احکام نقاشی و مجسمه‌سازی، و تصاویر منسوب به ائمه اطهار

به گزارش«شیعه نیوز»،  آیت‌الله العظمی سید علی سیستانی به چند پرسش درباره نقاشی و مجسمه‌سازی پاسخ گفته است.

 متن پرسش‌های مطرح شده و پاسخ‌های این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:

پرسش: در برخی کشورهای غربی، نقاش‌ها در اماکن عمومی می‌نشینند و در ازای دریافت پول تصویر چهره‌ی اشخاص را برایشان نقاشی می‌کنند، به‌ گونه‌ای که نقاش روبروی شخص می‌نشیند و برای ترسیم چهره‌اش در آن تامل می‌کند. آیا برای زن محجبه جائز است که از نقاش بخواهد تصویرش را نقاشی کند؟

پاسخ: برای او چنین کاری سزاوار نیست.

 

پرسش: آیا نقاشی زنان برهنه از سر تخیل، و بدون اینکه نقاشی برجستگی داشته باشد، و بدون اینکه آن نقاشی را به دیگران نشان بدهند، جائز است؟

پاسخ: چنانچه نقاشی در معرض تماشای دیگران قرار بگیرد جائز نیست، و چنانچه به واسطه‌ی نقاشی‌ آن تصویر برای نقاش لذت شهوانی حاصل شود به احتیاط واجب جائز نیست.

 

پرسش: با توجه به اینکه در نقاشی و طراحی از وسایل قلم‌مویی استفاده می‌شود، و با توجه به اینکه انواع عالی و مرغوب این وسایل از کشورهای غیر اسلامی وارد می‌شود و اغلب اوقات از موی خوک ساخته می‌شود، حکم شرعی استفاده از این نوع قلم‌موها چیست؟ و حکم کتابت آیات قرآنی و احادیث شریف با این نوع قلم‌مو چیست؟

پاسخ: استفاده از این نوع قلم‌مو، با در نظر داشتن نجاست آن، جائز است، ولی چنانچه کتابت قرآن و اسامی مقدس با این نوع قلم‌مو هتک حساب شود جائز نیست.

 

پرسش: در مدارس از دانش‌آموزان می‌خواهند که تصویر انسان یا حیوان را نقاشی کنند، به گونه‌ای که برای دانش‌آموز مخالفت با این خواسته دشواری دارد، آیا نقاشی برای او جائز است؟ و اگر از او بخواهند به جای نقاشی مجسمه بسازد حکمش چیست؟

پاسخ: نقاشی بدون برجستگی مطلقا جائز است، و در مورد تصویر دارای برآمدگی [مجسمه‌سازی یا پیکرتراشی] برای جا‌ن‌داران احتیاط واجب در ترک آن است؛ و اینکه چیزی تکلیف مدرسه باشد مجوز مخالفت با احتیاط واجب نمی‌شود، مگر اینکه ضرورت ایجاب کند، مثلا اینکه اگر این درخواست را انجام ندهد از مدرسه اخراج شود، و به گونه‌ای برای او نوعی سختی ایجاد کند که معمولا برایش قابل تحمل نیست.

 

پرسش: حکم نقاشی چهره‌ی انسان یا حیوان بدون تجسیم (برآمدگی) چیست؟

پاسخ: جائز است.

 

پرسش: تصاویری که این روزها از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) وجود دارد، آیا نصب آنها در منزل جائز است؟ و آیا اعتقاد به اینکه این تصاویر واقعا منسوب به خود آنهاست جائز است؟

پاسخ: نصب اینگونه تصاویر جائز است، اما اعتقاد به مطابقت این تصاویر با چهره‌ی آن بزرگواران یقینا اعتقادی خطاست.

 

پرسش: اگر نقاش بخواهد آیه‌ای از قرآن و یا جزئی معنادار از آن را روی دیوار یا شبیه آن نقاشی کند، آیا مس کلمات این آیه بدون وضو برای او حرام است؟ و آیا این حکم هنگام پایان نقاشی آیه برقرار است یا از همان ابتدای شروع آیه، با توجه به اینکه او می‌داند قصد لمس کلماتی را دارد که قرار است جزئی از آیه باشد؟ مثلا: اگر کلمه‌ی «إیاک» را رسم کند و هنوز «نعبد وإیاک نستعین» را رسم نکرده باشد، یا «و ما رمیت» را رسم کرده باشد و هنوز «إذ رمیت ولکنّ الله رمی» را رسم نکرده باشد، در این حالت با توجه به اینکه جزئی کاملا معنادار از آیه کامل نشده است آیا برای او لمس کلمه‌ی «إیاک» یا «و ما رمیت» بدون وضو جائز است؟

پاسخ: در حرمت مس کتابت قرآن برای شخص بی‌وضو، فرقی بین آیه و کلمه و بلکه حرف نیست.