سؤال: برخى از تفسير و تحليلها پيرامون حديث «إنَّ فاطِمَة عليهاالسلام صِدِّيْقَةٌ شَهِيْدةٌ» را خواندم و ديدم اگر بر آن باشيم كه از واژه «شَهِيْدةٌ» در اين روايت، معنى فقهى آن را بگيريم، كه نادرستى آن روشن است؛ چراكه شهيد با احكام ويژهاش در فقه، كسى است كه در ميدان نبرد كشته شود، امّا اگر بر آن باشيم كه از واژهى «شَهِيْدةٌ» معناى تشبيهى و همانندى در پاداش را بگيريم، زن نيز اگر در حال عادت ماهانه و به دنياآودن فرزند از دنيا برود، در اين معنا و پاداش آن مشترك است، و در نتيجه افتخار و عظمتى براى زهرا عليهاالسلام نيست كه در اين رديف قرار گيرد و گفته شود كه: «إنَّ فاطِمَة عليهاالسلام صِدِّيْقَةٌ شَهِيْدةٌ»؛ بنا براين، تنها اين معنا مىماند كه منظور از معنى واژهى «شَهِيْدةٌ» همان معناى برتر و مرتبه والايى باشد كه سرور بانوان دو عالم در رديف پيامبران و صدِّيقين و شهيدان و گواهانى قرار گيرد كه گواه و الگوى مردم هستند، امّا دريافت اين مفهوم از واژه «شهيد» با استدلال به اين حديث ممكن نيست، چراكه واژه شهيد و شهيده در معنا و مفهوم اعمّ از مدّعاست.
جواب: شهيد به معنى كسى است كه در راه دفاع از حق به وسيله شمشير يا سلاح و يا وسيله ديگرى كه بر او بزنند و كشته شود. چنين كسى اگر در ميدان نبرد كشته شد، حكمى از احكام فقه به او اختصاص دارد و آن عدم نياز به غسل است. و با اينوصف، آيا كسى مىتواند چنين پندارد كه اميرمومنان بهخاطر آنكه در ميدان نبرد كشته نشد، شهيد نيست؟ اما استناد مرگ فاطمه عليهاالسلام به زدن آن حضرت با تازيانه و فشردن ميان در و ديوار، واقعيت غمبارى است كه روايات رسيده در اين مورد بسيار است. در اين باره به «كامل الزّيارات» و به خبر «حمّاد بنعثمان» از امام صادق بنگريد كه مىگويد: در سفر معراج پيامبر، به هنگام گزارش از آينده امّت، به آن حضرت گفته شد: امّا دخترت زهرا عليهاالسلام، پس از رحلت تو، مورد ستم قرار خواهد گرفت. او را در حالى كه باردار است، خواهند زد و او جنين خود را بر اثر آن ضربات ظالمانه خواهد افكند و به شهادت خواهد رسيد! «وَ امّا إبْنَتُكَ فاطِمَة فَتُظْلَم وَ هِىَ....». (كامل الزِّيارات/ ص 333.)
