اعتیاد به دنیای مجازی اینترنت

به گزارش«شیعه نیوز»، اینترنت می­تواند جایگزین­های آشکاری برای اخلاق پدید آورد. تقریباً 30 درصد کاربران اینترنت اعتراف کرده­ اند که از این شبکه برای تغییر دادن برخی حالات خلقی خود و تسکین دادن یک حالت  منفی استفاده می­کنند.

در مورد پدیده رفتار اینترنتی، تحقیقات ابتدایی رفتارشناسی، بر تعاریف مفهومی حسن استفاده و سوءاستفاده از اینترنت متمرکز بودند و نشان دادند که الگوهای سوءاستفاده از اینترنت، همانند موارد مشابه اعتیاد به قماربازی وجود دارند.

از تحقیقات محدود در این زمینه، به وضوح مشخص شده است که ما درباره رابطه انسان ـ اینترنت آگاهی خیلی کمی داریم. فرضیات تئوریک فراوان هستند، اما ما تازه شروع به فهم کاربرد بجا و نابجا از اینترنت کرده­ ایم.

دلایل پزشکی، حقوقی و حتی لطیفه­ وار فراوانی درباره بی­ همتا بودن دنیای آن­لاین وجود دارند اما  هنگامی که ما تجزیه و تحلیل خود را نسبت به این عرصه جدید و جالب گسترش می­دهیم، به این نتیجه خواهیم رسید که سوءاستفاده از اینترنت، زیرمجموعه­ های فراوانی دارد که بدون شک برخی از آن­ها ناهنجاری­ هایی در ردیف دیگر اعتیادات، همانند سکس، قمار و خرید و مصرف افراطی هستند.

شاید بتوان گفت که مشکلات مربوط به اینترنت دو نوع هستند: اولی به عنوان یک مشکل اولیه تعریف شده است که در آن، خود اینترنت کانون الگوی اعتیادی قرار می­گیرد و دومی در جایی است که یک مشکل موجود (رفتار اعتیادی) به واسطه استفاده از اينترنت وخيم‌تر مي‌شود. اینترنت صرفاً کسب هرچیزی را ساده ­تر و در نتیجه سوءاستفاده از آن را بسیار آسان­تر می­سازد. سهولت دسترسی، در دسترس بودن، هزینه پایین، گمنامی، عدم محدودیت زمانی، نبود کنترل و کمبود مسئولیت­ ها، همگی از عوامل تشویق افراد به استفاده از اینترنت می­باشند. گونه­ های قدیمی رفتارها و مصارف اعتیادی همچون قمار، خرید کردن، بورس بازی و اعمال جنسی، در مقایسه با سرعت و کارایی اینترنت، رنگ باخته­ اند.

بحث­ها و مناقشات فراوانی در خصوص اصطلاحات و تعاریف آسیب شناسی رفتار اینترنتی وجود داشته و دارد. در این زمینه، اصطلاحات زیادی از جمله سوءاستفاده از اینترنت (abuse)، اعتیاد به اینترنت (addiction) و استفاده اعتیادی از اینترنت (Compulsive use) مورد استفاده قرار گرفته­ اند. نحوه استفاده از این اصطلاحات بسیار مهم است. تغییرات مهم عصبی ـ شیمیایی، که در طول هرگونه عمل لذت بخشی رخ می­دهند، ثابت کرده ­اند که دارای پتانسیل اعتیادآور در سطح رفتار مغزی می­ باشند. اثر خالص همگی آن­ها نهایتاً یکی­ است؛ خصوصاً با توجه به تأثیر بالقوه آن­ها بر زندگی افراد که در مورد رفتار اعتیادی می­تواند بیشتر باشد.

هر زمان که رفتار بسیار لذت بخشی برای انسان بتواند بدون دخالت او ایجاد شود (همان طور که در اینترنت می­تواند ایجاد شود)، این رفتار پتانسیل بیشتری برای مورد سوءاستفاده قرار گرفتن دارد.

مطالعات در زمینه رفتار اینترنتی، نسبتاً در عنفوان طفولیت خود قرار داد. این امر تا حدودی به دلیل این است که عمق و وسعت اینترنت و شبکه گسترده جهانی (www) دارای نرخ رشد فزاینده­ای می­ باشد. با ورود هزاران عضو جدید در هر روز و حدود 200 میلیون نفر کاربر در سراسر دنیا، اینترنت در حال شکل دادن یک انقلاب ارتباطی، اجتماعی و اقتصادی است. اینترنت اکنون در اوج قله انقلاب­ صنعتی دیجیتالی قرار دارد و هرگونه انقلاب جدیدی، بی گمان مشکلات و دشواری­های جدید می ­آفریند.

به نظر می­رسد که اینترنت دارای قدرت تخریب روان­ها است و می­تواند کاملاً شیوه­ های ارتباطی، اجتماعی و داد و ستدی ما را دگرگون سازد. همچنین این شبکه قادر به تغییر جهت دادن نقاط تصمیم گیری روانی انسان است و می­تواند بر رفتار ما حکومت کند. ما چنین پدیده­ ای را در رفتارهای قماربازان در کازینوها نیز می­بینیم؛ در آنجا محیط فیزیکی جایگزین فضای روانی و رفتاری قماربازها می­شود. به طور خلاصه، افراد همان طور که در کازینوها به عوامل موقعیتی پاسخ می­دهند، در محیط اینترنت نیز واکنش مشابهی از خود بروز می­دهند.

اینترنت به دلیل تسهیل ايجاد روابط دوستانه و عاشقانه با سرعت نور، در زمینه­ های جنسی بسیار مورد توجه است. اغلب، گسترش روابط جنسی مجازی در عرصه اینترنت، به سمت روابط جنسی واقعی صورت می­گیرد. طبق تحقیقات انجام شده، حدود 31 درصد روابط جنسی آن­لاین به ارتباطات جنسی واقعی منتهی می­شوند. آیا روابط جنسی مجازی (Cybersex) يك گونه جدید ارضای مجازی نیست؟ و آیا می­تواند جای دیگر گونه ­های (سنتی­تر) رفتارهای جنسی را بگیرد؟ شاید سوال مهم­تر این باشد که آیا رابطه جنسی مجازی از طریق اینترنت، تجربه روانی مشابهی همچون عمل جنسی طبیعی می­ آفریند و یا این که یک نوع جدید از عمل جنسی است؟ واضح است که شبکه اینترنت مجال مناسبی برای رشد و توسعه انواع مختلف رفتارهای جنسی است. اینترنت یک فضای مجازی برای فعالیت­های جنسی می­ آفریند. اینترنت همچنین باعث سهولت خیانت در روابط زناشویی و روابط نامشروع می­شود. اگر اصول اخلاقی را نادیده بگیریم، خواهیم گفت که اینترنت چیز خوبی است که ما را قادر می­سازد به آسانی به دنبال اعمال جنسی، قماربازی، خرید و فروش و بورس بازی برویم، بدون اینکه مجبور باشیم با انسان­های مختلف تعامل و برخورد رو در رو داشته باشیم. روابط جنسی آن­لاین، لزوماً آن­لاین باقی نمی­مانند و این روابط به روابط فیزیکی می ­انجامد.