صفویه

کاخ عالی‌قاپو عمارتی است که در غرب میدان نقش جهان، روبروی مسجد شیخ لطف الله و یکی از مهمترین شاهکار‌های معماری اوائل قرن یازدهم هجری است. تاریخ ساخت بنا به ۱۰۵۴ هجری قمری و به دوران حکومت صفویه باز می‌گردد. عالی قاپو مرکب از ۲ کلمه عالی و قاپو است که با هم به معنای «سر در بلند» یا «درگاه بلند» هستند

با گذشت حدود ۶۰۰ سال از ساخت حسینیه اعظم برغان، تعزیه‌خوانی در این مکان مذهبی قدمتی به اندازه عمر حسینیه پیدا کرده است.

در ایران نخستین‌باری که عزاداری برای امام سوم شیعیان مرسوم شد در سالگشت حادثه عاشورا زمان حکومت آل‌بویه بود. آل‌بویه از خاندان‌های اصیل ایرانی و شیعی‌مذهب ساکن منطقه دیلمان ایران بودند که جد آنها ابوشجاع بویه پسر فنا خسرو دیلمی است و نسب آنها به بهرام‌گور ساسانی می‌رسد.

مدرسه چهارباغ، سلطانیه یا مادرشاه که امروزه به نام مدرسه علمیه امام صادق (ع) فعالیت می‌کند از آخرین بنا‌های با شکوه صفوی است که در زمان شاه سلطان حسین صفوی و به منظور تدریس و تعلیم علوم دینی در وجه شرقی گذر چهارباغ عباسی ساخته شد. این مدرسه در دهم رجب ۱۱۲۲ هجری قمری با حضور شاه صفوی و جمعی از علما و بزرگان دینی به صورت رسمی آغاز به کار کرد. معماری این بنا به سبک اصفهانی است. مدرسه چهارباغ اصفهان را موزه کاشی‌کاری اصفهان می‌دانند چرا که هنر کاشی‌کاری در این بنا در انواع هفت رنگ، معرق، گره چینی، پیلی و معقلی به زیباترین شکل اجرا شده و گنبد آن را از نظر تناسب معماری و زیبایی طرح کاشی‌کاری بعد از گنبد مسجد شیخ لطف‌الله است.

عبرت گرفتن از اشتباه گذشتگان هنر مردان بزرگ است ، نه درس عبرت شدن برای تاریخ ...

از نخستین داروهایی که بشر آن را شناخت تریاک بود که اصل آن بین ۸۰۰۰-۷۰۰۰ سال قبل در منطقه بالکان در اروپا و سپس در اروپای مرکزی (سوئیس و فرانسه) کاشته شد. خواص دارویی آن اما، به یونان و روم باستان برمی‌گردد که به عنوان داروی مخدر از آن استفاده می‌کردند و در معابدشان کاربرد مذهبی و دارویی داشته است.

تشیع در ایران از زمان امام علی (ع) گسترش یافت اما نخستین دولت متکی بر مذهب شیعه دوازده امامی در ایران و عراق، دیلمیان بودند؛ اتفاقی که مدت‌ها پیش از ظهور صفویه رخ داد. جزئیات را می‌بینید و می‌شنوید.

عکس‌هایی که در اینجا می‌بینید بیش از یک قرن قبل و در اواخر دورۀ قاجار گرفته شده‌اند.

نگاهی به تاریخچه مراسم محرم در دوره صفویه به ما نشان می‌دهد که چگونه تعهد دینی از طریق نمادها و نمایش‌ها می‌تواند بروز عمومی پیدا کند. اما مهم‌تر از آن، تطور این مراسم نیز نشان می‌دهد که می‌توان ردپای عمومیت پیدا کردن مراسم محرم در ایران امروز را در تاریخ صفویه پی‌گرفت.

بعد از حملۀ مغول به ایران، بیشتر شهرهای ایران از جمله شهر قم ویران شدند. مدتی بعد بازماندگانِ این یورش فاجعه بار، تصمیم گرفتند شهر جدید را پیرامون حرم حضرت فاطمه معصومه -که آن زمان در خارج شهر قرار داشت، بنا کنند. این‌گونه بود که خانه‌ها و مغازه‌ها و چند مسجد و مدرسه در اطراف حرم بنا شد.

در سیره و سنت علمای دین به گزارش‌هایی برمی‌خوریم که از همدردی آن‌ها با مردم زمانشان حکایت می‌کرده است. آن‌ها تلاش داشتند زندگیشان را هم‌سطح فقیرترین مردم محل زندگیشان قرار دهند. علامه وحید بهبهانی از مراجع بزرگ عالم تشیع یکی از آن‌هاست که استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب «حق و باطل» به این موضوع اشاره داشته و نوشته است:

با شنیدن نام مسجد پیرزن حتما به یاد مسجد معروف پیرزن شهر مشهد که تا چند سال پیش وسط حیاط مسجد گوهرشاد بود می‌افتید. اما در دل تهران مسجدی به نام پیرزن وجود دارد که قدمتش به دوره صفویه می‌رسد.

شهر قم از دیرباز مأوی و مأمن شیعیان و مرکز علم و حدیث و فقه و فقاهت بوده است، چنانکه مقابر و زیارتگاه‌های برجای مانده از گذشته حکایت از این حقیقت دارد که این شهر به خاطر مرکزیت تشیع یکی از قطب‌های علمی و مراکز مهم جهان اسلام خصوصاً تشیع به شمار می‎آید. مدارس دینی و بناهای مذهبی دیرپا در این شهر وجود دارد که در گذشته در آنها علم فقه حدیث و قرآن و سایر علوم الهی و … تدریس می‎شد.[۱]

آیت الله شبیری زنجانی در یکی از بیانات خود به دوران صفویه و تاثیر فرصت آن دوران در نشر معارف اهل بیت (ع) برای علمای شیعه پرداخته اند.

امروز عده ای در داخل کشور قصد تطهیر طالبان را دارند و این دست اقدامات تنها باعث تخریب چهره جمهوری اسلامی در نگاه شیعیان مظلوم افغانستان خواهد شد و جمله سیاست ما عین دیانت ماست را زیر سوال میبرد!

آیت‌الله شبیری زنجانی گفتند: شاهان قاجار و صفویه ، بی‌دین نبودند و نباید فسادشان سبب شود که ما بر تمام اعمال آنها خط بطلان بکشیم.

ثبت روز بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیلی در تقویم رسمی کشور نقطه عطفی در تاریخ این استان است و مسئولیت خطیری برای مسئولان در تبیین هویت تاریخی خواهد بود.