سیاست یک بام و دو هوای ترامپ در قبال ریاض

به گزارش «شیعه نیوز»، با نزدیک شدن به سالگرد ترور جمال خاشقجی منتقد و روزنامه نگار سعودی که در تاریخ ۱۰ مهر سال گذشته به طرز فجیعی توسط عوامل نظام سعودی در ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول ترور شد، دولت آمریکا که تاکنون هیچ اقدام عملی در راستای مشخص شدن عوامل این ترور انجام نداده به تکاپو افتاده تا هرچند به صورت ظاهری حمایت خود را از انجام تحقیقات در این خصوص نشان دهد.

بر کسی پوشیده نیست که دولت آمریکا با نفوذی که بر خاندان حاکم در عربستان دارد می توانست در همان روزهای نخست عامل این ترور را به جهانیان معرفی کند اما وجود منافع مشترک میان دو کشور در منطقه و جهان مانع آن می شود که آمریکا بخواهد این هم پیمان خود را در خاورمیانه ناراضی کند به ویژه آنکه عربستان یکی از مهم ترین خریداران سلاح و تجهیزات نظامی از آمریکا و مهره مهم و سرسپرده واشنگتن در خاورمیانه برای اجرایی کردن دستورات این کشور به شمار می رود بنابراین پر واضح است که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا نخواهد با اعمال فشار بر ریاض موجبات ناراحتی آن را فراهم آورد.

آمریکا با اتخاذ سیاست یک بام و دو هوا در قبال عربستان در تمام زمینه ها بارها نشان داده که هر کجا منافعش در خطر بیفتد خرده ای به سیاستهای ریاض در قبال منطقه و جهان نمی گیرد و هر کجا که لازم ببیند علیه عربستان اعتراضاتی هر چند ظاهری و بی تأثیر مطرح می کند. اما در پشت پرده، سیاستهای آمریکا در قبال عربستان در یک خط سیر مشخص حرکت کرده و هیچ گاه طی سالهای گذشته تغییر نکرده است.

اوضاع حقوق بشری عربستان و موج خونین اعدام فعالان در این کشور و حتی نوجوان ۱۳ ساله سعودی به جرم شرکت در یک تظاهرات در سن ۱۰ سالگی نیز نتوانسته این خط سیر را تغییر دهد. سیاست خارجه ماجراجویانه و جنگ طلبانه محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در قبال منطقه و جنگ افروزی و تجاوز به یمن که در پنجمین سال خود به سر می برد در کنار تقویت تروریستها در سوریه، عراق، لیبی … و حمایت از نظام های دیکتاتور منطقه و کشورهای آفریقایی و سرکوب ملتهای آزادیخواه ذره ای تغییر در موضع گیری آمریکا در قبال عربستان ایجاد نکرده است.

آمریکا در ابتدای باز شدن پرونده ترور جمال خاشقجی سعی کرد با اتخاذ مواضع کمرنگ، هم از یک سو مقامات سعودی را تحت فشار قرار ندهد و هم افکار عمومی را در این خصوص راضی نگه دارد اما با شدت گرفتن اعتراضات جهانی و موضع گیری های شدید دیگر کشورها در این خصوص کمی به شدت موضع گیری های خود افزود و به صورت لفظی از عربستان انتقاد کرد. در همین راستا دولت آمریکا به تازگی از ریاض خواسته تحقیقات در مورد قتل خاشقجی را هرچه سریع‌تر به نتیجه برساند. بر اساس این گزارش یک مقام ارشد آمریکایی گفته است که واشنگتن از ریاض خواسته تا پیش از سالگرد قتل خاشقجی، اقدامی ملموس در این راستا انجام دهد.

اما در این میان باید پشت پرده همکاری های عربستان و آمریکا را بعد از ترور جمال خاشقجی مد نظر قرار داد. روزهای گذشته رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند که تنها اندکی بعد از افشای نقش سعودی‌ها در قتل خاشقجی دولت آمریکا با فروش فناوری‌های حساس هسته‌ای به ریاض موافقت کرده است. «جرد کوشنر» مشاور ارشد و داماد رئیس‌جمهوری آمریکا هم در چند مصاحبه حفظ ارتباط مستحکم با ریاض را از مسئله قتل خاشقجی مهمتر توصیف کرده است.

بر اساس اطلاعات کتابی که به تازگی در آمریکا منتشر شده، کوشنر در یک جمع خصوصی خاشقجی را یک «تروریست» خطاب کرده که در پوشش خبرنگاری فعالیت می‌کرده است. در همین راستا، افشاگری های سناتورهای آمریکایی نشان می دهد که دولت واشنگتن ۱۶ روز پس از قتل جمال خاشقجی مجوز انتقال اطلاعات فن آوری هسته‌ای به ریاض را صادر کرده است. آنها معتقدند که دادن چنین امتیازی به عربستان سعودی تنها ۱۶ روز پس از مرگ خاشقجی بسیار عجیب و ناراحت کننده است. مذاکرات هسته ای آمریکا و عربستان سعودی از سال ۲۰۱۷ آغاز و تاکنون ۷ مجوز انتقال اطلاعات فناوری هسته‌ای به ریاض صادر شده است.

افزایش سطح همکاری های هسته ای میان آمریکا و عربستان بعد از ترور جمال خاشقجی تنها نکته مورد نظر نیست بلکه افزایش شدید فروش سلاح های آمریکایی به ریاض بعد از ترور این منتقد سعودی که خشم و نفرت محافل بین المللی را برانگیخت نکته ای است که نباید در بررسی موضع گیری دولت آمریکا در قبال عربستان در خصوص پرونده خاشقجی از آن غافل شد. برهمین اساس ترامپ ماه گذشته به‌دلیل افزایش تنش با ایران، در آمریکا وضعیت اضطراری ملی اعلام کرد و اعتراض کنگره به فروش بیش از ۸ میلیارد دلار تسلیحات به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اردن را نادیده گرفت.

این قرارداد تسلیحاتی شامل ۱۲۰ هزار بمب هدایت شونده، حمایت از جنگنده‌های اف -۳۵ سعودی، فروش خمپاره، موشک‌های ضد تانک و مسلسل‌های کالیبر ۵۰ می‌شود.

دولت آمریکا برای آنکه خود را از فشار افکار عمومی در خصوص افزایش شدید فروش سلاح به خاندان عربستان خلاص کند مدعی شده است که برای جلوگیری از فروش تسلیحات چین و روسیه به عربستان سعودی مجبور است به این کشور سلاح بفروشد!

در این میان نه تنها دولت آمریکا بلکه کشورهای غربی نیز سیاست یک بام و دو هوا را در قبال عربستان اتخاذ کردند. آنها در ابتدا و در اقدامی که بیشتر جنبه عوام فریبی داشت اعلام کردند که همکاری های اقتصادی خود را با عربستان کاهش می دهند. همزمان، انتشار گزارش ها و اخبار در خصوص خروج گسترده شرکت های غربی از عربستان و عدم همکاری با ریاض به دلیل ترور جمال خاشقجی و ایجاد یک موج رسانه ای با پوشش گسترده در این زمینه باعث شد تا افکار عمومی به این نتیجه برسد که دست کم کشورهای غربی در این خصوص بهتر از آمریکا عمل کردند اما چند ماه بعد از این وقایع، شرکت های غربی بی سر و صدا به عربستان بازگشته و فعالیت های خود را از سر گرفتند بدون آنکه هیچ گونه تحقیقات بی طرفانه ای در این زمینه انجام گرفته باشد و یا آنکه عربستان عاملان این ترور را به جامعه جهانی معرفی کند. حال آنکه اگر این مسأله برای یکی از کشورهای محور مقاومت مانند ایران اتفاق افتاده بود موجی از تحریم ها و اقدامات خصمانه علیه آن به صورت یکپارچه توسط غرب و آمریکا صورت می گرفت.

در نهایت باید گفت که آمریکا و کشورهای غربی این بار نیز مانند گذشته نشان دادند که با وجود مطرح کردن اعتراضات ظاهری علیه عملکرد ریاض در قبال مسائل مختلف، اما پشت پرده به همکاری های خود با عربستان ادامه داده و حتی آنها را تقویت کرده اند.