القاعده بازوی سیاسی غرب یا دوستی غیر قابل اعتماد

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از فارس، تشکیلات القاعده به عنوان یک سازمان فرادولتی به رهبری اسامه‌ بن لادن در سال 1988 در افغانستان و برای مقابله با اشغال این کشور توسط شوروی تاسیس شد.القاعده در حال حاضر مهمترین سازمان تروریستی در جهان است که دارای شبکه و شاخه‌های متعدد در کشورهای مختلف خاورمیانه، اوراسیا، شرق آسیا و شمال آفریقا است.

این سازمان پیچیده ریشه‌های فکری خود را از علمایی چون «ابن تیمیه» قرن 7 هجری، «عبدالوهاب» قرن 12 هجری گرفته است و با تاثیر از این نگاه افراط‌گرایانه به اسلام، مروج حرکت‌های تندرو در میان مسلمانان در سال‌های اخیر بوده است.القاعده‌ای که امروز در حال فعالیت است در واقع حاصل ادغام با سازمان جهاد اسلامی مصر به رهبری ایمن الظواهری است.مطرح شدن القاعده پس از آن بود که در ابتدای دهه 90 پس از اعلام جهاد، حملاتی را علیه منافع آمریکا در کشورهای مختلف ترتیب داد اما اوج اقدامات القاعده عملیات 11 سپتامبر بود.پس از 11 سپتامبر آمریکا حملات گسترده‌ای را علیه این گروه و شاخه‌های آن در کشورهای شمال آفریقا و شرق آسیا آغاز کرد.

اشغال افغانستان به عنوان پایگاه اصلی القاعده و همچنین پیوستن عربستان و پاکستان به آمریکا در مقابله با این سازمان،باعث شد تا القاعده فشار بیشتری را احساس کند و بخشی از حمایت‌های خارجی خود را از دست بدهد.کنار کشیدن دو حامی مالی و نظامی القاعده و حملات آمریکا منجر شد تا القاعده در ساختار هرمی خود تغییر ایجاد کرده و به رویکرد شاخه‌ای تمایل پیدا کند و زیر شاخه‌های این گروه قدرت عمل بیشتری بدست بیاورند.مرگ اسامه بن لادن رهبر القاعده در نگاه برخی ناظران آخرین میخ به تابوت این سازمان بود ولی بحران سوریه در سال 2013 نقطه جدیدی در احیای القاعده بود.

القاعده این بار با حمایت ترکیه و عربستان وارد بحران سوریه شد و توانست مشروعیت از دست رفته خود را احیا کند.«حمید احمدی» استاد دانشگاه تهران و کارشناس مسائل جهان عرب در این باره در نشست «تحلیل و بررسی تحولات سوریه» می‌گوید: خشونت القاعده باعث شد تا نیروهای این سازمان شروع به ریزش کنند ولی پس از آغاز بحران سوریه القاعده با تغییر تاکتیکی و مطرح کردن مقابله با شیعیان توانست نیروهای جدیدی را جذب کند.

علاوه بر جذب نیروهای جدید، احیای مسیر کمک‌های مالی کشورهای حاشیه خلیج فارس به القاعده و گروه‌های وابسته به آن، در کنار حمایت‌های لجستیک که در گذشته پاکستان انجام می‌داد و اکنون توسط ترکیه انجام می‌شود، قدرت القاعده را در خاورمیانه دو چندان کرد.این افزایش قدرت القاعده در راستای منافع کشورهای غربی در مقابله با سوریه و ایران بود ولی کشورهای غربی به ویژه آمریکا اکنون دریافته‌اند که اگر سازمانی چون القاعده در کشور مهمی چون سوریه که هم دارای نفت است و هم از موقعیتی ژئوپلتیک برخوردار است می‌تواند، تهدیدی بالقوه برای امنیت بین‌المللی باشد.

حمید احمدی بر این باور است که جنگ القاعده با شیعیان که بهانه حضورشان در سوریه است تحولی استراتژیک نیست و این سازمان به صورت استراتژیک همچنان تهدیدی برای منافع غرب باشد.به واقع ساختار پیچیده القاعده و نبود اطلاعات موثق درباره نحوه تصمیم‌گیری در این سازمان تحلیل را دشوارتر می‌کند ولی تجربه تاریخی چند دهه اخیر در منطقه نشان داده است که القاعده متحدی قابل اطمینان نبوده است. به عنوان نمونه القاعده که دست‌پروده پاکستان، عربستان و آمریکا بود خیلی زود علیه این کشورها وارد عمل شد. در پاکستان طالبان این کشور که متحد راهبردی القاعده است عملا به جنگ با دولت اسلام‌آباد وارد شده و این کشور را به دولتی ورشکسته مبدل کرده است.

عربستان نیز طعم حملات القاعده را در طی سال‌های 2001 تا 2005 چشید و بارها نیروهای این سازمان اهدافی را در داخل شبه جزیره به ویژه تاسیسات نفتی و کارگران این تاسیسات را هدف قرار داد. هر چند عربستان با هدایت این شبه نظامیان به یمن و عراق توانست تا حدی تهدید القاعده را مهار کند ولی سایه تهدید این گروه در عربستان همچنان وجود دارد.امروز ترکیه به آرامی در حال پی بردن به خطر القاعده است، حوادثی چون ریحانلی نشان می‌دهد که افراط‌گری را ابزاری صرف برای اهداف سیاسی در نظر گرفتن تحلیل اشتباهی است، چرا که القاعده همیشه به دنبال اهداف خود است و با نوعی عملگرایی قادر به همکاری حتی با دشمنان خود است.

در پایان باید گفت که تقویت القاعده و گروه‌های تندرو ابزاری خطرناک در عرصه بین‌المللی است که ثبات و امنیت کشورهای منطقه را بالقوه تهدید می‌کند و بهره‌گیری از تروریسم برای تضعیف کشورهای منطقه تهدیدی برای کل منطقه خواهد بود؛ خشونت عریان اعضای القاعده هر روز در فیلم‌ها و تصاویر منتشر شده از سوریه نشان می‌دهد که این سازمان فراملی به هیچ اصلی از حقوق بین‌المللی و روابط بین الملل پایبند نیست.

انتهای پیام/ ز.ح