چرا پروردگار با آن‌که می‌تواند همگان را هدایت کرده و در سایۀ رحمت خویشتن قرار دهد، این‌کار را انجام نمی دهد؟

شیعه نیوز:
پرسش
الله رحمت را بر خود مقرر کرده است(سوره 6 آیه 12)، هرچند بعضی از اشخاص را هرچند که می‌تواند هدایت نمی‌کند(سوره 6 آیه 35، سوره 14 آیه 4). رحمت خدا چقدر است؟ و چرا گفته مقرر است؟
پاسخ اجمالی
پروردگار توانایی خلق موجوداتی؛ مانند فرشتگان را دارد که همگی سر به طاعت او داشته و از دستوراتش سرپیچی نمی‌­کنند، اما خلقت انسان به عنوان موجودی برتر دارای این ویژگی است که او باید خود در راه هدایت، قدمی -هرچند کوچک- بردارد، تا پروردگار کمک‌­های بیشتری در مسیر رسیدن به هدایت کامل در اختیار او قرار دهد، و با آن‌که رحمت عام خداوند شامل همگان است، اما رحمت خاص و ویژه او تنها به افرادی تعلق خواهد گرفت که خود نیز گامی برای خداشناسی و خودسازی برداشته باشند. آیات ذیل، تماماً نشانگر این موضوع است:
1. «آنان (اصحاب کهف) جوان‌مردانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم».[1]
2. مؤمنان، افرادی هستند که چون یاد خدا کنند دل‌هایشان به لرزه افتاده و هنگامی که آیات قرآن تلاوت ­شود بر ایمانشان افزوده می‌­شود.[2]
3. آنانی که ایمان آوردند، خدا بر ایمانشان خواهد افزود.[3]
4. رحمت(عام) من شامل همۀ چیزها خواهد شد، اما (به طور ویژه) این رحمت را برای افرادی مقرر خواهم کرد که تقواپیشه باشند، از زکات دریغ نکنند و ایمان به آیات ما داشته باشند.[4]
5. پروردگار، رحمت را بر خویشتن مقرر کرده است و بر این اساس، آنانی که به دلیل نادانی رفتار بدی داشته و سپس توبه کرده و رفتار نیک را پیشه کردند، خداوند آمرزنده و مهربان خواهد بود.[5]
و ....
تمام این آیات نشانگر آن است که هرچند دایرۀ رحمت پروردگار گسترده بوده و همگان می‌­توانند از هدایت او بهره‌­مند شوند، اما نباید توقع داشت که انسان بدون آن‌که قدمی در این راه بردارد و یا حتی اگر در مقابل مسیر حق، آگاهانه مقاومت کند، باز هم مستحق رحمت و هدایت باشد.

[1]. کهف، 13.
[2]. انفال، 2.
[3]. توبه، 124.
[4]. اعراف، 156.
[5]. انعام، ۱۲.

آیات مرتبط

سوره الأنعام (12) : قُلْ لِمَنْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قُلْ لِلَّهِ ۚ كَتَبَ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۚ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ ۚ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ
سوره الأنعام (35) : وَإِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الْأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاءِ فَتَأْتِيَهُمْ بِآيَةٍ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَىٰ ۚ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ
سوره الأنعام (54) : وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ ۖ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۖ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
سوره إبراهيم (4) : وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ ۖ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

T