سناریوهای احتمالی در سوریه

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

1- ادامه درگیری های فرقه ای و تشدید آنها

کشورهای عربی طرحی را به بشار اسد ارائه کردند که براساس آن در صورت کناره گیری وی از قدرت به او تضمین داده خواهد شد که محاکمه نشود و جان سالم به در ببرد اما این راه حل پیشنهادی توجهی به وضعیت حاکم در رژیم سوریه ندارد، هم اکنون هزاران تن در سوریه هستند که حاضرند برای اسد مبارزه کنند. در سوریه اقلیت حاکم علوی ها هستند که از سوی مسیحیان، دروزی ها و سایر اقلیت ها از جمله یک اقلیت نخبه درون اکثریت سنی حمایت می شوند. یکی از دلایل این که نیروهای اسد همچنان به او وفادار هستند و مبارزه می کنند این است که آنها نگران آینده خود در صورت پیروزی مخالفان سوری هستند. درگیری های 18 ماهه در سوریه هم اکنون هزاران کشته بر جای گذاشته است. این احتمال وجود دارد که پس از سقوط اسد نیروهای وفادار به او همچنان مسلح و آماده مبارزه باقی بمانند اما این احتمال نیز وجود دارد که یک جنگ فرقه ای تمام عیار بین سنی ها و سایر فرقه ها به راه بیافتد.


2- قدرت گرفتن افراط گرایان در سوریه

حضور عناصر مرتبط با القاعده در شورش سوریه یکی از مسائل مورد بحث در غرب است. سازمان اطلاعات آمریکا اعلام کرده بمب گذاری های انتحاری در دمشق توسط گروه های افراط گرا صورت گرفته است. سرویس اطلاعات آلمان نیز تخمین زده نزدیک به 90 بمب گذاری در سوریه طی شش ماه گذشته توسط سازمان های نزدیک به القاعده و یا گروه های افراط گرا صورت گرفته است. ایمن الظواهری، رهبر القاعده در ماه فوریه از طرفداران خود در لبنان، اردن و عراق خواست به نیروهای مخالف اسد بپیوندد و به نظر می رسد عده ای از طرفداران او این دعوت را پذیرفتند. در هفته گذشته یک گذرگاه مرزی در نزدیکی ترکیه توسط 150 مبارز خارجی تصرف شد، افرادی که ادعا کردند وفاداران به القاعده هستند. هم اکنون این مساله مطرح است که در صورت سقوط اسد، نیروهای افراط گرا در این کشور چه جایگاهی پیدا خواهند کرد.


3- امکان استفاده از تسلیحات شیمیایی

زرادخانه های تسلیحات شیمیایی سوریه که چند دهه پیش برای مقابله با توانمندی هسته ای اسرائیل ایجاد شدند،هم اکنون یکی از مسائل مهم مورد بحث قدرت های غربی و اسرائیل است. کشورهای غربی نگران آن هستند که سوریه از این تسلیحات شیمیایی علیه مخالفان استفاده کند. اما رفتار حکومت اسد نشان دهنده تمایل برای استفاده از این تسلیحات نبوده است و به نظر می رسد حکومت اسد حجم درگیری ها را محدود کرده و نمی گذارد درگیری ها به حدی برسد که باعث دخالت های نظامی خارجی شود.


4- تجزیه سوریه

با توجه به خطوط فرقه ای در سوریه این احتمال وجود دارد که پس از سقوط رژیم اسد، علوی ها به زادگاه ساحلی خود مانند شهرهای لاذقیه و طرطوس بروند و در آنجا مستقر شوند. احتمال دیگر این است که کردهای سوریه پس از سقوط رژیم به دنبال به دست گیری کنترل شهرهای کردنشین سوریه باشند و به نوعی برای خود خودمختاری ایجاد کنند.


5 ـ اتفاقاتی که رخ می دهند تنها محدود به سوریه نخواهند ماند

اگر به نقشه خاورمیانه مدرن نگاه کنید خطوط مستقیمی را می بینید که مرزهای سوریه با همسایگانش ترکیه، اردن، عراق، لبنان و اسرائیل است.
تمامی این "کشورملت ها" همگی در کمتر از صد سال گذشته تشکیل شده اند و انگلیس و فرانسه در مرزبندی این کشورها نقش بسزایی داشته اند؛ کشورهایی که در زمانی استان های امپراطوری عثمانی محسوب می شدند. اقلیت سنی در عراق در اوایل قرن بیستم قدرت را در دست گرفتند؛ علوی ها در سوریه به روی کار آمدند، مسیحیان مارونی در لبنان قدرت گرفتند اما پس از مدتی قدرت را از دست دادند، خانواده سلطنتی حکومت بر کشوری را به دست گرفت که اکثریت امروز آن فلسطینیان هستند و در فلسطین که در آن زمان مستعمره انگلیس محسوب می شد مهاجران یهودی از اروپا کنترل را در دست گرفتند.


حمله آمریکا به عراق به حاکمیت اقلیت سنی پایان داد و باعث ایجاد درگیری های سیاسی و فرقه ای در منطقه شد، به روی کار آمدن اکثریت شیعه می تواند یک نتیجه دموکراتیک برای جنگ عراق محسوب شود اما این مساله هرگز از سوی سنی های عراق و سنی های عربستان سعودی و نقاط دیگر به رسمیت شناخته نمی شود.

پس از این حمله تنش های میان شیعه ها و سنی ها در منطقه از جمله در لبنان و بحرین افزایش یافت اما سوریه می تواند اثبات کند که یک تغییردهنده بازی است.نشانه هایی موجود است مبنی بر اینکه صلح شکننده لبنان پس از سقوط رژیم اسد ممکن است از بین برود و گروه های سنی تحت حمایت عربستان تلاش کنند قدرت حزب الله را کم کنند.ازسوی دیگر ممکن است سنی های شکست خورده در عراق این شجاعت را پیدا کنند که دولت شیعه نوری المالکی، نخست وزیر عراق را به عقب رانند.خانواده سلطنتی اردن که تحت حمایت غرب است از لحاظ سیاسی ضعیف است و وضعیت اقتصادی نامطلوب این کشور نیز ممکن است باعث ایجاد شورش هایی در این کشور مانند شورش های سوریه شود.

پیروزی شورش سنی های مسلح در سوریه می تواند باعث تحریک گروه های اپوزیسیون سنی در اردن شود و شرایط در این کشور نیز روبه ناآرامی رود.اگر اسد سقوط کند این خطوط مستقیم که به عنوان مرز در منطقه محسوب می شوند و در دهه 1920 در وزارت های خارجه فرانسه و انگلیس تعیین شدند، ممکن است مبهم تر از آن چیزی شود که هستند.اتفاقاتی که در سوریه در حال رخ دادن است بعید است که تنها در سوریه باقی بماند.

منبع : دیپلماسی ایرانی