نقش ماهواره‌ها و رسانه ملی در ترویج فرهنگ تجرد چیست؟

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:
 
به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از بی‌باک، چندی پیش کمسیون اجتماعی مجلس در کارگروه تنظیم جمعیت و حمایت از خانواده طرحی‌هایی را تصویب کرد که تاهل را پیش شرط استخدام در آموزش و پرورش دانست که اعتراض برخی از کار‌شناسان و فارغ التحصیلان را به همراه داشت.

 بر اساس مصوبه دیگری در راستای افزایش جمعیت و ترغیب به ازدواج از سوی دست‌اندرکاران و تصمیم‌گیرندگان، اخذ گذرنامه برای زنان مجرد تا 40 سالگی منوط به اجازه از ولی قهری می‌شود؛ آیا حقیقتا این چنین مصوباتی باعت افزایش ازدواج و موالید خواهد شد؟ آیا در تصویب چنین طرح‌هایی با کار‌شناسان علوم اجتماعی و یا نخبگان حوزه و دانشگاه مرتبط با این زمینه مشورت شده است؟

این چنین مصوباتی بعد از اجرایی شدن تا چه حد ما را به اهدافمان خواهد رساند؟ اصلا در جامعه آماری دختران مجرد چه درصدی از آن‌ها خواهان خروج از کشور است و یا چه تعداد از مجردین کشور خواهان استخدام در آموزش وپرورش هستند؟

دکتر علیی در این زمینه اظهار داشت: مسئله کاهش ازدواج و موالید قضیه چند وجهی است این مصوبات می‌تواند مقدارکمی این موضوع را سامان دهد و یا احیانا تاثیر بگذارد ولی اثر اساسی بر عدم ازدواج و بعد از آن کاهش تعداد فرزندآوری که امروز در جامعه ما اتفاق افتاده است را نمی‌تواند داشته باشد.

وی افزود: قطعا افزایش موالید با تصویب چنین قوانینی حل نمی‌شود ما اگر روی متغیرهای اثر گذار بر افزایش موالید کار کنیم می‌تواند وضعیت رشد جمعیت و یا کاهش موالید در ایران را بهبود دهد.

این استاد جامعه‌شناسی در ادامه اظهار داشت: به طور مثال سریال‌های که در طول این دو دهه گذشته از صدا و سیما پخش می‌شود نه تنها مشوق‌هایی برای خانواده نبوده، بلکه به شدت در جهت تهدید موالید پیش رفته است.

به گفته دکتر علیی؛ در تمام سریال‌ها اکثر افراد مجرد‌اند و یا حداکثر یک فرزند دارند و اثری از حضور تعداد فرزندان بالا در خانواده نیست. همه این موارد در قالب یک پروسه دو دهه‌ای اثر گذاشته است که امروز موالید کاهش یافته است.

وی در ادامه راه کارهای افزلیش ازدواج و موالید را این طور مطرح کرد: ابتدا باید از برنامه‌های فرهنگی شروع کرد سپس مشوق‌های معنی دار را تقویت کرد نه با این گونه مصوبات تهدیدی، مگر چه تعداد خواهان استخدام در آموزش و پرورش و خروج از کشور هستند؟ تعداد این‌ها به لحاظ درصد جمعیتی که در معرض پدیده ازدواج و موالید هستند بسیار ناچیز است. لذا به عقیده من با این برنامه‌ها و مسائل رشد جمعیت ایران بهبود نمی‌یابد.

 این استاد دانشگاه همچنین تصریح کرد: ما پیشنهاد می‌دهیم که با اعضای کمسیون ارتباط مشورتی داشته باشیم اما تا این لحظه اعضای کمسیون‌های مربوطه مجلس رابطه محدودی با کار‌شناسان در این زمینه دارند و نظرات مشورتی و رایزنی‌های علمی تا حالا اتفاق نیافتاده است.

دکتر علیی عنوان کرد: خیلی از مسائلی که در جامعه منجر به افزایش موالید می‌شود با فاکتورهای دوازده گانه است که اگر آن‌ها را لحاظ کنیم این اثر گذار خواهد بود، همانطور که دو سه دهه طول کشیده یعنی از سال 63 به بعد موالید در ایران رو به کاهش رفته است و امروز زیر سطح جانشینی و جایگزینی قرار گرفته است یعنی جمعیت امروز ایران قادر نیست تا همین جمعیت را در یک نسل بعدی داشته باشد که به لحاظ جمعیت‌شناسی بین 27 و 33 سال محسوب می‌شود. همانطور که دو سه دهه طول کشیده که جمعیت کاهش پیدا کند دو سه دهه هم طول می‌کشد که فرهنگ موالید را باز سازی کنیم.

وی در ادامه به وضعیت رشد جمعیت در کشورهای اتحادیه اشاره‌ای کرد و گفت: در کشورهای عضور اتحادیه اروپا تنها سه کشور رشد مثبت جمعیت دارند نه اینکه رشد بالایی دارد حداقل اینکه رشد جمعیتشان منفی نیست. سه کشور رشد جمعیتشان صفر است و 21 کشور رشد جمعیتشان زیر سطح جایگزینی یعنی منفی است. لذا آن‌ها هم نتوانستند برای رشد جمعیت کاری کنند البته سیاست آن‌ها از لحاظ اقتصادی با ایران منافات دارد. در ایران هم یکی دو دهه زمان نیاز دارد که رفتار فرهنگی ازدواج و باروری را بین خانواده‌های ایرانی باز سازی کنیم.

ایشان در ادامه باز به نقش رسانه‌ها در این زمینه پرداخت و بیان کرد: رسانه‌های جمعی مشخصا رسانه‌های بیگانه فرهنگ تجرد را تشویق و تبلیغ می‌کنند و برنامه‌های فرهنگی باید به گونه‌ای باشد که نقش رسانه‌های بیگانه را خنثی کند.

وی نقش ماهواره‌ها را بسیار موثر دانست و گفت: امروزه بحث فرهنگ سازی بویژه رفتار عمومی به شدت تحت تاثیر برنامه‌های ماهواره‌ای است.

علیی همچنین اظهار داشت: در جامعه روستایی امروز ما هم که خانم‌ها شاغل نیستند و در آمدی ندارند به 2یا3 فرزند بیشتر رضایت نمی‌دهند و علت آن هم این است که رفتار باروری و فرهنگ ایجاد شده در شهرهای بزرگ بر روی خانواده‌های غیر شهری و محیط‌های سنتی و کوچک اثر گذاشته است. گرچه آن‌ها نقش ماهواره‌ها و رسانه‌ها را نمی‌بینند اما رفتار اجتماعی باروری را که در ایران می‌بینند آن‌ها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی در رد این نظریه که مشکلات اقتصادی باعث کاهش ازدواج و موالید است، گفت: بعضی مسائل اجتماعی یک سری متغیرهای ظاهری دارند که آن‌ها به عنوان متغیر نمی‌تواند مطرح باشد. قطعا امروز وضع اقتصادی و رفاه مردم نسبت به گذشته بهتر است اما در گذشته میزان باروری بیشتر بوده است. متاسفانه برخی کار‌شناسان عوامل اصلی کاهش جمعیت مثل فرهنگ تجرد را نمی‌بینند اما وضع اقتصادی را می‌بینند.

این کار‌شناس مسائل اجتماعی در تبیین این موضوع گفت: اگر بررسی دقیقی در بین خانواده‌های طبقات بالای جامعه و پایین جامعه داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که باروری طبقات پایین بیشتر است در صورتی که وضع اقتصادی پایین تری دارند پس اگر وضع اقتصادی تاثیر زیادی داشت باید قضیه عکس می‌شد یعنی باروری و ازدواج طبقات بالا بیشتر از طبقات پایین بود. بخاطر همین نقش اقتصاد در جامعه به معنایی که مردم و عوام مطرح می‌کنند، درست نیست و آنچه که تغییر یافته فرهنگ ازدوج و باروری است و مشکل اقتصاد بعد از ازدواج مطرح می‌شود و آنچه مطرح است اینکه درصد ازدواج کاهش و درصد طلاق افزایش یافته است.

انتهای خبر/ م . ک