اخوان المسلمین؛ جنبشی با فردایی نا معلوم

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز»، در پی صدور رای دادگاهی در مصر مبنی بر اعدام برخی سران و پیروان اخوان المسلمین، لزوم بررسی چگونگی تاسیس و اصول و اهداف این جنش بیش از پیش خود نمایی می کند. متنی که در زیر به سمع نظرتان می رسد، نگاهی است اجمالی بر پیدایی و فرجام این جنبش.

تاسیس و  شروع فعالیت جنبش اخوان المسلمین

مصر به عنوان یکی از مهمترین کشورهای اسلامی، همواره شاهد تلاش بی وقفه اسلام گرایان برای مقابله با استعمار خارجی و بعضا مقابله با حکومتهای جور و ستم بوده است. جنبش اخوان المسلمین بدون تردید از مهم ترین و نیرومندترین جنبش ها و حرکت های اسلامی سیاسی در تاریخ معاصر جهان است که در سال 1928م در اسماعیلیه مصر توسط شیخ حسن بن البنا(1324-1368ه.ق/1900-1948م) تاسیس شد. وی در اسکندریه متولد شو و از زمان نوجوانی به فعالیت در انجمن های مختلفی همچون جمعیت خیریه حصافیه، انجمن مکارم اسلامی و انجمن جوانان مسلمان پرداخته و در دوران مدرسه رییس انجمن «جمعیت ادبی برادران» شد. همین انجمن ها بودند که بعدها حلقه ها و پایه های اصلی «اخوان المسلمین» را تشکیل دادند.

حسن البنا که در سنین جوانی از جهل و بی اطلاعی مردم نسبت به اصول اسلامی آگاهی یافته بود و احساس می کرد مساجد برای انتقال مفاهیم اسلامی به مردم کافی نیستند، در خاطرات خود درباره چگونگی تشکیل جمعیت اخوان المسلمین می نویسد:

«در ماه مارس 1928م پنج تن از برادرانی که در درس ها و کنفرانس های من شرکت داشتند، به منزل من آمدند و گفتند: ما به سخنان تو گوش فرا دادیم و در ما موثر افتاد ولی طریق عمل و راهی را که به اسلام . سعادت مسلمانان می انجامد، نمی دانیم.دیگر از این زندگی مذلت بار به تنگ آمده ایم.در این دیار، مسلمانان هیچ عزتی ندارند و جایگاه آنان حتی خدمتکاران بیگانه نیز پایین تر است. ما حاضریم با نثار خون خود ، ایمان و تقوای خویش در راه خدا، با تو همگام شویم. من به حدی از سخنان آن ها متاثر شدم که نمی توانستم از زیر بار مسئولیتی که به من واگذار شده بود شانه خالی کنم. از این رو به دعوت آن ها لبیک گفتم و در همان جا سوگند خوردیم تا جان در بدن داریم در راه اسلام فعالیت و مبارزه کنیم. در آن جا کسی پرسید: چه نامی را برای خود انتخاب کنیم؟ یک انجمن، یک فرقه، اتحادیه و... تا رسمیت پیدا کنیم. گفتم: هیچکدام، ما برادرانی هستیم در خدمت اسلام، یعنی "اخوان المسلمین".

تغییر موضع عملی از فعالیت پنهانی به آشکار

با پایه ریزی جنبش، البنا در فاصله سالهای 1928-1933م فعالیت خود را در اسماعیلیه شدت بخشید. ابتدا فعالیت او جنبه نیمه مخفی داشت و حداکثر تلاش خود را برای آن که توجه کسی را جلب نکند مبذول می داشت. با گسترش روز افزون فعالیت های جنبش، این حرکت از حالت مخفی و توام با آرامش خارج و اهداف و مواضع خود را به صورت روشن تر بیان کرد. که سه عامل برای اتخاذ این موضع می توان برشمرد:

1.       - حاد شدن مسئله فلسطین و تسلط اسراییل بر سرزمین های اشغالی

2.       - قرارداد1936م میان انگلستان و دولت مصر که اخوان با آن به مخالفت برخاست

3.      -  شروع جنگ جهانی دوم که آثار سیاسی و اجتماعی خاصی در مصر به جای نهاد.

بنابراین می توان سال های 1928 تا 1938م را دوره تاسیس و استقرار اخوان المسلمین برشمرد.

اصول و اهداف اخوان المسلمین

پیش از پرداختن به این موضوع بهتر است تا به تعریف و برداشت اخوان المسلمین از اسلام بپردازیم که عبارت است از:

اسلام به عنوان یک سیستم جامع و کامل و پاسخگوی تمامی جنبه های زندگی است/ اسلام بر مبنای دو منبع اصلی آن یعنی قرآن و حدیث باز شناخته می شود/ اسلام در تمامی زمان ها و مکان ها قابل اجرا است/ یگانگی مسلمانان در برابر غرب امری ضروری است.

اهداف اخوان المسلمین عمدتا بر شش اصل زیر استوار است:

1.    اصل علمی: تفسیر و توضیح کامل قر آن کریم و بازگشت به اسلام اصیل و زدودن غبار قرون از چهره آن و پاک کردن ناخالصی و دروغ و خرافت از ساحت آن.

2.    اصل عملی: متحد ساختن ملت مصر و ملل اسلامی بر پایه اصول قرآنی، بازگشت به اسلام اصیل و تربیت نسل جدید بر مبنای اصول آن تا ملت آینده ملتی قرآنی باشد. نزدیک کردن نقطه نظرات فرقه های مختلف اسلامی به یکدیگر.

3.       اصل اقتصادی: رشد ثروت ملی و حفاظت از آن

4.    اصل اجتماعی و نوع دوستانه: خدمات اجتماعی، تلاش برای محو جهل وبیسوادی، بیماری، فقر و تشویق به انجام کارهای مفید، عام المنفعه و سود آور.

5.    اصل میهن پرستی: آزادی نیل و تمام کشور های عربی و سرزمین های اسلامی از چنگال خارجیان، کمک به اقلیت های اسلامی در تمامی سرزمین ها برای آنکه بتوانند حقوق از دست رفته خویش را به دست آورند، حمایت از اتحادیه عرب، تلاش مستمر در راه تشکیل جامعه بین الملللی اسلامی.

6.       اصل انسانگرایی جهانی: ترغیب به ایجاد جامعه ای بر مبنای اصول اخلاقی(مادی و معنوی) از طریق قوانین اسلام.

البته در نوشته های گوناگون اخوان المسلمین، اصول دیگری نیز به شرح زیر عنوان شده است:

توجه به خلافت به عنوان بهترین نمونه حکومت/ بهبود وضع بهداشتی و تربیتی/ توجه به کشاورزی و ایجاد تعاونی ها/ اجتناب از جدل های مذهبی و فرقه ای/ سیاست گام به گام (تبلیغ و تفهیم، جذب و انتخاب و سازماندهی، عمل ونتیجه گیری)/ برپایی حکومت اسلامی (حکومت زیربنای اسلام است) و...

البنا در یکی از سخنرانی هایش جنبش اخوان را با این عبارات تعریف کرد:

«شما می توانید بگویید و هیچکس هم نمی تواند شما را باز دارد که اخوان المسلمین جنبشی است سلفی، شیوه ای است برخاسته از سنت، حقیقتی است سوفیانه، سازمانی است سیاسی، گروهی است پهلوانی، انجمنی است علمی و فرهنگی، نهادی است اقتصادی و آرمانی است اجتماعی»

نتیجه گیری

جنبش اخوان المسلمین از زمان پیدایش و در دوران حکومت های ملک فاروق، جمال عبالناصر، انور سادات، مبارک، محمد مرسی و تا زمان حال فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته و بار ها طعم نابودی و اعدام دست جمعی سران و پیروانش را تجربه نموده است. این بار نیز که دادگاه مصر فرمان به اعدام رهبر این جنبش یعنی محمد بدیع داده است، باید بنشینیم و صبر پیشه کنیم تا عاقبت کار این جنبش قدیمی و بزرگ اسلامی (باتعریف ویژه اخوان المسلمین) به کجا ختم می شود. باید چشممان به آسمان باشد تا ببینیم این پرنده آزادی خواهی و اسلام گرایی ملت مصر، زخم هایش را التیام بخشیده، دوباره تجدید قوا می کند و اوج می گیرد یا مثل پرنده ای زخمی که در گوشه ای از قفس، نفس های پایانی عمرش را می شمارد، آن نیز منتظر بدرود حیات است...

منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی

انتهای پیام/  ح . ا