شیعه نیوز: در تعالیم اسلامی از حسادت به عنوان یک بیماری، بلکه بدترین و خطرناک ترین بیماری اخلاقی یاد شده است. در این مقاله به چند راهکار عملی برای درمان این بیماری اخلاقی اشاره شده است.
یکی از نواقص بزرگ و جبران ناپذیر انسان که گاه به صورت ملکه و عادت می شود و انسان را از رسیدن به آمال و آرزوهای حقیقی زندگی باز می دارد، حسادت است. شخص حسود نمی تواند کسی را در آغوش آسایش مشاهده کند و همواره از دیدن نعمت و موفقیت دیگران، در خود احساس فشار و سنگینی می کند. در تعالیم اسلامی از حسادت به عنوان یک بیماری، بلکه بدترین و خطرناک‌ترین بیماری اخلاقی یاد شده است.
راه های درمان حسد
الف: برخلاف حسادت رفتار کردن
خویشتن را موظف بدارید تا برخلاف آنچه حسد شما را به سوی آن می کشاند رفتار کنید، مثلاً وقتی حسد، انسان را نسبت به دیگران وادار به بدگویی می کند، باید زبان را وادار کنید تا درباره او به ذکر خیر بپردازد، خوبی های او را برای خود و دیگران بازگو کنید، تا آنجا که می توانید از او تعریف و تمجید نمایید.
«هنگامی‌که نسبت به کسی حسد پیدا کردی بر طبق آن عمل نکن و بر او ستمی روا مدار.»
ب: ترک بد بینی در عمل و لزوم خوش بینی
لازمه حسادت آن است که شخص حسود برای محسود فضیلتی نشناسد و راستی گفتار و درستی کردار را برای او قائل نشود؛ مثلاً اگر کار درستی از کسی بیند که نتواند منکرش بشود آن را بر ریاکاری و عوام فریبی یا بر تصادف حمل می کند.
درمانش آن است که بنا را بر خوش بینی بگذارد و در مورد رفتار و گفتار مردم تا یقین به فساد نکند همه را حمل بر صحت کند.
ج: ترک مصاحبت و هم نشینی با حسودان
از آنجایی که بیماری حسادت مانند بسیاری از بیماری های روانی و پاره ای از بیماری های جسمانی مسری است به طوری‌که اگر شخص پاک دلی با یک نفر حسود مصاحبت و رفاقت کند پس از چندی او هم به بیماری حسادت گرفتار می شود، بهتر است انسان از افرادی که حسودی می کنند به شدت دوری کند. امام صادق (ع) می فرماید:
«پدرم مرا نهی فرمود از هم نشینی و رفاقت با سه نفر: کسی که بر نعمتی رشک برد و کسی که به مصیبت دیگری شادمان شده و شماتت کند و کسی که سخن چینی نماید»
د: ترک تجسس از اطلاعات شخصی و خانوادگی محسود
اگر انسان کمتر در مورد دیگران تجسس کند یا از موفقیت ها یا نعمت هایشان کمتر بداند و خود را از این نوع اطلاعات دور کند و نسبت به این اطلاعات بی میلی نشان دهد کمتر حسادت خواهد کرد. اساساً زمینه حسادت از بین می رود، زیرا انسان وقتی حسادتش فعال می شود که بداند فلان فرد موفقیت یا نعمتی بدست آورده است. پس دوری از اطلاعات دیگران راه عملی برای دوری از حسادت محسوب می شود.
و: افزایش ارتباط با خدا و افزایش معنویت
راز و نیاز، بهترین و مؤثرترین شیوه برای از بین بردن بیماری های روحی و روانی مثل حسادت است. امام زین العابدین (ع) در راز و نیازش با ذات حق تعالی، عرضه می دارند:
«خداوندا به تو پناه می برم از طوفانی شدن حرص و شعله‌ور گردیدن خشم و غالب شدن حسادت»
ه: هم نشینی با علما و صالحان و مؤمنان
انسان اگر عملاً با دانشمندان و صالحان زیاد نشست و برخاست کند عملاً از صفات و کارهای زشت اخلاقی مانند حسد دور می شود زیرا خاصیت این نشست ها این است که اگر خطایی از کسی سر بزند نهی از منکر می شوند.
منابع:
1. «احترسوا من سَوره الجَمد و الحقد و الغضب و الحسد و اعدوا لکل شیء من ذلک عده تجاهدون بها من الفکر فی العاقبه و منع الرذیله و طلب الفضیله» لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، قم، چاپ: اول، 1376 ش، ص 88
2. مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، 1385 ش، ج 2، ص 149
3. «اذا حسدت فلا تبغ» مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، چاپ دوم، 1403 ق، ج 74، ص 153
4. شهید دستغیب، عبدالحسین، قلب سلیم، قم، دارالکتاب، 1388 ش، ج 2، ص 688
5. «نَهَانِی أَنْ أُصَاحِبَ حَاسِدَ نِعْمَهٍ وَ شَامِتاً بِمُصِیبَهٍ أَوْ حَامِلَ نَمِیمَهٍ.» مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، چاپ دوم، 1403 ق، ج 75، ص 261
6. «اللهم انی اعوذ بک من هیجان الحرص و سوره الغضب و غلبه الحسد» امام علی بن الحسین، الصحیفه السجادیه، قم، چاپ اول، 1376 ش، ص 56
