تقبیح افراط و تفریط در بیان آیت الله زنجانی

شیعه نیوز: افراط (زیاده روی) و تفریط (کوتاهی) در کارها سبب می شود تا نظم امور به هم ریزد. در عبادات سبب سرخوردگی و گاهی دین زدگی شده و در دیگر امور سبب خستگی و فرارکردن از زیر بار کار و مسئولیت می شود.

آیت الله سید احمد زنجانی در کتاب «الکلام یجرالکلام» با تقبیح افراط و تفریط آن را سبب پاره شدن و بی اعتبار گردیدن رشته نظم امور دین و دنیا می داند و می گوید: «باید حد متوسط را گرفت. حتی در عبادات نیز باید طریق متوسط را گرفت که مبادا نفس بهانه جو از سنگینی بار خسته شده از زیربار در برود چون هرکس حریف کار نیست و استعدادها مختلف است».

ایشان سپس نمونه ای را بیان می کند و می نویسد: « در همسایگی مردی، فرد نصرانی زندگی می کرد. او را دعوت به اسلام کرد و آن را در نظر او جلوه داد و او قبول کرد. پس آن مرد هنگام سحر در خانه فرد را زد که برخیز وضو بگیر برویم نماز. آن نصرانی هم وضو گرفت و لباس هایش را پوشید و با او رفت. پس آنچه می خواستند نماز خواندند، بعد نماز صبح را خواندند و نشستند تا اینکه آفتاب زد. آن نصرانی خواست به منزلش برود. او گفت کجا می روی؟ روز کوتاه است بمان نماز ظهر را هم بخوانیم. ماند تا نماز ظهر را نیز خواندند. بعد گفت میان ظهر و عصر هم چندان فاصله نیست. پس او را نگاه داشت تا نماز عصر را نیز خواندند. بعد خواست که به منزلش برگردد. او گفت دیگر از روز چیزی نمانده این آخرش است پس نگاه داشت تا مغرب را نیز خواندند. بعد گفت نماز عشا وقتش نزدیک است فقط یک نماز مانده آن را هم بخوانیم. پس ماند تا ان را هم خواندند. پس آن وقت از هم جدا شدند. چون وقت سحر شد، باز آمد در خانه او را زد که برخیز برویم نماز. گفت: برای این دین کسی فارغ تر از من پیدا کن. من فقیرم و عیالوار. پس حضرت فرمود: با مثل آن داخلش کرد و با مثل این بیرونش نمود.»

منبع: «الکلام یجرالکلام»- جلد اول ص

۳۸