آیا مؤمنانی که در درجات پایین‌تر بهشتند، می‌توانند با پیامبران، صدیقان، شهدا و صالحان که مقامشان در بهشت بالاتر از همگان است، همنشین شوند؟!

شیعه نیوز:
پرسش
شما در سؤال قبلی فرمودید خواص دعاها راست است، دلیلش چیست؟ چطور ممکن است یک فرد مؤمن پرهیزگار دعا یا نمازی را با اخلاص بخواند و هم‌رتبه پیامبران شود؛ به درجات آنها برسد و با آنان همنشین شود؟ آیا چنین چیزی با عقل جور درمی‌آید و صحیح است؟!
پاسخ اجمالی
بنابر تصریح قرآن کریم، امکان همنشینی و رفاقت تمام بهشتیان با پیامبران( علیه السلام )، صدیقان، شهدا و صالحان در بهشت وجود دارد: «وَ مَنْ یُطِعِ اللهَ وَ الرَّسُولَ فَاُولئِکَ مَعَ الَّذینَ اَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ اُولئِکَ رَفیقاً»؛[1] و کسى که خدا و پیامبر را اطاعت کند، همنشین کسانى خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام نموده است؛ پیامبران، صدّیقان، شهدا و صالحان. و آنها دوستان خوبى هستند.
حال این‌که چگونه امکان دارد، افراد معمولى با درجه ایمان پایین‌تر با پیامبران، شهدا و.. که داراى مقامات بالا هستند و مقام و درجات آنان در بهشت برتر از همگان است، رفاقت و همنشینی داشته باشند؟ پاسخش این است که همنشینی با پیامبران( علیه السلام )، صدیقان، شهدا و صالحان، به این معنا نیست که حتى داراى مقام و درجه آنان هم خواهند بود، بلکه همین‌قدر که در بهشت باشند کافى است. قرآن می‌گوید؛ با آنان رفاقت دارند: «وَ حَسُنَ اُولئِکَ رَفیقاً»؛ چون بهشت داراى درجاتى است؛ لذا هر کسى در درجه خود مستقر خواهد بود. و این موضوع منافاتى ندارد با این‌که تمام بهشتیان با یکدیگر در ارتباط باشند و یکدیگر را ملاقات کنند؛ چرا که بهشت جای تزاحم نیست، در عین حفظ مراتب، تمام اهل بهشت با هم محشور و رفت و آمد و همنشینی دارند. به عنوان مثال، اگر کسى ضیافتى ترتیب دهد و در آن مجلس از اقشار مختلف اعم از شخصیت‌های سیاسی، علمی، لشکری و کشوری را دعوت نماید، همه آنها در یک‌جا و بر سر یک سفره و میز با هم نهار یا شام می‌خورند، با این‌که جایگاه و مراتب هر یک به جاى خود محفوظ است.[2]
بنابر این، این‌که در آیات و روایات اعلام شده است؛ افرادی در درجه پیامبران قرار می‌گیرند، به معنای جواز همنشینی با آنان خواهد بود، نه آن‌که دقیقاً آنان در پیشگاه خدا همطراز با پیامبران باشند؛ چرا که خود پیامبران( علیه السلام ) نیز درجات مختلفی داشته و تمامشان در یک درجه نیستند: «بعضى از آن رسولان را بر بعضى دیگر برترى دادیم. برخى از آنها، خدا با او سخن می‌گفت و بعضى را درجاتى برتر داد و به عیسى بن مریم، نشانه‌‏هاى روشن دادیم و او را با روح القدس تایید نمودیم».[3]
[1]. نساء، 13.
[2]. ر. ک: طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 130- 131، تهران، اسلام، چاپ دوم، 1378ش؛ نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، ج ‏3، ص 296، تهران، اسلامیه، چاپ اول، 1398ق.
[3]. بقره، 253.

آیات مرتبط

سوره النساء (69) : وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا

T