دستکاری‌های ژنتیکی با اثرات سوء زیادی بر نسل‌های آتی

به گزارش «شیعه نیوز»، ایمنی غذایی یعنی اطمینان داشتن از اینکه غذایی که مردم جامعه استفاده می‌کنند سالم و فاقد آلودگی است. این آلودگی می‌تواند شامل آلودگی میکروبی، انگلی ؛ شیمیایی یا ژنتیکی باشد.

پس زمینه تاریخی و ارتباط متقابل افراد با طبیعت، که اغلب با دورنماهای اخلاقی – مذهبی ارتباط دارد، یک مقاومت اجتماعی در برابر دستکاری ژنتیکی مواد غذایی ایجاد کرده و نگرانیهای مربوط به بخش سلامت و ایمنی غذایی نیز بر گستره این مخالفت دامن زده است. از طرف دیگر، آگاهی رو به رشد مصرف کنندگان نسبت به حقوق خود، خطرات بالقوه محصولات دستکاری شده ژنتیکی و اهمیت بسیار زیاد حق امنیت سلامتی افراد به عنوان حق مستقل بشری که شرط لازم جهت بهرهمندی از اکثر حقهای بشری دیگر است، نگرانیها و اعتراضات بیشتری را در این زمینه موجب شده‌است.

علی‌رغم ادعاهای بسیاری که از جانب فعالان عرصه بیوتکنولوژی (زیست فناوری) و دستکاری ژنتیکی مواد غذایی میشود، عدم کسب اطمینان خاطر فعلی یافته های علمی و فقدان تحقیقات علمی دقیق و بیطرفانه‌ای که بیانگر سالم و بی خطر بودن محصولات دستکاری شده ژنتیکی باشد و از طرفی گزارشات مکرر مبنی بر اثرات سوء معنی دار ناشی از مصرف مواد غذایی دستکاری شده ژنتیکی، از جمله مسائل و ابهاماتی است که در این زمینه بایست شفاف سازی علمی گردد.


بر اساس قوانین داخلی اغلب کشورها، این شرکت های تولید کننده محصولات دستکاری شده هستند و موظف به انجام آزمایش ارزیابی‌های خطر این محصولات خود هستند، اما همواره این نگرانی مطرح است که شرکتهای خصوصی فعال در تولید محصولات دست ورزی شده ژنتیکی ، به دلیل منافع اقتصادی خود، از صرف هزینه های لازم و کافی برای انجام تحقیقات و آزمایشهای دقیق و بیطرفانه در بررسی و حصول اطمینان از سالم بودن محصولات خود قبل از ارایه به بازار خودداری کرده.

علیرغم حمایت از حق انجام تحقیقات علمی مستقل و نوآورانه، در مواقعیکه این آزادی، تهدیدکننده سایر قواعد حقوق بشری از جمله حق بر دارا بودن غذای ایمن و حق بر امنیت سلامتی باشد، این امکان وجود دارد که مداخلات و نظارتهای بیطرفانه و غیر مغرضانهای توسط بخش دولتی، در مورد اقدامات شرکتهای خصوصی فنآوری زیستی صورت گیرد.

انجام تحقیقات دقیق قبل از عرضه محصولات دستکاری شده ژنتیکی به بازار و حذف موارد خطرناک می تواند مانع از بروز بسیاری از مشکلات و نگرانی ها شود. اما در این مورد شرکتهای فن آوری زیستی (بیوتکنولوژی) که عرضه کننده سازواره ها و موجودات دست ورزی شده ژنتیکی می باشند ،رویه نادرستی را اتخاذ کرده‌اند.

بنابراین علیرغم حمایت از حق انجام تحقیقات علمی مستقل و نوآورانه، در مواقعیکه این آزادی، تهدیدکننده سایر قواعد حقوق بشری از جمله حق بر دارا بودن غذای ایمن و حق بر امنیت سلامتی باشد، این امکان وجود دارد که مداخلات و نظارتهای بیطرفانه و غیر مغرضانه ای توسط بخش دولتی، در مورد اقدامات شرکتهای خصوصی فنآوری زیستی صورت گیرد.

اما متاسفانه در عمل، تحقیقات فنآوری زیستی و بررسی بیخطر بودن این نوع محصولات برای انسان و انجام آزمایشهای لازم، تقریباً به طور کامل در انحصار بخش خصوصی است. سهم عمده‌اي از تحقيقات گياهان زراعي دست ورزی شده ژنتیکی مربوط به 8 شركت بزرگ توليدكننده آفت كش و شركت‌هاي پرورش دهندة بذر مي‌باشد، كه بسياري از آنها به تملك شركت‌هاي شيميايي درآمده‌اند.

به علاوه اين شركت‌ها اطلاعات علمي مربوط به محصولات خود را فاش نکرده و محققان فعال در بخش‌هاي دولتي اجازه دسترسی به اين اطلاعات مهم را ندارند. در نتيجه امکان ارزيابي دقيق و بیطرفانه علمي پیرامون آثار اين محصولات، عملا غیر ممکن است.

بنابراين اطلاعات علمي دقيق در مورد محصولات دستکاری شده ژنتیکی در اختيار شركت‌هاي خصوصي توليد كننده آنها قرار دارد كه اغلب بي‌طرفي و انگيزه آنها در انجام تحقيقات مورد شك و ترديد است.

چرا كه تضمين بي‌خطر بودن و تایید سلامت استفاده از این محصولات زراعي، توسط موسسات تحقيقاتي، منافع مالي زيادي براي شركت‌هاي خصوصي فن آوري زيستي، در پي دارد.بنابراین ، شركت‌ها، به ندرت يافته‌هاي علمي واقعی خود در مورد آثار نامطلوب و منفي محصولات توليديشان را منتشر مینمایند.

این امر سبب بروز شک و تردید در خصوص تحقیقات شرکتها می‌شود. چرا که ممکن است شرکت‌های خصوصی فعال در تولید محصولات فوق به دلیل منافع اقتصادی، از صرف هزینه‌های مناسب و لازم برای انجام تحقیقات و آزمایش های دقیق و بیطرفانه در بررسی و حصول اطمینان از سالم بودن محصولات قبل از ارائه به بازار خودداری نموده و به دلیل همان منافع علی رغم یافته های آثار نامطلوب طی تحقیقات ، از فاش نمودن آن خودداری کنند.

رفع سوء تغذیه و گرسنگی افراد در جهت اجرای حق بر دسترسی به غذا، به وسیلهﻯ غذاهای دستکاری شده ژنتیکی بدون انجام آزمایشات علمی دقیق در خصوص عواقب مصرف این نوع محصولات، میتواند موجب نقض جدی حق فرد بر سلامتی شده و مصرف کنندگان و نسل‌های آینده را دچار بیماری نماید.

موضوع نگران كننده بعدي در خصوص انجام تحقيقات، مربوط به اختلاف سطح امكانات كشورهاي جهان مي‌شود. كشورهاي توسعه يافته، كه تولید کنندگان و صادركنندگان عمده و ذینفع این رده از محصولات فن آوري زيستي مي‌باشند، داراي امكانات بهتر و متخصصان بيشتر در حل مشكلات مربوط به اين محصولات و انجام تحقيقات مي‌باشند، اما كشورهای كمتر توسعه يافته، كه واردكنندگان و قربانيان بالقوه آثار نامطلوب اين محصولات مي‌باشند، داراي قابليت‌هاي محدودي در فن آوري زيستي بوده و توانايي ناچيزي در حل موضوعات مرتبط در تجزیه و تحلیل علمی عوارض ناشی از آن مي‌باشند.

كشورهاي توسعه يافته با امكانات بهتر و تجهيزات بيشتر، در مورد محصولات فن آوري زيستي تحقيق مي‌كنند و بدون آنكه نتايج درست و دقيق آن را در اختيار كشورهاي در حال توسعه قرار دهند، صرفاً آن‌ها را بي‌خطر و سالم اعلام نموده و مصرف اين محصولات را به كشورهاي اخير توصيه و تاكيد مي‌كنند.

از سوی ديگر كشورهاي توسعه يافته مدعي‌اند كه مسائل مربوط به عواقب اجتماعي فن آوري زيستي، پيچيده‌تر از آن است كه بتوانند خودشان را درگير نموده و در حل آنها، مشاركت عملي و فعال داشته باشند.


از سوی دیگر ابر شرکتهای فنآوری زیستی، مدعی هستند که غذاهای دستکاری شده ژنتیکی، واجد همان ویژگیهای غذاهای معمولی بوده و نتایج تحقیقات آزمایشگاهی وابسته به خود را دلیل این ادعا دانسته و همواره فواید و مشخصات مثبت این محصولات را در سطح جهان تبلیغ کرده و ادعا میکنند که با افزایش تولیدات کشاورزی، فقر و گرسنگی موجود در کشورها، بخصوص کشورهای کمتر توسعه یافته ریشه کن میشود.

اما حتی به فرض حسن نیت این شرکت‌ها در مبارزه با گرسنگی، باید خاطر نشان کرد که در چارچوب نظام حقوق بین الملل بشر، نمیتوان میان اصول اساسی حقوق بشر، سلسله مراتب ایجاد نمود. رفع سوء تغذیه و گرسنگی افراد در جهت اجرای حق بر دسترسی به غذا، به وسیلهﻯ غذاهای دستکاری شده ژنتیکی بدون انجام آزمایشات علمی دقیق در خصوص عواقب مصرف این نوع محصولات، میتواند موجب نقض جدی حق فرد بر سلامتی شده و مصرف کنندگان و نسل‌های آینده را دچار بیماری نماید.

به علاوه باید دانست که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، بسیاری از وعده‌های فن‌آوری زیستی نوین مبنی بر اینکه می‌توانند بر امنیت غذایی تاثیر گزارد، محقق نشده‌است و فراموش نکنیم تضمین سلامت فرزندان و نسل‌های آتی جوامع بشری در گرو تصمیمات مدبرانه فعلی است و دستکاری‌های ژنتیکی، پیامد ها و اثرات سوء بالقوهﯼ زیادی در مقیاس زمانی اندک را برای نسل‌های آتی در گستره ای وسیع می تواند بدنبال داشته باشد.


انتهای پیام/654


منبع: سلامت نیوز