مدیریت در خانواده با زن است یا مرد؟

«شیعه نیوز»: بدون تردید احکام و تکالیف شرعی بر اساس قدرت، توانایی وشرایط افراد مقرر شده است. مردان با توجه به توانایی های جسمی و روحی که دارند مسولیت های سنگین جهاد، شهادت، قضاوت، مرجعییت، مدیریت خانواده و تأمین نیازهای اساسی زن و فرزند از قبیل پوشاک، خوراک، مسکن، و... برعهده آنان واگذارشده است. قران کریم در این زمینه می فرماید: «الرجال قوامون على النساء بما فضل الله بعضهم على بعض و بما انفقوا من اموالهم» ( 26) یعنى: مردان، سرپرست و مسؤول رفع نیازمندیهاى زنانند. این آیه , اولا: ناظر به اداره خانه و خانواده و همسر است که ضرورت وجود مدیریت براى آن، بر همگان روشن است.

ثانیا: قرآن با استناد به دو نکته، اثبات مى کند که این حکم و دستور، مستند به مصالح حکیمانه و عاقلانه است و هرگز شائبه تحقیر زن یا تضییع حقوق او نیست بلکه با توجه به ویژگیها و توانمندیهاى خدادادى مردان است چرا که لازم است گردش امور خانه، صحیح تر و استوارتر تحقق یابد. مراد از «بما انفقوا» تعهدات مالى شوهران نسبت به هزینه جارى ضرورى خانه است که طبعا اقتضا مى کند شوهر صاحب نظر نیز باشد و بداند اموال او کجا و چگونه هزینه مى شود. نفقه حقى است براى زن و در حقیقت، زن با ازدواج کردن از هر گونه نیاز مالى و اقتصادى بیمه مى شود که البته این آسایش و آرامش روحى و نداشتن دغدغه در مورد مسائل اقتصادى در دوران حساس باردارى و شیردهى و سایر حالات، انجام وظایف همسردارى و مادرى او را بسیار سبک و آسان مى کند.

احکام شرعی از دو دسته مقررات فقهی (قانونی ) و مقررات اخلاقی تشکیل می شود.بعضی از موارد مانند خانه داری یا حتی شیر دادن به فرزند ممکن است از نظر خقوقی تکلیف زن محسوب نشود ولی مسلما از وظایف اخلاقی همسر است.
از نظر شرع مقدس اسلام نظام خانواده مبتنی بر حسن معاشرت و تقسیم کارها است . الگوی این نظام در فرمایشات نبی مکرم اسلام به امیرالمومنین و حضرت زهرا سلام الله علیها ارایه شده است.در این الگو حضرت امیر علیه السلام مامور کارهای بیرون خانه و حضرت زهرا سلام الله علیها مامور وظایف داخل خانه شدند.

در ادامه به وظایف متقابل زن و شوهر یعنی وظایفی که بر عهده هر دو نفر است می پردازیم بعد به وظایف اختصاصی هر یک اشاره می کنیم. همانگونه که مى‏دانید اسلام براى زن و شوهر، حقوق واجب و مستحبى قرار داده که لازم است

رعایت کنند و مراقب باشند که این دستورات حیات‏بخش را زیر پا نگذارند چرا که این حقوق، پایه‏ های اساسى خانواده را تشکیل می دهد و خیر و سعادت، لذّت و آرامش و بقاى زندگى مشترک را تأمین می ‏کند.

مهمترین وظایف متقابل زن و شوهر نسبت به هم:
- حفظ حریم و احترام و خوش رفتارى با هم.
- تأمین نیاز جنسى و روحی و روانی یکدیگر.
- اجتناب از سوء ظن‏هاى بی مورد.
- پرهیز از تندخوى، بدزبانی، درشت گفتاری، ترشروى و سرسنگین نبودن در برابر یکدیگر.
- اجتناب از تمجید دیگران در مقابل یکدیگر؛ یعنی هیچگاه زن نباید از مرد دیگر در مقابل شوهر تعریف کند و متقابلا مرد نیز نباید از زن دیگری در مقابل همسرش تعریف و تمجید کند.
- تحقیر نکردن یکدیگر و همین طور خویشان و بستگان همدیگر.
- تندخویى و گاهى بداخلاقى همدیگر را تحمل نمودن.
- هرگز به هم دروغ نگفتن و رعایت صداقت، امانت، فداکارى و گذشت.
- با تمام توان از میهمانان یکدیگر پذیرایى کردن و ابراز ناراحتى نکردن از اینکه میهمانان متعلق به همسر هستند.
- به خویشاوندان هم خصوصا خویشاوند نزدیک او احترام فوق العاده بگذارید.
- عیوب یکدیگر را پیش هیچ کس بازگو نکنید و به رخ هم نکشید.
- در حق همدیگر دعا کنید و از خداوند بخواهید که در کارها موفقتان بدارد.
- با مشکلات زندگى به طور منطقى برخورد کردن و کمتر دچار احساسات شدن.
- در تمام مدت زندگى به هم ابراز علاقه و عشق کردن و در مناسبتها براى هم هدیه (هر چند ارزان قیمت) تهیه کردن.
با توجه به این نکات و وظائف مذکور، بعضى از خصوصیات بارز یک مرد هم بدست می آید از جمله غیرت و مردانگى، صداقت، راستگوئى و امانت‏دارى، داشتن روحیه‏ ى فداکارى، گذشت و ایثار، داشتن روحیه محبّت، همکارى و همیارى و...

وظایف اختصاصی زن در برابر شوهر:
- بدون اجازه شوهر در مال او تصرف نکردن.
- بدون اجازه و توافق شوهر از خانه بیرون نرود.
- توجه داشتن به مسائل محرم و نامحرم هم در نزد شوهر و هم در غیاب او؛ سعی کند در سه مورد فوق اعتماد شوهرتان را جلب کند.
- خود را براى شوهر آرایش کردن.
- هنگامى که همسر می خواهد از خانه خارج شود او را تا دم در همراهى کند.
- هنگام ورود او به خانه سعى کند خود را از قبل آماده و مهیا نموده به استقبال او برود.
- هیچ‏گاه از مردان دیگر نزد او تعریف نکند.
- اگر مشکلى در خانه بوجود آمده در بدو ورود او مطرح نکند.
- سطح توقعات و انتظارات خود را با میزان درآمد شوهر تنظیم کند و از او چیزی که توان تهیه آن را ندارد نخواهد و دائما مردان دیگر را در این زمینه به رخ او نکشد.

 وظایف اختصاصی مرد در قبال همسرش :
در رابطه با رفتار مرد با خانم خود قرآن در (سوره نساء آیه 19)می فرماید: ((و عاشروهن بالمعروف ; به نیکی با آنان معاشرت و زندگی کنید)).

نیکی به همسر دارای شاخص های ثابت و متغیر است شاخص های ثابت عبارت است از:
- تأمین مسکن و تهیه پوشاک و خوراک در حد شأن شخصی و خانوادگی همسر.
اما شاخص های متغیر به تناسب شرایط زندگی طرفین متفاوت است و هر فردی در طول زندگی با همسر خود و با توجه به شرایط زندگی و روحیات طرف مقابل بهتر می تواند موارد تعادل را شناسایی و اعمال کند, مثلا پیامبر بزرگوار اسلام می فرمایند: خدمت و کمک مرد به زن در امور خانه , نشانه صداقت و علاقه اوست .

منبع: پرسمان