد، بنابراین در صورتی که فرصت کافی برای آبیاری گیاهان ندارید می‌توانید از این خاک استفاده کنید. کاشت گیاهان آپارتمانی در گلدان‌های شیشه‌ای پر شده با خاک ژله‌ای رنگارنگ منظره‌ای فوق العاده در آپارتمان شما ایجاد می‌کند. اما کاربرد این خاک تنها محدود به کاشت گیاهان آپارتمانی نمی‌شود. برای آشنایی با تمام کاربرد‌های این خاک، مزایای آن نسبت به خاک معمولی و معایب آن با ما همراه باشید.

خاک ژله‌ ای چیست؟
خاک ژله‌ ای یا فلاورژل نوعی پلیمر است که می‌تواند به سرعت مقدار زیادی آب را جذب کند و به مرور آن را برگرداند. این ویژگی منحصر به فرد خاک ژله‌ای آن را به یک جایگزین مناسب برای خاک تبدیل کرده است. این دانه‌های ریز و سفت بعد از جذب آب حجمشان بین ۴۰ تا ۸۰ برابر حجم اولیه افزایش می‌یابد. تنوع رنگ این خاک به آن جذابیت خاصی می‌دهد، این رنگ‌ها در مقابل نور خورشید ثابت هستند.
این خاک با توجه به شکل و اندازه در دو دسته تقسیم بندی می‌شود.

خاک ژله‌ای پودری: به محض اینکه داخل آب ریخته شود، به سرعت آب را جذب می‌کند و حجمش در مدت چند ساعت افزایش می‌یاد.
خاک ژله‌ای مکعبی: نسبت به نوع پودری باید زمان بیشتری در آب باقی بماند تا حجمش افزایش یابد و معمولا بعد از ۸ الی ۱۲ ساعت به حداکثر میزان حجمش می‌رسد.

این خاک را می‌توانید از گلخانه‌ها یا گلفروشی‌ها تهیه و سپس مطابق با روش زیر از آن‌ها استفاده کنید:

ابتدا این خاک را در یک ظرف بزرگ بریزید و به ازای هر بسته از این خاک، ۱ لیتر آب به آن اضافه کنید. زمان حجیم شدن این خاک بسته به نوع خاکی که استفاده کرده‌اید، متفاوت است. همانطور که ذکر شد نوع پودری این خاک سریعتر به حداکثر میزان حجمش می‌رسد.
زمانی که این خاک به حجم دلخواه رسید، آن‌ها را داخل گلدان‌های کریستالی یا شیشه‌ای بریزید. در صورتی که بعد از حجیم شدن این خاک همچنان مقداری آب داخل ظرف باقی مانده است، قبل از ریختن خاک ژله‌ای درون گلدان، آن را داخل آبکش بریزید تا آب اضافی آن خارج شود.
قبل از قرار دادن گیاه داخل این خاک، خاک اطراف ریشه‌های آن را بتکانید، ریشه‌های پوسیده را جدا کنید و ریشه گیاه را کاملا شست و شو دهید، سپس آن را درون خاک ژله‌ ای قرار دهید.
گلدان شما بسته به نوع گیاه، درجه حرارت و شرایط محیطی هر ۱۵ الی ۳۰ روز یکبار به آبیاری نیاز دارد.

برخی از کاربرد‌های منحصر به فرد این خاک عبارتند از:
۱. استفاده در زمان مسافرت
آبیاری گلدان‌ها یکی از دغدغه‌هایی است که در زمان مسافرت طولانی مدت با آن روبه رو می‌شوید. استفاده از خاک ژله‌‌ای می‌تواند این مشکل را برطرف کند. مقدار کمی از این خاک را در آب بریزید تا حجمش افزایش یابد، سپس آن‌ها را روی سطح خاک گلدان بریزید تا احتمال خشک و پژمرده شدن گل‌های‌تان در زمان مسافرت کاهش یابد.

۲. کاشت گیاهان آپارتمانی
برای کاشت گیاهان آپارتمانی که به رطوبت بالایی نیاز دارند، می‌توانید از خاک ژله‌ ای استفاده کنید. گندمی، نخل مرداب، سانسوریا، دیفن باخیا، سین گینیوم، کاکتوس، لیندا، آگلونما، یوکا، سیکلمه، لیلیوم، شاپسند، پاپیتال، پتوس تنها برخی از گیاهان آپارتمانی هستند که می‌توانید آن‌ها را در این خاک بکارید.
۳. استفاده در خاک‌های شنی
آب به سرعت داخل زمین‌های شنی فرو می‌رود، بنابراین دفعات آبیاری در این نوع زمین‌ها افزایش می‌یابد و هزینه‌های گزافی برای کشاورزان به دنبال دارد. اضافه کردن هیدورژل یا سوپر جاذب به اطراف خاک ریشه، دفعات آبیاری را کاهش می‌دهد و در مناطقی که آبیاری قطره‌ای به صرفه نیست جایگزین مناسبی برای این روش است.

۴. استفاده در زمان انتقال گیاهان
هنگامی که می‌خواهید خاک گیاه را عوض کنید ممکن است گیاه شوکه شود. در واقع در زمان جابه‌جایی گیاه کرک‌های ریز ریشه به علت خشک شدن یا کنده شدن آسیب می‌بینند و جذب مواد مغذی و آب دچار اختلال می‌شود. استفاده از خاک ژله‌ ای در زمان انتقال گیاه این خطر را به حداقل می‌رساند و از شوکه شدن گیاهان جلوگیری می‌کند.

۵. کاشت سبزه
کاشت سبزه با خاک ژله‌‌ای یکی از پرطرفدارترین روش‌ها برای کاشت انواع سبزه عید نوروز است. از آنجایی که خاک‌های ژله‌ای رنگ‌های متنوعی دارند، می‌توانید رنگ آن را متناسب با سفره هفت سین خود انتخاب کنید. برای تهیه سبزه مقداری از این خاک را داخل ظروف شیشه‌ای یا بلور بریزید و سپس بذر‌هایی که می‌خواهید برای سبز کردن سبزه از آن استفاده کنید مانند بذر تربچه، تخم کدو، ارزن، گندم و ... را درون ظرف بریزید.

برخی از مزایای استفاده از این خاک عبارتند از:
۱. صرفه جویی در مصرف آب: مهم‌ترین فایده استفاده از خاک ژله‌ ای صرفه جویی در مصرف آب است. این خاک آب را داخل خود ذخیره می‌کند، مانع فرورفتن و یا تبخیر آن می‌شود و تعداد دفعات آبیاری را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد.
۲. حفظ کود: زمانی که آب در خاک فرو می‌رود، مقداری از کود را در خود حل می‌کند و به داخل خاک فرو می‌برد، در نتیجه این مواد از دسترس ریشه گیاه خارج می‌شوند. خاک ژله‌ای سرعت نفوذ و میزان آبی که در خاک فرو می‌رود را کاهش می‌دهد و مانع از هدر رفتن کود‌ها می‌شود.
۳. جلوگیری از رشد حشرات موذی: آبیاری مداوم گلدان‌ها شرایط مناسبی برای رشد و ورود حشرات در فضای خانه ایجاد می‌کند. استفاده از خاک ژله‌ای میزان آبیاری را کاهش داده و از رشد این حشرات جلوگیری می‌کند. همچنین آلودگی‌های ناشی از استفاده از کود‌های دامی و گیاهی را کاهش می‌دهد.
۴. ماندگاری بالا: این خاک فاسد شدنی نیست و به مدت ۶ الی ۷ سال ماندگاری دارد.
۵. دوچندان کردن زیبایی گلخانه: این خاک تنوع رنگ زیادی دارد و استفاده از آن زیبایی گلدان‌ها را دوچندان می‌کند.
۶. تجزیه پذیر: این خاک تجزیه پذیر است و محیط زیست را آلوده نمی‌کند. خاک ژله‌ای مورد استفاده در کشاورزی معمولا بعد از ۴ سال کاملا تجزیه می‌شود.

معایب و مضرات خاک ژله ای

خاک‌های ژله‌ای منبع آب نیستند و تنها زمان از دست رفتن رطوبت خاک را افزایش می‌دهند.
مصرف بیش از اندازه از این خاک، ممکن است منجر به سفت شدن خاک شود و به گیاه آسیب برساند.
ایجاد بوی نامطبوع یکی دیگر از مشکلات استفاده از خاک ژله‌ ای است. در صورت بروز این مشکل گیاه را از داخل گلدان خارج کنید، خاک را داخل یک ظرف پر از آب بریزید و چند ساعت صبر کنید تا بوی نامطبوع آن از بین برود. سپس ریشه گیاه را کاملا تمیز کنید و آن را مجددا داخل این خاک قرار دهید.

سخن آخر
استفاده از خاک ژله‌ ای باعث می‌شود علاوه بر ساقه و برگ گیاهان، ریشه‌ها هم نمایان شوند و زیبایی گلخانه شما دو چندان شود. خوشبختانه اکثر گیاهان آپارتمانی قابلیت کاشت و نگه داری در این خاک را دارند، البته فراموش نکنید در زمان استفاده از این خاک گیاه به آبیاری کمتری نیاز دارد و آبیاری بیش از حد باعث ایجاد بوی نامطبوع خواهد شد.

منبع : ستاره