۰

چرا تنها بعد از خرده‌گیری یهودیان، تغییر قبله رخ داد و از ابتدا کعبه به عنوان قبله معرفی نشد؟

کعبه، قبله حضرت ابراهیم( علیه السلام ) و اولین نماد توحید بود، امّا باید توجه داشت که خداوند تمام جهات و سمت‌ها را پرکرده به هر طرف که انسان روى کند در مقابل خدا ایستاده‌‏ است و چنان نیست که خدا در جهت معینى مانند بیت المقدس باشد که اگر روى به آن سمت نکردى از خدا روى گردانیده‏‌اى، بلکه خداوند در همه جا هست و قبله یک موضوع قراردادى و اعتبارى است و هر کجا را خداوند تعیین کند، همانجا قبله محسوب مى‌‏شود.
کد خبر: ۱۹۹۰۶۴
۱۰:۲۹ - ۱۰ مهر ۱۳۹۸

شیعه نیوز:
پرسش
سلام، علت این‌که قبله اول مسلمانان کعبه تعیین نگردید را بیان کنید؟ چرا می‌بایست بعد از خرده‌گیری یا استهزای یهودیان این‌کار انجام شود؟! آیا اینها قابل پیش‌بینی و پیش‌گیری نبود؟
پاسخ اجمالی
کعبه، قبله حضرت ابراهیم( علیه السلام ) و اولین نماد توحید بود، امّا باید توجه داشت که خداوند تمام جهات و سمت‌ها را پرکرده به هر طرف که انسان روى کند در مقابل خدا ایستاده‌‏ است و چنان نیست که خدا در جهت معینى مانند بیت المقدس باشد که اگر روى به آن سمت نکردى از خدا روى گردانیده‏‌اى، بلکه خداوند در همه جا هست و قبله یک موضوع قراردادى و اعتبارى است و هر کجا را خداوند تعیین کند، همانجا قبله محسوب مى‌‏شود. حال ممکن است مصلحت اقتضا کند که زمانى یک سمت و زمانى سمت دیگر قبله باشد. البته در موضوع تغییر قبله مسلمانان مصالحى در کار بوده که به آن اشاره خواهد شد.[1]
1. در برخی اوقات اتفاقی مثل تغییر قبله توجه‌ها را جلب می‌کند و اهمیت آن‌را دو چندان می‌کند و موجب پرس و جو و ماندگاری می‌شود.
2. کعبه بت خانه شده بود، بر این اساس نماز به سوی کعبه یک نوع بها دادن به بت‌پرستان بود، بر این اساس، دستور داده شد مسلمانان موقتاً به سوى بیت المقدس نماز بخوانند تا به این ترتیب صفوف خود را از مشرکان جدا کنند.
اما هنگامى که پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) به مدینه هجرت کردند و تشکیل حکومت و ملتى دادند و صفوف آنها از دیگران کاملاً مشخص شد و از طرفی، خرده‌گیری‌هایی نیز از جانب یهودیان مطرح می‌شد، دیگر ادامه این وضع ضرورت نداشت. در این هنگام مسلمانان به سوى کعبه قدیمى‌‏ترین مرکز توحید و پرسابقه‌‏ترین کانون انبیاء باز گشتند.
3. بدیهى است هم نماز خواندن به سوى بیت المقدس براى آنها که خانه کعبه را سرمایه معنوى نژاد خود مى‏‌دانستند مشکل بود، و هم بازگشت به سوى کعبه بعد از بیت المقدس بعد از عادت کردن به قبله نخست.
پس مقصود از تغییر قبله، آزمایشی بود برای جداسازی مؤمنان و منافقان:
«لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ».[2] تا این‌که تمییز داده شود مطیع از عاصى و مؤمن از منافق.[3]
به سخن دیگر، تشریع احکام جز به دلیل مصالحى که برگشت به تربیت و تکمیل مردم می‌کند صورت نمى‏‌گیرد.
منظور از تشریع احکام هم تربیت و تکمیل مردم است، و هم جداسازى مؤمنان از غیر مؤمنان، و هم مشخص کردن فرمانبران از عاصیان متمرد.[4]
مسلمانان به این وسیله در بوته آزمایش قرار گرفتند، تا آنچه از آثار شرک در وجودشان است در این کوره داغ بسوزد، و پیوندهاى خود را از گذشته شرک‌آلودشان ببرند و روح تسلیم مطلق در برابر فرمان حق در وجودشان پیدا گردد.[5]
4. مسجد الاقصی و یا قبله اول مسلمانان نیز بعد از تغییر قبله از ارزشش کاسته نشد، بلکه تنها تغییر شرایط بود که مسلمانان را به سمت اولین نماد توحید برگرداند.

[1]. جعفرى، یعقوب، کوثر، ج‏1، ص 372، بی‌جا، بی‌تا.
[2]. بقره، 143.
[3]. امین بانوى اصفهانى، سیده نصرت، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج ‏2، ص 113، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361.
[4]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه، موسوى همدانى، سید محمد باقر، ج‏1، ص 488، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، 1374ش.
[5]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‏1، ص 486، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
آیات مرتبط

سوره البقرة (143) : وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ۗ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنْتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ۚ وَإِنْ كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ
سوره البقرة (144) : قَدْ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ ۖ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا ۚ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ ۗ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ
سوره البقرة (149) : وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۖ وَإِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
سوره البقرة (150) : وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِي وَلِأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ

 

 

T

ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر: