آیا آیاتی از قرآن که شب‌ها را مایه آرامش انسان‌ها اعلام می‌کند، با روز و شب‌های چند ماهه قطبی سازگار است؟

شیعه نیوز:
پرسش
در سوره قصص آیه 73 می‌فرماید شب قرار داده شده است تا در آن آرامش گیریم. سؤال این است که؛ در مناطقی(مناطق قطبی) که شش ماه روز و شش ماه شب است، آیا تناقضی با این آیات ندارند؟ آیا در این آیه شریفه مراد از آرامش، خواب و استراحت است؟
پاسخ اجمالی
خداوند متعال در آیات متعددی به تأثیر شب در آرامش انسان اشاره کرده است:
1. «فالِقُ الْإِصْباحِ وَ جَعَلَ اللَّیْلَ سَکَناً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْباناً ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ»؛[1]
او شکافنده صبح است و شب را مایه آرامش و خورشید و ماه را وسیله حساب [اوقات] قرار داده است. این اندازه‌‌گیرى خداوند تواناى دانا است.
2. «هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَ النَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ»؛[2]
او کسى است که شب را براى شما آفرید، تا در آن آرامش یابید و روز را روشنى بخش [تا به تلاش زندگى پردازید] در اینها نشانه‌‌هایى است براى کسانى که گوش شنوا دارند.
در ارتباط با این آیات باید گفت؛ این فرازهای قرآنی، در مورد بیشتر مناطق جغرافیایی جهان است که گردش فصل‌ها و روزها و شب‌ها در آن‌جا نسبتاً متناسب بوده و انسان‌ها در آن‌جا سکونت فعّال دارند و می‌دانیم که در مناطقی که شش ماه تمام روز و شش ماه تمام شب است، به دلیل سرمای شدید و نیز دیگر مشکلات، محل‌های مهمی برای سکونت فعال انسان‌ها شکل نگرفته و تنها اندکی از انسان‌ها - آن هم در قرن‌های اخیر - برای مقاصد پژوهشی، گردشگری، تفریحی و ... در آن‌جا سکونت دارند.
خداوند متعال با توجه به وضعیت اکثریت مردم سخن می‌گوید، و مطمئناً شب‌ها برای اکثریت مردم مایه آرامش است.
در تأیید این مطلب، در همان زمان پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم )، برخی مردم همان منطقه و شاید خود حضرتشان در سفرهای تجاری و برای کسب درآمد، شب‌هنگام به سفر می‌پرداختند، اما با این وجود خدا می‌فرماید: «وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشا»؛[3] و ما روز را برای کسب درآمد قرار دادیم!
بدیهی است که مراد از آیه آن نیست که هیچ فردی در شب امرار معاش نمی‌کند، بلکه مشخص است که آیه، ناظر به رویکرد اکثریت مردم است.


[1]. انعام، 96.
[2]. یونس، 67.
[3]. نبأ، 11.

آیات مرتبط

سوره الأنعام (60) : وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَىٰ أَجَلٌ مُسَمًّى ۖ ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
سوره الأنعام (96) : فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ۚ ذَٰلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ
سوره يونس (67) : هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ
سوره الفرقان (47) : وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا
سوره النمل (86) : أَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
سوره القصص (72) : قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهَارَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ ۖ أَفَلَا تُبْصِرُونَ
سوره القصص (73) : وَمِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
سوره غافر (61) : اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ
سوره النبأ (10) : وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاسًا

T