بن سلمان چه تاثیری بر عربستان داشته و خواهد داشت؟

به گزارش «شيعه نيوز»، اگرچه تصمیم پادشاه عربستان برای انتصاب فرزندش به عنوان ولیعهد  دور از ذهن نبود، اما این تغییر نقطه عطف مهمی در تاریخ این کشور خواهد بود و تاثیرات قابل توجهی بر خاورمیانه و دیگر بخش های جهان خواهد داشت.

محمد بن سلمان که همین حالا هم فردی قدرتمند در عربستان است، هدایت برنامه های اصلاحی جاه طلبانه و جسورانه ای را بر عهده داشته است.

او  که هم در داخل و هم در خارج، به دنبال دگرگون کردن کشور است، سنت قدیمی تغییرات اجتماعی و اقتصادی تدریجی و دیپلماسی محدود را با مجموعه ای از طرح های اصلاحی پرتکاپو و یک سیاست خارجی که همزمان موجب برانگیختگی و ناراحتی در داخل و خارج شده، جایگزین کرده است.

اکنون که او به طور رسمی مردی است که پادشاه خواهد شد، طرح هایش پر انرژی تر و تحرکاتش در خارج از مرزهای عربستان، به ویژه در مورد ایران، تقویت خواهد شد.

اگر یک کشور وجود دارد که نیاز به مدرن سازی داشته باشد، آن کشور عربستان است. محمد بن سلمان عمیقا در به سرانجام رساندن اصلاحات بزرگ متعهد است، اما این تغییرات گسسترده که او وارد این پادشاهی محافظه کار و منطقه کرده است، با خطراتی همراه است و هیچ تضمینی برای موفقیتشان نیست.

در منطقه ای که سرشارز از بی ثباتی است، او یک عنصر نامعلوم دیگر اضافه کرده است.

محمد بن سلمان در 29 سالگی از سوی پدرش به عنوان وزیر دفاع و جانشین ولیعهد انتخاب شد و در دوران کاهش قیمت نفت، مسئول شورای اقتصادی شد تا اقتصاد عربستان عربستان را نجات دهد.

او مسئولیت هایش را با انرژی دنبال کرد. محمد بن سلمان اقدامات ریاضتی را برای فرونشاندن مشکلات مالی را پیش گرفت و زمانی که حوثی های مورد حمایت ایران پایتخت یمن را گرفتند، به جنگی وارد شد که یکی از درگیری های نیابتی ریاض و تهران است.

این شاهزاده سپس برنامه اصلاحات اجتماعی و اقتصادی بلندپروازانه اش، به نام «چشم انداز 2030» را رونمایی کرد و وعده داد که اقتصاد عربستان را با فروش بخشی از شرکت نفت دولتی و تشویق کسب و کارهای تازه و کاهش وابستگی به صادرات نفت، متحول کند. این طرح همچنین خواهان حضور بیشتر زنان در محیط کار و ساده تر کردن قوانین اجتماعی سخت گیرانه اجتماعی است.او گفت با دنبال کردن طرحش به دنبال «یک کشور مداراگر [در داخل] است که اسلام قانون اساسی و مدرن سازی روش آن است».

تا کنون، سعودی هایی که نسبت به گسست از سنت های حاکمان گذشته و تغییرات اجتماعی و سیاسی بدبین هستند، نگرانی هایشان را در گوش هم می گویند.

تلوزیون ملی عربستان تصاویری را نشان داد که محمد بن نایف با محمد بن سلمان بیعت می کند، اما ولیعهد جدید که این دور از «بازی تاج و تخت» عربستان را برده است، باید منتقدانش را از نزدیک زیر نظر داشته باشد.

هم اکنون تغییرات اجتماعی در حال انجامند و به ویژه نسل جوان کشور، نسبت به تغییرات بیشتر ابراز علاقه می کنند. چشم انداز 2030 ناخشنودی نسبت به قوانینی که دسترسی به انواع مختلف سرگرمی ها را مسدود می کند، تایید می کند.

تغییرات بسیاری تا کنون عملی شده اند و برخی از آنها به وضعیت زنان نظر داشته اند. زنان سعودی با بیشترین محدودیت ها نسبت به هر نقطه دیگری از جهان مواجهند و مانع اصلی، نظام سرپرستی است که با زنان همچون کودکان رفتار می کند و آنها باید برای فعالیت هایی که افراد بالغ در بیشتر کشورها انجام می دهند، اجازه بگیرند. این محدودیت ها اخیرا کمرنگ شده اند، اما نظام سرپرستی همچنان پابرجا است.

زنان سعودی همچنان از رانندگی منع شده اند، و محمد بن سلمان می گوید که با توجه به مقاومت هایجامعه، او «متقاعد نشده است» که زمان برای برداشتن محدودیت های رانندگی مناسب باشد.

اگرچه او درمورد آزادی زنان با احتیاط حرکت می کند، در سیاست خارجی ریسک گریز نیست. جنگ در یمن بدون چشم اندازی برای پایان ادامه دارد و انتقاد نهادهای حقوق بشری هم تندتر شده است.

نشانه هایی وجود دارد که روابط تیره با ایران بدتر هم خواهد شد. ماه پیش، او در یک گفتگوی تلوزیونی که به طور گسترده ای پخش شد، گفت که گفتگو با ایران بی نتیجه است و نظام شیعه ایران به دنبال کنترل جهان اسلام و عربستان به عنوان «هدف اصلی» است. او اضافه کرد: «ما منتظر نمی مانیم نبرد در عربستان سعودی رخ دهد. به جای آن، تلاش می کنیم نبرد در ایران شکل بگیرد.

محمد بن سلمان در کنار متحد نزدیکش، امارات متحده عربی، یک حمله دیپلماتیک را علیه قطر هدایت می کند. به نظر می رسد او تلاش می کند تا از سنت استراتژی دفاعی وابسته به آمریکا فراتر رود و سیاست نظامی و دیپلماتیک قدرتمندی را گسترش دهد.

ولیعهد عربستان همچنان ایالات متحده و دولت ترامپ را حیاتی ترین متحدنش می داند. او ماه مارس به واشنگتن سفر کرد و زمینه را آماده کرد تا عربستان به عنوان نخستین مقصد سفر خارجی ترامپ تبدیل شود. علی رغم برخی آشفتگی ها در سیاست خارجی ترامپ، روابط بین ریاض و واشنگتن مستحکم تر از همیشه است.

شاهزاده محمد بن سلمان با رسیدن به یک قدمی تاج و تخت توانست یک پیروزی فردی مهم را رقم بزند، اما چالش های بزرگی در مقابل او قرار دارند. قیمت نفت پایین مانده و اقتصاد عربستان را زیر فشار قرار داده است. اگر طرح های چندگانه او موفقیت آمیز باشند، او به یک شخصیت تاریخی تحول ساز تبدیل خواهد شد، اما اگر ناکام بمانند، پیامدهایش می تواند خاورمیانه و جهان را تکان دهد.
در این بازی تاج و تخت، تغییر می تواند از هر مسیری بیاید.