استفاده از علائم اختصاری و احترام به اولیای خدا !

یکی از کاربران «شیعه نیوز» با ارسال دست نوشته ای از بکار بردن علائم اختصاری پس از نام مبارک اولیای خدا و بخصوص اهل بیت عصمت وطهارت ابراز نا خرسندی کرده و اینگونه نوشته است :

 

سال ها قبل، دوستان زیادی به شکل مستمر پای منبر نویسنده ی چیره دست و خطیب محقق، مرحوم آیت الله قروینی قدس سره حاضر می شدند. انصافا گفتار ایشان حتی برای اهل تحقیق سودمند بود تا چه رسد به امثال من که در ابتدای راه آشنایی با شیوه ی بررسی های علمی بودیم.

 

ایشان علاوه بر مطالب تحقیقی نکات اخلاقی فراوانی را گوشزد می کرد و ادب حضور در ساحت قدس اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام را آموزش می داد. به خاطر دارم شبی با تاکید به این نکته پرداخت که چرا در نوشته ها به جای نوشتن "علیه السلام" از علامت اختصاری "ع" استفاده می شود، یا چرا به جای "عجل الله تعالی فرجه الشریف" کلمه ی "عج" به کار برده می شود.

 

شاید در روزگاران گذشته که کاغذ به سهولت در دسترس نبود و کتابت زمان زیادی می خواست، کاربرد علائم اختصاری توجیهی داشت؛ اما امروزه که نوشتن الفاظ احترام آمیز برای حضرات معصومین علیهم السلام، با توجه به نرم افزارهای تایپ بسیار ساده شده و با یک عدد، کلیشه وارد صفحه ی تایپ می شود، معلوم نیست چرا بعضی اصرار به استفاده از علائم اختصاری دارند؟

از آن زمان به بعد، توجهم به نحوه ی تعبیر افراد مختلف، کتاب ها، مقالات و رسانه ها، از ائمه علیهم السلام، جلب شد. این دقت روشن کرد، افرادی که دستی در علوم دینی و شناخت و معرفت دارند، از کلمات احترام آمیزتری استفاده می کنند. در مقابل، این مساله ی معرفتی، به کاربرد علائم اختصاری محدود نمی شد. رسانه هایی چون صدا و سیما، متاسفانه، در موارد مختلف، نه تنها حق مطلب در تکریم و احترام را رعایت نکرده اند، بلکه حتی گاهی تعبیراتی شنیده می شود که ابدا شایسته نیست. به کاربردن تعبیر "علی" به تنهایی رواج فراوانی در این رسانه که باید آموزش دهنده ی مردم باشد، داشته و دارد. این تعبیرات ناشایست که نشان از بی معرفتی دارد، منحصر به نام بردن از امام اول شیعیان حضرت امیرمومنان علیه الصلاة والسلام، نبوده، بلکه هنگام نام بردن از امام سیدالشهدا سلام الله علیه، به کرّات "حسین" شنیده می شود.

 

گاهی به یاد این فراز تاریخی می افتم که رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، هنگامی که سیدالشهدا سلام الله علیه وارد مجلس ایشان شدند، فرمودند: مرحبا بک یا اباعبدالله. تعبیر به کنیه برای یک کودک چه مقدار آثار تربیتی برای شیوه ی برخورد با مقام عصمت دارد، و چه زیبا نحوه ی احترام به بزرگان دین و اولیای الهی را به مسلمانان و پیروان دین اخلاقی اسلام، تعلیم می دهد. حضرات ائمه معصومین علیهم الصلاة و السلام، علاوه برنام، لقب و کنیه نیز دارند، آیا ادب حکم نمی کند که هنگام نام بردن از ایشان کمال احترامی که از ما ساخته است را مبذول داریم و به جای گفتن "امام علی" از لقب ایشان که "امیرالمومنین" علیه السلام است، استفاده کنیم؟ آیا این القاب، نشان از اعتقاد ما ندارد؟ آیا نباید تفاوتی میان کسانی که مقامی بسیار پائین و نازل برای ائمه علیهم السلام قایل هستند و کسانی که آنان را برترین مخلوقات خداوند می دانند، وجود داشته باشد؟

 

آیا صدا و سیما، به عنوان رسانه ای که قرار است دانشگاه باشد، نباید ابتدا خویشتن را به زیور معرفت بیاراید و سپس مخاطبانش را آموزش دهد؟ آیا شخصیت های سیاسی یا مذهبی، در جایگاهی والاتر از ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین قرار دارند که با آداب و القاب از ایشان یاد می شود، آداب و القابی که بسیار کمتر دیده می شود در مورد برگزیدگان خداوند علیهم السلام، استفاده شود؟ آیا گویندگان و نویسندگان از این نکته غافل هستند که به تعبیر قرآن هر کسی می تواند به خاطر رهنمون شدن مردم به سوی خیر یا شر، امام نام گیرد؛ اما هیچ کس نمی تواند به مقام "امیرمومنان" شدن، دست یابد؟ آیا در روایت صحیح در کتاب شریف "کافی" این لقب، شاخصه ی وجود مبارک حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام، قلمداد نشده است؟ آیا یکی از معیارهای اساسی شیعه، اختصاص دادن این لقب به اولین خلیفه ی برحق رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نیست، لقبی که فارقی مهم میان شیعیان و کسانی ست که دیگرانی را پیش از امیرمومنان علی علیه السلام، ملقب به لقب خلافت و امارت مومنین می دانند؟ آیا نمی توان این گونه براین مسند الهی تاکید کرده و هرگونه شراکت را با قاطعیت نفی  کرد؟ آیا آراستگی به امور اخلاقی مورد تاکید دین، امری ست که بتوان به سهولت از کنار آن گذشت؟

 

شگفت این که کسی این نکته ی مهم اخلاقی را امری سطحی و ساده انگارد و به کسانی که نسبت به این مسایل حساسیت نشان می دهند، خرده بگیرد؛ نباید فراموش کرد که حتی فرهنگ ایرانیان نیز موید این شیوه ی احترام آمیز است، تا حدی که در اشعار نیز به وضوح خود را نشان می دهد، آن جا که شاعری می سراید:

 

هزار مرتبه شستن دهن به عطر و گلاب      هنوز نام تو بردن کمال بی ادبی ست