نوآوری‌های حوزه علمیه در سال ۹۴

به گزارش«شیعه نیوز»، حوزه‌های علمیه، سال تحصیلی گذشته را با نوآوری در نظام آموزشی آغاز کردند. نتیجه تلاش متولیان و کارشناسان حوزوی در روزهای پایانی شهریور ماه به بار نشست و نظام جدید آموزشی حوزه در سطح یک اجرایی شد.

این نظام آموزشی که به تائید مراجع تقلید و شورای عالی حوزه‌های علمیه رسیده، در سال نخست با جذب حدود ۶۰۰ طلبه در ۱۳ مدرسه علمیه آغاز شده و قرار است در سال تحصیلی آینده در تمامی مدارس علمیه کشور به مرحله اجرا درآید.

در نظام آموزشی جاری و گذشته همه ورودی‌های حوزه با سطح تحصیلی سیکل، دیپلم و دانشگاهی وقتی وارد حوزه می‌شدند، یک سطح درسی را می‌‌خواندند و سنوات تحصیلی آنها مساوی بود، اما در نظام جدید آموزشی حوزه، حجم و تعداد درس‌ها و ساعات کلاس‌ها بر اساس ورودی‌های هر مقطع تحصیلی متفاوت شده است.

احیای دروس در پنجشنبه‌ها

قبل از آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه، شورای عالی حوزه‌های علمیه مصوبه‌‌ای را گذراند که یک سری از دروسی که طلاب بر اساس تراکم دروس در طول هفته نمی‌توانند تحصیل کنند، احیا شود. احیای درس حدیث خوانی و تقویت دروس کلامی از دیگر مصوبه‌های شورای عالی حوزه‌های علمیه بود که برای این سه موضوع در سال تحصیلی ۹۴-۹۵ برنامه ریزی شد.

مدیریت حوزه علمیه قم به گونه‌ای برنامه ریزی کرد که این دروس در روزهای پنجشنبه ارائه شود تا هم مصوبه شورای عالی حوزه‌های علمیه مبنی بر احیای دروس در روزهای پنجشنبه مورد توجه قرار گیرد و هم طرح حدیث‌خوانی عملیاتی شود.

رقابت علمی طلاب در المپیاد

شهریور ماه امسال هم مهم‌ترین رویداد علمی حوزه‌های علمیه کشور با رقابت ۱۷۷ طلبه علوم دینی در قم برگزار شد و برترین‌های این المپیاد جوایز خود را از دست آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی و شخصیت‌های حوزوی دریافت کردند.

سومین المپیاد علمی حوزه‌های علمیه در سه مرحله برگزار شد. در مرحله مدرسه‌ای این المپیاد ۸۴۵۱ طلبه شرکت کرده بودند که از این تعداد ۱۵۴۳ نفر به مرحله استانی راه یافتند. از میان این افراد ۱۳۲ نفر به همراه ۴۵ نفر از برگزیدگان سفیران هدایت و مراکز تخصصی به مرحله نهایی راه یافتند. این المپیاد در ۴ مقطع ادبیات عرب، فقه و اصول، علوم نقلی و علوم عقلی و به دو شیوه تشریحی و تستی برگزار شد که در ادبیات ۹۶ نفر، فقه و اصول سطح دو ۴۶ نفر، فقه و اصول سطح سه ۱۳ نفر و علوم عقلی و نقلی ۲۴ شرکت داشتند.

نخستین کرسی نظریه‌پردازی حوزوی

حوزه‌های علمیه اگرچه بر اساس برنامه پنجم توسعه در برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی با ضعف جدی مواجه هستند، ولی امسال زیرساخت‌های برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی حوزوی با تدوین آئین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌های مورد نیاز فراهم شد.

اولین کرسی نظریه‌پردازی حوزوی را حجت‌الاسلام سیدصادق محمدی با ارائه نظریه «قاعده الاختصاص الجزئیة و الشرطیة و المانعیة و وجوب القضاء بغیر القاصر و المضطر» برگزار کرد.

پس از برگزاری این کرسی، انجمن کلام اسلامی هم اعلام کرد که نخستین کرسی نظریه‌پردازی این انجمن با عنوان نظریه الهیات تعبیری توسط حجت‌الاسلام والمسلمین رضا برنجکار رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه علمیه برگزار می‌شود ولی آن طور که پیداست این کرسی در سال ۹۴ مجال ارائه پیدا نکرده است.

الزامی‌شدن تکالیف پژوهشی

طرح دیگری که برای نخستین بار در حوزه‌های علمیه اجرا شد و آرزوی دیرینه صاحبنظران حوزوی محسوب می‌شد توجه به پژوهش محور بودن آموزش بود. در سال ۹۴، دو معاونت آموزش و پژوهش حوزه‌های علمیه در مورد اجرای طرحی به توافق رسیدند که بر اساس آن تکالیف پژوهشی برای طلاب پایه‌های ۳ تا ۶ الزامی شد.

اگرچه مدیرکل امور آموزشی حوزه‌های علمیه معتقد است که این طرح در راستای فعال بودن طلاب در کلاس و نظم و انضباط آنها کاربرد دارد ولی به نظر می‌رسد نگاه اصلی متولیان حوزه برای اجرایی کردن این طرح، تقویت آموزش پژوهش محور میان طلاب باشد.

حجت‌الاسلام جواد رفیعی، مدیرکل امور پژوهشی حوزه‌های علمیه در تشریح نحوه اجرایی شدن این طرح گفت: طبق این مصوبه، هر طلبه پایه‌های ۳ تا ۶ در هر نیمسال تحصیلی موظف شد در یک درس اصلی از دروس حوزه یک تحقیق یا تکلیف پژوهشی انجام دهد که ۵ نمره آن درس به تکلیف پژوهشی اختصاص یافته است.

جشنواره هنرهای آسمانی

حوزه علمیه در کنار توجه به امور آموزشی، پژوهشی و تهذیبی طلاب، برای دیده شدن آثاری هنری طلاب هم برنامه‌هایی داشت.

سال گذشته چهارمین جشنواره هنر آسمانی ویژه طلاب علوم دینی در سه موضوع شعر، داستان و پژوهش برگزار شده و برندگان این جشنواره، در مراسمی با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی تقدیر شدند.

در کنار برگزاری مراسم اختتامیه این جشنواره، نمایشگاه آثار طلاب حوزه‌های علمیه برگزار شد.

مهمترین رویداد پژوهشی

روزهای پایانی بهمن ماه ۹۴ خاطره خوشی برای پژوهشگران برتر حوزوی ماندگار شد. همایش کتاب سال حوزه به عنوان مهم‌ترین رویداد پژوهشی حوزه‌های علمیه در حالی به هفدهمین دوره خود رسید که کیفیت و کمیت آثار ارسالی رشد داشته است.

اختتامیه این همایش با حضور آیت‌الله سبحانی و شخصیت‌های حوزوی در مدرسه علمیه امام کاظم(علیه السلام) برگزار شد و ۱۳ اثر برگزیده، ۱۸ اثر مورد تحسین، ۸ اثر شایسته تقدیر، یک ناشر برگزیده و ۴ ناشر شایسته تقدیر معرفی شدند.

این جشنواره ویژه کتاب‌ها و پایان نامه‌های چاپ اول بود و ۳۹ اثر توسط این داوران به مرحله تجلیل رسید که بیشترین آثار در زمینه تفسیر و علوم قرآنی بود.

حوزه و عرصه بین الملل

حوزه علمیه در ماه‌های پایانی سال با برگزاری همایش حوزه و عرصه بین الملل، رسالت جهانی حوزویان را به آنها یادآور کرد.  

در این همایش آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله محمدعلی تسخیری مشاور بین الملل مقام رهبری، حجت‌الاسلام جمشیدی مدیر حوزه‌های علمیه خواهران، حجت‌الاسلام محمدحسن زمانی معاون امور بین الملل حوزه‌های علمیه کشور و حجت‌الاسلام سیدعلی عماد معاون امور پژوهش حوزه‌های علمیه کشور به زوایای مختلف نقش آفرینی و بایدها و نبایدهای تبلیغ دین در عرصه بین الملل پرداختند.

همچنین در این مراسم از ۱۰ مبلغ و روحانی موفق در عرصه تبلیغ بین الملل و از خانواده‌های شهدای روحانی در عرصه بین الملل همچون شهید حجت‌الاسلام سیدمحمد موسوی ناجی، حجت اسدی، سیدمهدی مالامیری، صالح حسنی‌زاده، علی تمام‌زاده و سه شهید رایزن فرهنگی سیدمحمد حسین نواب، حجت‌الاسلام محمدحسن ابراهیمی و حجت‌الاسلام ابراهیم انصاری قدردانی شد.

در حاشیه برگزاری همایش حوزه و عرصه بین الملل نمایشگاهی از تولیدات بین المللی موسسات و نهادهای حوزوی برپا شد. در این همایش از پوستر شهدای روحانی نیز رونمایی شد.

تدوین نقشه جامع علمی

تدوین کلیات نقشه جامع علمی حوزه‌های علمیه در شورای عالی حوزه‌ها، تدوین آئین‌نامه آموزشی حوزه‌های علمیه، تدوین نظام جامع تهذیبی حوزه‌های علمیه، ابقای حجت‌الاسلام محمودرضا جمشیدی در سمت مدیر حوزه‌های علمیه خواهران کشور، نظام‌مند شدن درس اخلاق در ۵ مدرسه علمیه کردستان، تصویب کلیات طرح شعب مدارس علمیه خواهران، برگزاری چهارمین همایش وقف و حوزه‌های علمیه، تجلیل از پژوهشگران برتر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم و اقدام نمادین طلاب برای کاشت نخل در عمق ۴۰ متری آب‌های آزاد از دیگر رویدادهای حوزه‌های علمیه در سال ۹۴ بود.

توسعه کرسی‌های تفسیر در حوزه علمیه، برگزاری هفتمین اجلاسیه منطقه‌ای جامعه مدرسین با حضور علما و نخبگان حوزوی سه استان شمالی کشور، تجلیل از طلاب ممتاز شاهد و ایثارگر، تجلیل از ۷ چهره موفق حوزوی در عرصه تبلیغ، موافقت با اعطای رتبه علمی به ۶ نشریه حوزوی، تجلیل از طلاب نخبه و ممتاز حوزه علمیه قم، برگزاری همایش سخنی با قلب‌های زنده ویژه دو نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپا و آمریکا، راه‌اندازی کرسی درس خارج موضوع‌شناسی احکام فقهی برای نخستین بار در حوزه علمیه قم، برگزاری دهمین جشنواره قرآنی حوزه‌های علمیه خواهران و تجلیل از ۷۹ برگزیده و... نیز مورد توجه حوزه‌های علمیه بود.

طلاب در سوگ استادان

سالی که گذشت، مصیبت‌هایی هم برای حوزه‌های علمیه و طلاب علوم دینی داشت. تعدادی از استادان مطرح حوزه‌های علمیه در همین سال دعوت حق را لبیک گفتند و امروز جایشان در میان نامداران حوزه‌های علمیه خالی است.

یکی از مصیبت‌هایی که برای حوزه‌های علمیه سخت بود، حادثه تلخ منا بود که آیت‌الله محمدرضا مویدی قمی از فقهای برجسته حوزه بر اثر بی‌تدبیری سعودی‌ها به دیار باقی شتافت. حجت‌الاسلام مسلم قلی‌پور که با تلخیص آثار مهم حوزوی همچون رسائل، مکاسب و کفایه در میان طلبه‌های حوزه طرفدار زیادی داشت، در همین فاجعه، قربانی بی‌کفایتی آل سعود شده و پیکرش پس از مدت‌ها شناسایی و به قم منتقل شد.

آیت‌الله علی عراقچی همدانی نیز یکی از اساتید اخلاق حوزه علمیه قم و از شاگردان امام خمینی، علامه طباطبایی، آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله بروجردی بود که به دلیل عارضه مغزی، امسال درگذشت.

آیت‌الله مصطفی اعتمادی از اساتید حوزه علمیه قم پس از عمری تلاش در راه تربیت شاگردان مکتب امام صادق(علیه السلام)، چندی پیش دار فانی را وداع گفت.

آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی عضو خبرگان رهبری، آیت‌الله محمدحسین سیبویه و آیت‌الله محمد اسماعیل محقق فقیه از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه خراسان، آیت‌الله سیدرضا برقعی از شاگردان امام خمینی‌ و استاد درس خارج حوزه علمیه قم، آیت‌الله علی ثابتی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه، حجت‌الاسلام والمسلمین اسدالله قاسمی شاهرودی استاد احکام حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی هاشمی استاد حوزه علمیه کاشان، آیت‌الله عبدالعلی قرهی از اساتید حوزه علمیه قم و از شاگردان امام خمینی(ره) و... از دیگر چهره‌هایی بودند که در سال ۹۴ دار فانی را وداع گفتند.

مهم‌ترین تحولات آخر سال

مهم‌ترین تحولات روزهای آخر سال ۹۴ در حوزه علمیه استان خراسان رقم خورد. جایی که حوزه‌های علمیه این استان در غم ارتحال آیت‌الله واعظ طبسی رئیس شورای حوزه‌های علمیه خراسان به سوگ نشستند و به دنبال آن مقام معظم رهبری دبیر و اعضای شورای عالی و مدیر حوزه علمیه خراسان را منصوب کردند.

رهبری در این حکم، آیات و حجج اسلام سید حسن مرتضوی، رجبعلی رضازاده، مهدی مروارید، نماینده خودشان در استان، تولیت آستان قدس رضوی، محمدباقر فرزانه، و سید مصباح عاملی را به عضویت شورای عالی حوزه و حجت‌الاسلام فرزانه را به دبیری این شورا و حجت‌الاسلام عاملی را به مدیریت حوزه منصوب کردند.

استادان و کارشناسان حوزوی معتقدند که این حکم رهبر معظم انقلاب و تعیین شورای عالی برای حوزه علمیه خراسان علاوه بر تاکید ایشان بر استقلال حوزه علمیه این استان، زمینه رشد و بالندگی در این مرکز حوزوی را فراهم خواهد کرد.

حوزه‌های علمیه سراسر کشور، این روزها در تعطیلی بسر می‌برند، اما زیادبودن تعطیلات نوروزی همچنان به عنوان یکی از دغدغه‌های مراجع تقلید پابرجاست. حوزه علمیه خراسان اعلام کرده که دروس عمومی مدارس علمیه مشهد از یکشنبه ۱۵ فروردین آغاز می‌شود ولی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور آغاز سال تحصیلی مدارس علمیه را از شنبه ۷ فروردین اعلام کرد. در نوروز سال گذشته نیز طبق تصمیم شورای عالی حوزه‌های علمیه قرار بود درب های مدارس علمیه از هشتم فروردین به روی طلاب علوم دینی باز شود ولی غیر از تعداد اندکی از کلاس‌های حوزه، مابقی آنها بعد از تعطیلات نوروزی گشایش یافت. این بی‌نظمی مورد انتقاد مراجع تقلید و بزرگان حوزه علمیه قم واقع شد.


انتهای پیام/654