منظور از سدرة المنتهی که در قرآن کریم نام آن ذکر شده است، چیست؟

شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی

" سدرة" (بر وزن حرفة) مطابق آنچه غالبا مفسران علماى لغت گفته‏اند؛ درختى است پر برگ و پر سایه، و تعبیر به" سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‏" اشاره به درخت پر برگ و پر سایه‏اى است که در اوج آسمان ها، در منتها الیه عروج فرشتگان و ارواح شهدا، و علوم انبیا، و اعمال انسان ها قرار گرفته، جایى که ملائکه پروردگار از آن فراتر نمى‏روند، و جبرئیل نیز در سفر معراج به هنگامى که به آن رسید متوقف شد.

در باره سدرة المنتهى هر چند در قرآن مجید توضیحى نیامده، ولى در اخبار و روایات اسلامى توصیف هاى گوناگونى پیرامون آن آمده، و همه بیانگر این واقعیت است که انتخاب این تعبیر به عنوان یک نوع تشبیه، و به جهت تنگى و کوتاهى لغات ما از بیان این گونه واقعیات بزرگ است.

در حدیثى از پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نقل شده است: "رایت على کل ورقة من اوراقها ملکا قائما یسبح اللَّه تعالى"؛ من بر هر یک از برگ هاى آن فرشته‏اى دیدم که ایستاده بود و تسبیح خداوند را مى‏کرد.[1] در حدیث دیگرى از امام صادق ( علیه السلام ) نقل شده است که رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: "انتهیت الى سدرة المنتهى، و اذا الورقة منها تظل امة من الامم"؛ من به سدرة المنتهى رسیدم و دیدم در سایه هر برگى از آن امتى قرار گرفته‏اند![2]

این تعبیرات نشان مى‏دهد که هرگز منظور درختى شبیه آنچه در زمین مى‏بینیم نبوده، بلکه اشاره به سایبان عظیمى است در جوار قرب رحمت حق که فرشتگان بر برگ هاى آن تسبیح مى‏کنند و امت هایى از نیکان و پاکان در سایه آن قرار دارند.[3]

در تفسیر المیزان در باره سدرةالمنتهی چنین آمده است: و اما این که این درخت سدره چه درختى است؟ در کلام خداى تعالى چیزى که تفسیرش کرده باشد نیافتیم، و مثل این که بناى خداى تعالى در این جا براین است که به طور مبهم و با اشاره سخن بگوید. مؤید این معنا جمله: "إِذْ یَغْشَى السِّدْرَةَ ما یَغْشى‏" است، که در آن سخن از مستورى رفته است. در روایات هم تفسیر شده به درختى که فوق آسمان هفتم قرار دارد، و اعمال بندگان خدا تا آن جا بالا مى‏رود. [4]

[1] طبرسی، مجمع البیان، ذیل آیه 14 سوره نجم، " عند سدرة المنتهی".

[2] نورالثقلین، ج 5، ص 155.

[3] تفسیر نمونه، ج‏22، ص 498.

[4] طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج ‏19، ص 49.

T