محقق : دکتر صادق یادگاری
شیعه نیوز | برخی اشعار در مدح غدیر و امام علی علیه السلام :
از شهریار تبریزی :
یا علی نام تو بر دم نه غمی ماند و نه همّی
بأبی انتَ و اُمّی
گوییا هیچ نه همّی به دلم بوده نه غمّی
بأبی انتَ و اُمّی
تو که از مرگ و حیات، این همه فخری و مباهات
علی ای قبله حاجات
گویی آن دزد شقی تیغ نیالوده به سمّی
بأبی انتَ و اُمّی
گویی آن فاجعه دشت بلا هیچ نبود است
در این غم نگشود است
سینه هیچ شهیدی نخراشیده به سُمّی
بأبی انتَ و اُمّی
حق اگر جلوه با وجهِ اَتَمَ کرده در انسان
کان نه سهل است و نه آسان
به خودِ حق که تو آن جلوه با وجهِ اَتمّی
بأبی انتَ و اُمّی
منکر عید غدیرخم و آن خطبه و تنزیل
کر و کور است و عزازیل
با کر و کور چه عید و چه غدیری و چه خُمّی
بأبی انتَ و اُمّی
در تولاّ هم اگر سهوِ ولایت چه سفاهت
اف بر این شمِّ فقاهت
بی ولای علی و آل چه فقهی و چه شمّی
بأبی انتَ و اُمّی…
( کلّیات دیوان شهریار، چاپ هفتم، انتشارات زرّین، 1366ش، ج2، صفحه 1112 )
نه با آن خطبه «من کنت مولاه»
علی را بُرد بر اعلا و اعلن؟
نه خود فریادِ «بخّاً بخ» کشیدید
من اینها شور خوانم یا که شیون؟
چه شد عهد خدا بر من شکستید
الا ای حاسدان عهد بشکن
( شهریار ، همان ص: 1147 ) .
آیت اللّه شیخ محمد حسین غروی اصفهانی (1296- 1361ق) ( مشهور به کمپانی ):
باده بده ساقیا، ولی زخمّ غدیر
چنگ بزن مطربا، ولی به یاد امیر
تو نیز ای چرخ پیر بیا ز بالا به زیر
داد مسرّت بده، ساغر عشرت بگیر
بلبل نطقم چنان قافیه پرداز شد
که زهره در آسمان به نغمه دمساز شد
محیط کون و مکان دایره ساز شد
سرور روحانیان هوالعلی الکبیر
نسیم رحمت وزید، دهر کهن شد جوان
نهال حکمت دمید پر ز گل ارغوان
مسند حشمت رسید به خسرو خسروان
حجاب ظلمت درید ز آفتاب منیر
وادی خمّ غدیر منطقه نور شد
یا ز کف عقل پیر تجلّی طور شد
یا که بیانی خطیر ز سرِّ مستور شد
یا شده در یک سریر، قِران شاه و وزیر
محقق غروی
محقق غروی، متخلّص به «مفتقر»، همچنان داد سخن می دهد تا می رسد به آنجا که می گوید:
جلوه به صد ناز کرد لیلی حُسنِ قِدَم
پرده ز رخ باز کرد بدر منیر ظُلَم
نغمه گری ساز کرد معدن کلّ حِکَم
یا سخن آغاز کرد عن اللطیف الخبیر
به هر که مولا منم، علیست مولای او
نسخه اسماء منم، علیست طُغرای او
سرّ معمّا منم، علی مُجلاّی او
محیط انشا منم، علی مدار و مدیر
طور تجلّی منم، سینه سینا علیست
سر انا اللّه منم، آیت کبری علیست
دُرّه بیضاء منم، لؤلؤ لالا علیست
شافع عقبی منم، علی مشار و مشیر
نابغه نجف
نابغه نجف، عارف ربّانی که به غلط به کمپانی معروف شده است همچنان از حضرت یار می گوید و مدح مولا را می سراید و سخن را چنین به سامان می برد:
ای به فروغ جمال، آینه ذوالجلال
«مفتقر» خوش مقال، مانده به وصف تولال
گرچه بُراق خیال، در تو ندارد مجال
ولی ز آب زلال، تشنه بود ناگزیر
(دیوان کمپانی، تهران، دارالکتب الاسلامیّه، بی تا، ص2628و نیز ر.ک. ص30)
........................
شعر از روشن روان :
دل سپردم به مهر مهرويي
گرچه آلوده اي خرابم من
عرش اعلي اگر شود جايم
خاك راه ابوترابم من
دل آواره كرده بيتوته
گوشه اي ازحريم شيرخدا
تا خدا مي برد مرا امشب
يك نگاه رحيم شيرخدا
هاتفي بيخ گوش من مي گفت:
كه نجف مركز بهشت خداست
همه ي چرخ و نُه فلك با يك
چرخش چشم مرتضي بر پاست
چه كسي مي رسد به فريادم
در سرم پر شده هواي نجف
اين كُنتَ؟ حبيبنا الغوث
صاحب قبّه ي طلاي نجف
***
باز بر مصطفي سفيرآمد
اي سفيرخدا دلت آرام!
امرشد...يا نبينّا... بلّغ...
تا رساني وظيفه را انجام
جبرئيل امين غريق نوا
مژده مژده بده رسول الله
روي منبر بگو خدا گفته...
شیریزدان شده ولي الله
دست حيدر به دست پيغمبر
دست هردو ميان دست خدا
و يدالله فوق ايديهم...
جلوه كرده بعينه دراينجا
حاجيان گردكعبه و دلبر
پا نهاده ميان جمعيت
با دلي مطمئن درآنجا داد
مرتضي رانشان جمعيت
با صداي بلند مي فرمود
اين بود امر حيّ دادارم
كه علي مي شود به او مولا
هر كه را من وليّ و دلدارم
برلبش خنده اي رسيد... و خواند
اين دعا را كه وال من والاه
اشكي آمد ز گوشه ي چشمش
كرد نفرين كه عاد من عاداه
بحث حب علي و اولادش
مطلب منبر پيمبر بود
نفراولي كه عاشق شد
فاطمه دختر پيمبر بود
فاطمه كوثر رسول خدا
اولين شيعه ي نگاه علي
جز خداوند عالي اعلي
همه در سايه ي پناه علي
حضرت عشق! حضرت مولا
سر نهادن به پاي تو عشق است
نيش تو نوش و درد تو درمان
هم جفا هم وفاي تو عشق است
منِ ازپا فتاده را امشب
دست بالا ببردعايي كن
خسته ام از همه ز خود بيزار
اي ولایی مرا امیری كن
بسمل زير پاي تو دل من
با نگاهي بكش خلاصم كن
چشم تو چشمه ي عطاي خدا
نظري سوي التماسم كن
يا اميري و صاحب امري
كي نگه مي كني به احوالم
سيّدي يا محول الاحوال
فاطمي كن تمام اعمالم
تو مراد تبارك اللّهي
احسن الخالقين براي تو بود
خاتم الانبيا محمد هم...
یکسره غرق در ولاي تو بود
طالب ديدن رُخت هستم
كعبه ي فاطمه ابوالزينب
اهل لاهوت والَهِ لحنت
چون شوي غرق نغمه ي يارب
پسرت يا علي ابوالفضل است
دخترت مادر مصيبت ها
یاور بيكسان! گل توچه كرد
در دل لشگرمصيبت ها
اي نگاه تو جاري رحمت
مهرخود را به دل نما نازل
اي تجلّي واقعي خدا
دمي ازجلوه ات ابوفاضل
من غلام توأم ابوالسادات
نوكر بي نواي فرزندت
همه ي زندگي من!... بنگر
زنده ام درهواي فرزندت
اي تمام اميد ختم رسل
كاشف الكرب مصطفي حيدر
همه جا فاطمه صدا مي زد
انت مولاي مرتضي حيدر
خسته ي جستجوي توآدم
بنده ي مبتلاي تو ادريس
گر كند برمقام تو اقرار...
مي شود عاقبت به خير ابليس!
روي موج بلند درياها
نام تو بادبان كشتي نوح
شب قدر تمامی اعصار!
و تنزّل، الیک حضرت روح
طالب تو مقام ابراهيم
در طواف تو حجراسماعيل
تشنه ي ديدن رخت زمزم
مُحرم خانه ي تو جبرائيل
حافظ جان موسي عمران!
تو مناجات ياد او دادي
به خدا كه به انبياء عظام
با ولاي خود... آبرو دادي!
اي نواي خليل درآتش
وي دعاي مسيح، وقت شفا
دركنارمزارتو بودن...
شأن تنزيل جنت الاعلي
مست چشمان تو دل يوسف
ديده گريان هجرتو يعقوب
متوسل به نام تو موسي
مات و حيران صبرتو ايوب
در فراق تو حضرت داود
پاره كرده سحرگريبان ها
اي گداي نگين حلقه ي تو
در نماز شبت... سليمان ها
سر نهاده به پاي توالياس
خضر بوسه زند به دست تو
يونس از ياد تو مدد مي جست
كهفيان بیقرار و مست تو
زكريّا ميان محرابِ
طاق ابروي تو دعا مي كرد
لحظه ي سر بريدنش يحيي
پيش پايت خدا خدا مي كرد
برده مهر تو هوش سلمان را
عاشق واقعي تو عمّار
مالك قلب مالك اشتر
سر به دارتو ميثم تمّار
اي مقيد به شرع تو مقداد
كشته ي بي كسي تو بوذر
شيعه ي تو علي همينانند
من كجا خاك خانه ي قنبر!
اي غزل خوان چشم تو حافظ...
در به در بهر ديدنت سعدي
خواهم ازحق دمي تماشايت
اي كه گفتي" و من يمت يرني "